VGN Kennismiddag Medicatieoverdracht: 'Samen verder'

Yvonne Beckers, sector projectleider, trapte de kennismiddag af. In haar presentatie benadrukte ze de bedoeling van het landelijke programma medicatieoverdracht: dat straks elke zorgverlener bij het elektronisch voorschrijven, verstrekken en toedienen van medicatie een compleet en actueel medicatieoverzicht heeft waarin zowel de huidige, de toekomstige en de recent gestopte medicatie is opgenomen. Hiermee worden medicatiefouten voorkomen en wordt de zorg veiliger.’ 

Medicatie afspraak in plaats van recept 

Daarnaast werkt het programma aan een verbetering van het digitaal receptenverkeer. ‘Een belangrijke verandering is het onderscheid tussen behandelinformatie (therapie) en het logistieke proces (bijvoorbeeld het verstrekkingsverzoek). Straks wordt het recept vervangen door een medicatieafspraak en een verstrekkingsverzoek. Hierdoor kan er meer informatie uitgewisseld worden en is bekend wie verantwoordelijk is voor de medicatieafspraak.’ 

Informatiestandaarden geformuleerd  

‘We maken stappen binnen het programma’, vertelde Beckers. Ze gaf een update van wat er allemaal gebeurd is na de kennismiddag van vorig jaar; een groot deel van de aanwezigen nu was ook aanwezig bij de vorige kennismiddag. De landelijke uitrol van medicatieoverdracht in de keten wordt gerealiseerd door de implementatie van de richtlijn Medicatieproces 9 en nieuwe informatiestandaarden. Zo zijn bijvoorbeeld in samenwerking met alle sectoren de informatiestandaarden Lab2Zorg en Contra-indicaties en overgevoeligheden geformuleerd en heeft de VGN ook meegewerkt aan de ontwikkeling van de NEN-normering waar de medicatieoverdracht aan moet voldoen.  

Toestemming 

Daarnaast wordt er met verschillende zorgaanbieders nagedacht over de toestemming. ‘Cliënten zullen, net als iedere burger van ons land, toestemming moeten geven voor de uitwisseling van hun medische gegevens.’ Daarbij benadrukte Beckers: ‘Niet alleen zorgverleners hebben baat bij betere uitwisseling van medicatiegegevens. Iedereen krijgt inzicht in zijn of haar medicatiegegevens in een persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO). Op den duur kan de patiënt medicatiegebruik met de zorgverlener delen, ook voor zelfzorgmiddelen.’  

Medicatieveiligheid 

Bestuurders Annelies Versteegden (Koninklijke Visio) en Norma van Burgsteden - Lebbink (Triade Vitree), beiden ook (vervangend) stuurgroeplid Medicatieoverdracht, namen de aanwezigen mee in het bestuurlijk perspectief. Immers als er fouten worden gemaakt met medicatie, belandt dat op de bestuurstafel. ‘En dat gebeurt echt nog te veel’, geeft Versteegden aan. ‘Juist daarom streven we met dit programma naar medicatieveiligheid.’ Landelijk gezien hebben we te maken met 75 vermijdbare ziekenhuisopnames per dag als gevolg van medicatie-incidenten. Een deel daarvan komt doordat zorgverleners niet altijd precies weten welke medicatie iemand gebruikt.  

Landelijke dekking  

Beide bestuurders benadrukten het belang van een landelijke aanpak. ‘Medicatieoverdracht gaat over interactie tussen verschillende sectoren: huisartsen, verpleeg- en thuiszorg, ziekenhuizen, apothekers en nog heel veel andere partijen en sectoren. En al die partijen moeten landelijk met elkaar kunnen communiceren. Niet alleen de huisarts met de apotheker om de hoek’, aldus Van Burgsteden.   

Digitalisering 

Versteegden: ‘Ik merk als bestuurder dat medicatieoverdracht op verschillende plekken in de organisatie impact heeft. Personeel dat niet in loondienst is, heeft niet altijd toegang tot de juiste systemen. Dat maakt het proces momenteel foutgevoelig. Medicatieoverdracht vraagt om eenheid van taal, nieuwe standaarden en eenzelfde manier van werken. Daarom is dit programma zo noodzakelijk. En kijk ook naar de digitalisering in het algemeen: bij ons werken ongeveer drieduizend medewerkers en niet iedereen heeft een mobiel device. Dat is uiteindelijk wel een vereiste. Ook daar hebben we als bestuurders een taak in.’ 

Handreiking Medicatiebeleid Gehandicaptenzorg 

Apotheker Els Dik van het Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM) vertelde over de vernieuwde handreiking Medicatiebeleid Gehandicaptenzorg. De handreiking werd herzien mede vanwege de ontwikkelingen binnen medicatieoverdracht. Er zijn namelijk nieuwe termen, zoals medicatieafspraak in plaats van recept en voorschrijver in plaats van arts. En er zijn mooie toevoegingen, gaf Dik aan: het wettelijk kader rondom medicatieveiligheid en een begrippenlijst. Daarnaast ging Dik in op het nieuwe toetsingskader van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd. In dit toetsingskader staan de normen voor een veilig medicatieproces, bedoeld voor zorgaanbieders die werken binnen het domein maatschappelijke zorg en jeugd. Nieuw is dat niet langer elke sector zijn eigen toetsingskader heeft. 

Kickstart 

Annemarie Drok, projectleider Kickstart bij Alliade ging in op de vorderingen van de kickstart, waarbij ze benadrukte dat een kickstart echt wat anders is dan een pilot. ‘We staan aan de vooravond van de opschaling. De uitkomst van de kickstart moet zijn dat de werkwijze, het beleid en de juridische kaders van het programma bekend zijn. Dat het gebruiksvriendelijk is en de kinderziekten eruit moeten zijn. Kortom: de ambitie is hoog, maar we maken flinke stappen.’  

Een van de grootste uitdagingen binnen het programma is het samen werken met elkaar, gaf Drok aan. ‘Er zullen meer dingen vastgelegd moeten worden en iedereen moet daarin meedoen om een actueel medicatieoverzicht te krijgen. Het netjes invullen gaat sommige zorgverleners meer werk en meer tijd kosten, maar het gaat ook heel veel opleveren. Je doet het in de keten voor de ander, niet voor jezelf. Dat is een besef dat moet groeien.’ 

Workshops 

Tijdens de bijeenkomst werden vijf workshops gehouden. De presentaties van die workshops zijn onderstaand te downloaden. 

1. Voorbereiding digitale medicatie-landschap: visie en praktijk. Over hoe je medicatieveiligheid in beleid, ICT-landschap en processen laat terugkomen. En hoe dit aansluit bij de visie en de praktijk. 

2. Verder in de Kickstart. Over de bevindingen van de eerste testen met zorgverleners uit de gehandicaptenzorg.  

3. Slim scholen, veilig medicijnen delen. Hoe maak en behoud je zorgprofessionals bevoegd en bekwaam? En hoe kun je invloed uitoefenen op het gedrag van zorgprofessionals binnen het medicatieproces. 

4. Patiëntreis en impact van medicatieoverdracht in de gehandicaptenzorg. Op welke manier veranderen werkprocessen in de zorg? Wat is de impact van medicatieproces 9 in de dagelijkse praktijk van de gehandicaptenzorg? 

5. Samen Sterk: Informele zorg in het medicatieproces, hoe geven we dit vorm? Hoe kunnen we informele zorg inzetten en tegelijkertijd het medicatieproces veilig en verantwoord houden? 

Meer informatie

De VGN neemt namens de sector gehandicaptenzorg deel aan het landelijk Programma Medicatieoverdracht. Meer informatie over het landelijk programma is te vinden op de website: samen voor medicatieoverdracht.