Regiobijeenkomsten Werken met het Kwaliteitskompas groot succes

Aan de slag met het Kwaliteitskompas

Om het werken met het vernieuwde Kwaliteitskompas dat sinds 1 januari 2023 actief is te optimaliseren, organiseert de VGN in samenwerking met de Landelijke Stuurgroep Kwaliteitskompas een roadshow. Onderdeel van die roadshow was een reeks van vier regiobijeenkomsten, elke keer bij een andere zorgorganisatie: InteraktContour, Elver, Kempenhaeghe en Gemiva. Vanwege de grote belangstelling werd een extra, vijfde regiobijeenkomst toegevoegd bij de VGN. In totaal hebben bijna driehonderd mensen een bijeenkomst gevolgd: mensen met een beperking, verwanten, begeleiders, kwaliteitsfunctionarissen, managers en bestuurders, leden van de raad van toezicht, medewerkers van zorgkantoren, de inspectie en andere stakeholders. 

Bouwsteen een: het zorgproces rond de individuele persoon 

Tijdens de regiobijeenkomsten werd er over elk van de vier bouwstenen waar het Kwaliteitskompas uit bestaat een inhoudelijke workshop gegeven. In de workshop over bouwsteen één ‘Het zorgproces rond de individuele persoon’ kregen de deelnemers een inkijkje in de vernieuwde Handreiking Ondersteuningsplannen. Deze handreiking is onderdeel van het geactualiseerde Kwaliteitskompas en wordt eind mei gepubliceerd. In de workshop werd stilgestaan bij wat nieuw is in de handreiking, zoals een hoofdstuk over de totstandkoming van het ondersteuningsplan en het ondersteuningsplan in het ECD. Er is meer aandacht voor perspectief, rol en inbreng van mensen met een beperking en hun verwanten; en meer ruimte voor eigen invulling van de zorgaanbieder. Wat ook nieuw is, is de opzet van de handreiking in een modulair systeem. Professionals kunnen zo heel makkelijk die onderdelen lezen die voor hen van toepassing zijn.  

Een uitgebreide terugkoppeling op de workshop ‘Het zorgproces rond de individuele persoon’ is hier te lezen. 

Bouwsteen twee: Onderzoek naar de ervaringen van mensen met een beperking 

In de workshop over bouwsteen twee ‘Onderzoek naar de ervaringen van mensen met een beperking’ gingen deelnemers met elkaar in gesprek over hoe je dagelijks ervaringen kan onderzoeken. Bijvoorbeeld door ‘laagdrempelige gesprekken te houden tijdens het wandelen of aan de keukentafel’, of door ‘een gesprek te starten met vragen uit een kletspot’. Ook spraken de deelnemers met elkaar over het benutten van die ervaringen. ‘Communiceer de resultaten ook in begrijpelijke taal’ en 'maak het onderdeel van het ondersteuningsplan’. Ook de knelpunten van het werken met cliëntervaringsinstrumenten kwamen aan bod, met als reacties: ‘houd dit bij de begeleiders, vertrouw erop dat zij dit kunnen’, en ‘is tevredenheid eigenlijk hetzelfde als goed gaan?’  

Een uitgebreide terugkoppeling op de workshop ‘Onderzoek naar de ervaringen van mensen met een beperking’ volgt binnenkort op deze site. 

Bouwsteen drie: Professionele ontwikkeling 

De vijf regiobijeenkomsten vonden elke keer bij een andere organisatie plaats: InteraktContour, Elver, Kempenhaeghe, Gemiva en de VGN. Al deze organiserende organisaties waren betrokken bij de invulling van de workshop over ‘Professionele ontwikkeling’, bouwsteen drie van het Kwaliteitskompas. Zo vertelde Rian Huijsmans, beleidsadviseur bij InteraktContour over de manier waarop InteraktContour teamreflectie vormgeeft en ook in tijden van werkdruk en personeelstekorten slaagt om constructief te blijven reflecteren. Tijdens de bijeenkomst bij de VGN konden deelnemers meedenken over succesvolle manieren van reflecteren, waarbij workshopleider en VGN-beleidsadviseur Maarten Hüttner aangaf de initiatieven met de meeste stemmen ook daadwerkelijk mee te nemen naar het ministerie van VWS die geld beschikbaar stelt voor teamreflectie in het kader van professionele ontwikkeling. De initiatieven met de meeste stemmen waren: meer geld voor tijd en training om te leren reflecteren, en geld voor de ontwikkeling van spiegelgesprekken waarbij ook mensen met een beperking en hun verwanten worden betrokken. 

Een uitgebreide terugkoppeling op de workshop ‘Professionele ontwikkeling’ volgt binnenkort op deze site. 

Bouwsteen vier: Inzicht in Kwaliteit 

Onderdeel van het vernieuwde Kwaliteitskompas is ook de handreiking Inzicht in Kwaliteit dat de huidige handreiking Kwaliteitsrapport en externe visitatie vervangt. Deze nieuwe handreiking wordt begin van de zomer gepubliceerd. Hierin staat de nieuwe tweejaarlijkse cyclus met een kwaliteitsbeeld, een voortgangsbericht en een visitatie beschreven. Tijdens de workshop over de gelijknamige bouwsteen vier 'Inzicht in kwaliteit' uit het Kwaliteitskompas, gingen de deelnemers aan de hand van een fictieve casus met elkaar in gesprek hoe deze nieuwe cyclus eruit moet komen te zien. Welke rollen hebben mensen met een beperking, verwanten, zorgprofessionals, kwaliteitsfunctionarissen, bestuurders en toezichthouders (zowel intern als extern) daarin. En, hoe kun je mensen met een beperking, hun verwanten en professionals beter betrekken bij het geven van inzicht in kwaliteit? 

Een uitgebreide terugkoppeling op de workshop ‘Inzicht in kwaliteit’ volgt binnenkort op deze site. 

Facultatieve sessies 

Naast vier inhoudelijke workshops over de bouwstenen van het Kwaliteitskompas werden er ook drie facultatieve sessies georganiseerd: een brownpaper die naar elke regiobijeenkomst werd meegenomen en waar deelnemers vraag, aanbod en tips op kwijt konden. Een sessie over de Leidraad Perspectief op persoonsgerichte zorg. En een sessie over dromen in het ondersteuningsplan, mede georganiseerd door ervaringsdeskundigen van de LFB, de landelijke belangenorganisatie dóór en vóór mensen met een verstandelijke beperking. 

Dromen in het ondersteuningsplan 

Welke taal gebruik je eigenlijk als je met mensen met een beperking praat? Met die vraag begon de sessie over dromen in het ondersteuningsplan. De vraag werd geïllustreerd met het voorlezen van de persoonlijke indicatiebrief van Idman Nür. Nür is ervaringsdeskundige, medewerker bij de LFB en was medeorganisator van deze sessie tijdens de regiobijeenkomsten over het Kwaliteitskompas. Een gedragswetenschapper stelde de indicatiebrief in 2012 op, en deze brief wordt nog steeds onaangepast gebruikt. Het is een brief vol met vakjargon en beschrijvingen die Nür of niet snapt, of zich er niet in kan vinden. ‘Ik, agressief? Ik sla nog geen vlieg dood! En we zijn al dik tien jaar verder, maar de brief is nog steeds hetzelfde. Alsof ik me helemaal niet ontwikkeld heb.’ Het maakte indruk op de deelnemers. ‘Het maakt me klein en verdrietig’, gaf een van de deelnemers tijdens de bijeenkomst bij zorgorganisatie Gemiva in Zoeterwoude aan. ‘Ik vind het dehumaniserend. Dank je wel dat je ons op deze manier een spiegel hebt voorgehouden.’ 

Dromen doorkrassen 

Die spiegel werd nog een keer voorgehouden toen de deelnemers gevraagd werd met hun ogen dicht te gaan dromen, Visie 2030 in gedachten houdend. Hoe willen we dat de gehandicaptenzorg er in 2030 uit ziet? In wat voor maatschappij wil jij zelf leven? En kijk nu eens naar je eigen leven. Welke dromen heb jij zelf in deze gedroomde maatschappij? Bedenk nu twee dromen die jij zelf wilt realiseren. Het werd spannend toen de deelnemers hun briefje met daarop twee dromen af moesten geven aan degene die naast hen zat, en diegene lukraak en zonder enige vorm van overleg een droom mocht wegstrepen. ‘Wat doet het met je als er voor je bepaald wordt’, vroegen Nür en ervaringsdeskundige Caron Landzaat aan de deelnemers. De reacties waren unaniem: hoe weet de ander nou wat voor mij belangrijk is?  

Trouwen, de droom die realiteit werd

Een van de deelnemers aan de sessie gaf aan dat haar droom om samen met haar gezin met de camper rond te reizen was geschrapt. Ze reageerde ontsteld dat ze hier al jaren naar uitkeek. Degene die de droom had weggestreept verklaarde reizen minder belangrijk te vinden dan gelijkheid onder de mensen. Landzaat en Nür maakten hun punt: voor ons wordt er ook nog wel eens zonder overleg bepaald dat wij iets niet mogen. De sessie werd afgesloten met de droom die Nür wel wist te verwezenlijken: trouwen. 

Meer informatie

We plaatsten meerdere artikelen over deze bijeenkomsten online: 

• De opbrengsten uit de workshop over bouwsteen een: Ondersteuningsplan onder de loep tijdens regiobijeenkomsten Kwaliteitskompas 

• De opbrengsten uit de workshop over bouwsteen twee: Cliëntervaringsinstrumenten onder de loep tijdens regiobijeenkomsten Kwaliteitskompas  

• De opbrengsten uit de workshop over bouwsteen drie: Professionele ontwikkeling onder de loep tijdens de regiobijeenkomsten Kwaliteitskompas

• De opbrengsten uit de workshop over bouwsteen vier: Kwaliteitscyclus onder de loep tijdens de regiobijeenkomsten Kwaliteitskompas

De komende weken plaatsen we ook een artikel over de extra sessie over de Leidraad Perspectief op Persoonsgerichte zorg. 

Meer informatie over het Kwaliteitskompas, de vier bouwstenen, de Roadshow Kwaliteitskompas en de handreikingen is te vinden op www.vgn.nl/kwaliteitskompas. Daar is ook een samenvatting van het Kwaliteitskompas in makkelijke taal te downloaden. Deze samenvatting werd geschreven door Taal voor Allemaal van Koraal. De medewerkers van de LFB hebben hierin meegelezen.