Ondersteuningsplan onder de loep tijdens regiobijeenkomsten Kwaliteitskompas

Regiobijeenkomsten Werken met het Kwaliteitskompas 

Afgelopen maanden organiseerde de VGN samen met de Landelijke Stuurgroep Kwaliteitskompas vijf regiobijeenkomsten om het werken met het vernieuwde Kwaliteitskompas in de praktijk te optimaliseren. De workshop over de eerste bouwsteen van het Kwaliteitskompas, ‘het zorgproces rond de individuele persoon’ werd gegeven door VGN-beleidsadviseur Marion Kersten. Dat deed zij afwisselend met Helena Wiersma (beleidsmedewerker van het LSR, het Landelijk Steunpunt Medezeggenschap), Lotte van der Meer (beleidsmedewerker van Ieder(in), netwerk voor mensen met een beperking of chronische ziekte) en Dorien Kloosterman (beleidsmedewerker van KansPlus, een belangennetwerk voor mensen met een verstandelijke beperking). Alle drie zijn leden van de landelijke Stuurgroep Kwaliteitskompas. 

Handreiking Ondersteuningsplannen 

Deelnemers aan de workshop kregen een inkijkje in de vernieuwde Handreiking Ondersteuningsplannen. Deze handreiking is onderdeel van het Kwaliteitskompas en is daarom, net als het kompas, geactualiseerd. Eind mei komt deze nieuwe versie beschikbaar. In de workshops stond Kersten stil bij wat er nieuw is in de handreiking. Bijvoorbeeld meer aandacht voor het perspectief, de rol en de inbreng van mensen met een beperking en hun verwanten en meer ruimte voor eigen invulling van de zorgaanbieder, passend bij de cultuur van de organisatie. Beide aspecten zijn ook in het geactualiseerde Kwaliteitskompas doorgevoerd.  

Modulaire handreiking 

Daarnaast is de opzet van de handreiking vernieuwd. De tekst is modulair opgesteld, waardoor elk onderdeel van de handreiking op zichzelf te lezen is. Professionals kunnen zo heel makkelijk die onderdelen lezen die voor hen van toepassing zijn. Bovendien zijn er nieuwe onderdelen aan de handreiking toegevoegd: de totstandkoming van het ondersteuningsplan en de plek van het ondersteuningsplan in het ECD.  

Spraakfunctie in het ondersteuningsplan 

Belangrijk onderdeel van de workshop, was het ophalen van tips van de deelnemers over het werken met het ondersteuningsplan. ‘Wat ik heel waardevol vind, is dat ook mensen met een beperking deelnamen aan vrijwel alle workshops. Zij zijn bij uitstek de experts en kwamen met hele prachtige en praktische tips’, vertelt Kersten. ‘Bijvoorbeeld om een spraakfunctie in het ondersteuningsplan op te nemen als de bewoner niet kan lezen. Ik zou daar nooit opgekomen zijn, maar toen ik dat hoorde dacht ik, ja, natuurlijk!’  

Dilemma’s rond het werken met het ondersteuningsplan

Tijdens de workshops bleek ook dat er best nog wat onduidelijkheden zijn rond het werken met het ondersteuningsplan. En dat zorgprofessionals en managers ook dilemma’s ervaren. ‘Het was mooi om te zien hoe hier tijdens de workshops open en eerlijk over gesproken is. Als Stuurgroep willen we het werken met de Handreiking Ondersteuningsplannen dan ook goed volgen’, zegt Wiersma. 

Dialoog is de basis van het ondersteuningsplan

In de geactualiseerde Handreiking Ondersteuningsplannen is er veel aandacht voor de dialoog tussen zorgprofessionals, mensen met een beperking en hun verwanten, want juist de dialoog is de basis van het ondersteuningsplan. Tijdens de workshops haakten de deelnemers daarop in en gaven als tip om als zorgprofessional elk contactmoment met de persoon met een beperking of verwanten, te zien als dialoog: meer luisteren, meer samen doen en minder schrijven. Ook kwamen er tips om oog te houden voor het tempo van het gesprek, passend bij de aanwezigen. En om de dialoog over wensen en doelen altijd bij de persoon met een beperking te starten, om aannames en eigen invulling te voorkomen.  

De rol van de naasten 

De betrokkenheid van verwanten bij het ondersteuningsplan en in de dialoog over het ondersteuningsplan, is lang niet altijd vanzelfsprekend, werd duidelijk tijdens de workshops. Verwanten gaven aan zich lang niet altijd gezien en gehoord te voelen door professionals, en behoefte te hebben aan meer erkenning voor hun positie en ervaringskennis. 'We willen voor alle betrokkenen meer helderheid over hoe het proces van het ondersteuningsplan verloopt’, gaven verwanten aan. 

Gebruik van het ondersteuningsplan 

Beter bepaal je drie of een kleiner aantal doelen die echt vanuit dialoog tot stand gekomen zijn, dan dat je een waslijst aan doelen maakt. ‘Ook dat werd maar weer eens duidelijk tijdens de workshops’, geef Kersten aan. ‘Dit correspondeert mooi met de vernieuwde handreiking, waar dit is benadrukt. Het is mooi om te zien dat een groot deel van de vragen en de tips van de workshopdeelnemers, al verwerkt is in de vernieuwde handreiking. Bijvoorbeeld dat de rollen en belangen van alle betrokkenen bij een ondersteuningsplan ook echt duidelijk moeten zijn bij al die betrokken; dat het ondersteuningsplan begrijpelijk moet zijn voor mensen met een beperking en hun verwanten; dat het ondersteuningsplan voor iedereen toegankelijk is, in de zin dat men weet waar het ondersteuningsplan te vinden is; en dat het ondersteuningsplan vooral kort, overzichtelijk en overdraagbaar is.’ 

Fabels over het ondersteuningsplan

Ook werd er tijdens de workshop stilgestaan bij fabels over het ondersteuningsplan. Want moet dat nou wel of niet ondertekend worden? Dat denkt men wel vaak, maar dat hoeft niet, hoorden de deelnemers aan de workshops. En, is een ondersteuningsplan nodig voor het aanvragen van een (her)indicatie bij het CIZ? Ook daarop is het antwoord nee. In de vernieuwde handreiking is er specifiek aandacht besteed aan feiten en fabels rond het ondersteuningsplan. 

Meer informatie 

Alle binnengekomen tips, maar ook de wensen en de behoeftes die mensen met een beperking, verwanten en zorgprofessionals hebben over het werken met het ondersteuningsplan, zijn gebundeld en onderstaand te downloaden. 

We plaatsten meerdere artikelen over deze regiobijeenkomsten online: 

• Een algemene reflectie met specifieke aandacht voor de gehouden sessie ‘Dromen in het ondersteuningsplan’: Regiobijeenkomsten Werken met het Kwaliteitskompas groot succes 

• De opbrengsten uit de workshop over bouwsteen twee: Cliëntervaringsinstrumenten onder de loep tijdens regiobijeenkomsten Kwaliteitskompas  

• De opbrengsten uit de workshop over bouwsteen drie: Professionele ontwikkeling onder de loep tijdens de regiobijeenkomsten Kwaliteitskompas

• De opbrengsten uit de workshop over bouwsteen vier: Kwaliteitscyclus onder de loep tijdens de regiobijeenkomsten Kwaliteitskompas

De komende weken plaatsen we ook een artikel op onze site over de extra sessies die op de bijeenkomsten plaatsvonden over de Leidraad Perspectief op Persoonsgerichte zorg.