Mieke Cardol: 'Ongemakkelijkheid draagt eraan bij dat je samen tot iets nieuws komt'

'Gesneuveld' tijdens een presentatie over gelijkwaardig samenwerken

‘We zijn een beetje gesneuveld?’, zegt Maria met een glimlach, als we evalueren hoe onze gezamenlijke presentatie is gegaan. Eh…

Het eindsymposium van ons project over inclusieve samenwerking

Dit is de context: Maria Baltag en ik geven een presentatie op het eindsymposium van ons project over inclusieve samenwerking in het theater. In het publiek zitten geïnteresseerde onderzoekers en (toekomstige) theatermakers. Onze workshop gaat over gelijkwaardig samenwerken. Daar hebben we een deelonderzoek naar gedaan, samen met Naduni Perera, net als Maria student van de STERKplaats van Hogeschool Rotterdam, theatermaker Brecht Hermans en acteur Dennis Broers.

Samenwerking als een lekkere minestronesoep

Van te voren hebben we overlegd hoe we de workshop aanpakken. Brecht doet ook mee. Maria heeft er zin in, ze voelt zich stevig omdat ze student is van Hogeschool Rotterdam, woordvoerder van een achterban en zorgeloos in gezelschap van Brecht en mij: ‘Ik voel nooit ongemak, ik ben verliefd op samenwerking, nu kan ik mijn kennis in de praktijk brengen, kennis van mijn tweede leven met niet-aangeboren hersenletsel (NAH).’ Even later voegt ze toe: ‘Uiteindelijk moet samenwerking een lekkere minestronesoep worden: iedereen is anders en denkt er anders over, maar samen maak je kennis en inzicht.’

Wat heeft Maria veranderd?

Tijdens de gezamenlijke treinreis op weg naar het symposium vertelt Maria me dat ze een groot deel van de nacht heeft gebruikt om ons oorspronkelijke plan verder uit te werken. In het gesprek hierover wordt het me niet goed duidelijk wat Maria heeft veranderd. Het lijkt vooral heel veel tekst geworden. Ik voel onrust opkomen, maar we hebben niet voldoende tijd om de nieuwe opzet uitgebreid te verkennen. Gewoon maar gaan en doen, denk ik bij het uitstappen. Wel spannend….

‘Mijn ongemak groeit, ik krijg het warm’

Als Maria haar deel van de resultaten van het onderzoek presenteert, leest ze een groot stuk tekst voor, ik verlies de draad van haar verhaal en heb het idee dat we ook de aandacht van het publiek verliezen. Mijn ongemak groeit. Ik krijg het warm, voel me verantwoordelijk, zal ik Maria onderbreken? Maar hoe doe ik dat goed, ze zit midden in haar verhaal. Pas bij een kritische vraag uit de zaal, zorg ik voor een wending.

De terugblik: mag je als beginner overkomen?

Enkele weken later kijken Maria en ik terug op onze presentatie. We delen dat we het fijn vinden dat we al langer samenwerken, we vertrouwen elkaar en kunnen eerlijk tegen elkaar zijn over wat we denken en voelen. Maria vond de presentatie goed gaan: ‘Ik  mag een beginner zijn.’ Ik vertel dat het voor mij als onderzoeker kwetsbaarder voelde, ik wil niet als beginner overkomen, ik ben senior onderzoeker en eindverantwoordelijke van het project. Nadat Maria mijn reden voor ongemak heeft gehoord reageert ze met: ‘Ik weet dat ik soms teveel… Het kan een bevrijding geweest zijn als je wel had ingegrepen. Ik wil het goed doen.’

Samen leren òf resultaten presenteren?

Deze gedeelde ervaring is leerzaam voor ons. Maria merkt op: ‘We hebben nu inzicht in waar het spannend wordt met z’n tweeën.’ En ik begrijp nu pas hoe we er verschillend instonden, vanuit compleet andere invalshoeken: ik wilde resultaten presenteren, Maria wilde samen leren.

Afstemmen, inspelen en goed proeven zijn essentieel

Was onze minestronesoep nu ‘gesneuveld’ of niet? Heb ik, als onderzoeker, teveel geleund op bekende structuren die worden herhaald in onderzoekpresentaties en was Maria door haar leergierigheid en het samen willen leren juist een goed nieuw ingrediënt? Juist door een standpunt in te nemen van niet-alles-weten kun je immers samen tot iets nieuws komen. We concluderen dat afstemmen en inspelen, en goed proeven essentieel zijn, zodat er elke keer een nieuwe minestronesoep ontstaat, inclusief onverwachte ingrediënten. En ja, soms wordt de soep ook wel geserveerd met ongemak. Nou en?

Informatie

• In vier blogs beschrijven Tessa Frankena, Henriëtte Sandvoort, Sofie Sergeant, Mieke Cardol, Maria Baltag, Jenneken Naaldenberg en Anneke van der Cruijsen ongemakkelijke situaties, hoe ze ermee zijn omgegaan en wat het opleverde. Ze kregen daarbij hulp van ervaringsdeskundige Ellis Jongerius. Dit is de derde blog.
• Mieke Cardol is lector Disability Studies bij Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool Rotterdam. Maria Baltag, met wie ze de blog heeft voorbereid, is STERKstudent bij Hogeschool Rotterdam.
• Meer lezen over over het onderzoek: Inclusieve samenwerking in het theater - Hogeschool Rotterdam
• Over LFB STERKplaatsen: STERK in onderwijs verbindt scholen met kantoren van de LFB