Diplomafraude en schijnzelfstandigheid blijven terecht op de radar van de media

Meer meldingen

Een omvangrijk artikel in de Volkskrant onderstreepte nog eens dat de diplomafraude de zorgsectoren aanhoudend flink parten speelt, maar dat er ook doortastend wordt opgetreden, om de kwaliteit van zorg te behouden. Het aantal zzp’ers dat zonder geldig diploma in de zorg werkt neemt weliswaar toe, maar dat geldt ook voor het aantal aangiftes door zorgaanbieders, na een heterdaad op het werken met valse diploma’s. Bovendien stijgt het aantal meldingen onder vast personeel bij een ‘niet pluis gevoel’. 

Treffende voorbeelden

In het artikel zijn ervaringen bij ’s Heeren Loo en Middin opgenomen, rechtstreeks opgetekend op de werkvloer, met treffende voorbeelden. ‘Bij twijfel zeggen wij nu nee’ is een uitspraak bij ’s Heeren Loo, die model staat voor het beleid aan de voordeur. ‘Diplomafraude en andere vormen van zorgfraude kosten niet alleen veel geld en tasten de kwaliteit van de zorg aan, ze leiden ook tot levensgevaarlijke situaties.’

Scherpe veroordeling

De VGN grijpt al geruime tijd elk contact met de pers aan om de diplomafraude zo scherp mogelijk te veroordelen en te beschrijven hoe niettemin op veel plekken in Nederland werk wordt gemaakt van een goede bezettingsgraad in de teams. De fraude wordt ‘een nagel aan onze doodskist’ genoemd en een ‘ontoelaatbare manier om te spelen met levens’. Onvoldoende gekwalificeerd personeel op (zware) zorgtaken brengt de kwaliteit van zorg direct in gevaar.  

Op vragen wat er branche breed kan worden gedaan aan diplomafraude, komt de VGN met het noemen van gerichte acties. Zoals het aantrekkelijker maken van contracten voor vaste medewerkers, scherpere controles en het bevorderen van een open meldcultuur. Praktijken van ZZP’ers die veel diensten achter elkaar draaien en facturen voor niet geleverde zorg worden herkend, maar met kracht veroordeeld. Dat geldt ook voor stages die onbeoordeeld worden afgetekend. ‘Zorg kan nooit een verdienmodel zijn,’ is daarbij de onderstreping. 

Ook onmisbaar

De VGN laat overigens niet na om te blijven vermelden dat ZZP-inzet op piekmomenten, bij ziekte of wanneer specifieke kennis gewenst is, onmisbaar is om kwalitatief goede zorg te blijven verlenen. Naar schatting zijn in de gehandicaptenzorg zo’n 7.500 ZZP’s werkzaam. Dat is ongeveer 4 procent van het totale aantal bij de VGN-leden werkzame zorgmedewerkers (186.000). Een aantal zorgaanbieders laat hen overigens uitsluitend toe via afspraken die worden gemaakt met detacheringsbureaus en uitzendorganisaties.

Aantrekkelijke cao

Intussen wordt dus vooral ingezet op uitbreiding van het aantal vaste contracten. Daar kan een aantrekkelijke cao – momenteel in onderhandeling – aan bijdragen. En beleid dat daarmee in lijn is. Zoals de ambitie om vast personeel als eerste in te roosteren, zodat flexwerkers niet steevast de meest populaire uren draaien. 
Gebruik van het recht op onbereikbaarheid - een voor de zorg unieke cao-component - draagt ook bij aan verbetering.  Net als de aandacht die de gehandicaptenzorg heeft voor het bevorderen van een goede werk-privébalans.  

In haar reactie op het hardnekkige fraudeverschijnsel vat de VGN de aanpak vaak samen met drie punten: combineer zoveel mogelijk vast personeel met een kwalitatieve flexpool, verleid zoveel mogelijk ZZP’ers om terug te keren naar een vast contract en stimuleer een open meldcultuur. Intussen pleit de brancheorganisatie in Den Haag voor verbetering, lees: verruiming, van wetgeving, die bijvoorbeeld loonbeslag makkelijker maakt, als zich onverhoopt onwenselijke praktijken voordoen. 

Inzet politie

In het Volkskrant-artikel pleit ’s Heeren Loo bestuurder Ageeth Ouwehand daarnaast voor meer betrokkenheid en inzet van de politie. Want niet alleen worden nog te veel malafide zorgondernemers rijk van het indienen van hoge rekeningen voor niet geleverde zorg, er is ook sprake van toenemende inmenging van de georganiseerde misdaad in de zorg. Er zijn schrijnende voorbeelden, maar helaas leiden nog te weinig fraudesignalen tot een strafzaak. Dat maakt de precieze omvang van het probleem er niet duidelijker op. De politie en het OM wijzen op het gebrek aan handhavingscapaciteit en doen tevens een beroep op de overheid om meer barrières op te werpen tegen criminele infiltratie. 

Terug verleiden

In het artikel is ook ruimte voor het belang van behoud van tijdelijke inzet en de zoektocht naar een goede balans tussen vast en flex. De praktijk van zorgaanbieder Middin staat model. Door de krant opgetekend op een locatie waar VG7-cliënten verblijven. Daar is een derde niet in vaste dienst. Een lastige opgave, omdat juist deze cliënten gebaat zijn bij zoveel mogelijk vaste gezichten onder de begeleiders. Dus is juist daar de genoemde terug verleiding actueel. Met al enig succes, blijkt uit de gedeelde ervaringen. ‘Ik werk graag in de avonden en niet in de ochtenden’, zegt een Middin-er die flex inruilde voor flex. ‘Ik was bang dat ik de grip op de indeling van mijn leven zou verliezen met een vast dienstverband. Dat bleek niet zo te zijn. Dit voelt toch veel rustiger.’

’s Heeren Loo bestuurder Ouwehand waarschuwt in de Volkskrant wel dat de problematiek zeker nog niet onder controle is. ‘We hebben gezien hoe ingenieus kwaad willenden te werk gaan, met bijvoorbeeld het vervalsen van de diploma-controlesite van DUO. We zullen meer moeten samenwerken met bijvoorbeeld het onderwijs en het Openbaar Ministerie, om het misbruik tegen te gaan.’

Skipr: Ouwehand vindt dat politie meer moet doen tegen zorgfraudeurs