De weg van waarden, deelname in het bedrijf

Introductie op de werkplek

De eerste dag van een nieuwe medewerker is altijd spannend. Als dit nog niet is gebeurd tijdens de kennismakingsfase, begint de arbeidsdeelname met een introductie in de organisatie. Voor werkgevers die voor het eerst mensen met een beperking verwelkomen, is het verstandig om vooraf een informatiebijeenkomst te organiseren voor het huidige personeel, eventueel samen met een jobcoach. Dit helpt toekomstige collega’s om beter te begrijpen wat het betekent om iemand met een beperking in het team op te nemen.

Verloopt de kennismaking positief, dan start daarna de deelname aan het arbeidsproces met een introductie. Daarin raakt de deelnemer vertrouwd met de organisatie en de te verrichten taken. Ook ontmoet zij of hij de direct leidinggevende en de collega’s, waarna een proefperiode start. Gaat de proefperiode naar wens, dan neemt het werk- en ontwikkelingstraject een aanvang. Werkgever en nieuwe medewerker maken samen met de werkbegeleider of jobcoach afspraken over aanwezigheid, taakuitvoering, opleiding en ontwikkeling, de collega’s met wie wordt samengewerkt, enzovoorts.

Essentiële ondersteuning vanuit de zorg

Goede ondersteuning is cruciaal voor het functioneren voor mensen met een beperking. Werkgerichte begeleiding gebeurt vaak stapsgewijs en methodisch. De mensen met een beperking moeten weten wat er van haar of hem wordt verwacht en welke taken tot de functie behoren. Een participatiecoach, werkbegeleider of jobcoach vanuit de zorgorganisatie kan de onderneming hierin ondersteunen. Zeker in de eerste periode waarin gezocht wordt naar een goed ritme en passend takenpakket. Naast de werkinhoudelijke begeleiding kan de werkbegeleider ook persoonlijke ondersteuning bieden. 

Deze ondersteuning kan individueel worden geboden. Maar ook voor meerdere mensen met een beperking tegelijk die vanuit de dagbesteding bij een ondernemer werkzaam zijn. In die situatie is het mogelijk dat de werkbegeleider de hele dag op het bedrijf of in de directe omgeving zoals een industrieterrein aanwezig is. Hierdoor is het mogelijk om de werkgever te ontlasten bij zowel de werkbegeleiding als de persoonlijke begeleiding. Onduidelijkheden en knelpunten bij de mensen met een beperking en de collega’s worden snel gesignaleerd en professioneel opgelost. Bij deze persoonlijke begeleiding werkt de werkbegeleider of jobcoach waar nodig ook samen met het eigen net werk van de deelnemer.  Daarmee neemt de participatiecoach of werkbegeleider de ondernemer veel zorg uit handen. En wordt een goede relatie opgebouwd tussen de werkbegeleider, de deelnemer, de collega’s op de werkvloer en de managers in het bedrijf. 

Leren in de praktijk 

Na de eerste periode waarin de werkzaamheden worden aangeleerd, ontstaat er vaak ruimte voor doorontwikkeling. Ook hier speelt de jobcoach of participatiecoach vanuit de zorg een rol. Niet alleen bij het signaleren van mogelijke nieuwe werkzaamheden. Maar ook in het leren van nieuwe taken en de ontwikkeling van nieuwe competenties. Op deze wijze kan het takenpakket van de deelnemers gestaag groeien zodat de waarde van het werk toeneemt en er op termijn loonwaarde kan ontstaan. Dit kan hierbij gaan om “Learning on the job”. Maar ook via een praktijkopleiding op maat zoals de brancheopleidingen Assistent groen, facilitair of logistiek als iemand nog geen startkwalificatie heeft. Zo’n opleiding op maat kan worden afgesloten met een NLQF erkend diploma op niveau 1 of een mbo-praktijkverklaring. 

Verhouding tussen mensen met een beperking en de werkgever

De relatie tussen medewerker en arbeidsorganisatie varieert. Bij dagbesteding is er geen arbeidsrechtelijke relatie tussen medewerker en werkgever; de formele relatie ligt tussen de arbeidsorganisatie en de gehandicaptenzorgorganisatie. Dit betekent dat de persoon geen loon ontvangt, maar mogelijk wel een vrijwilligersvergoeding. Wel worden vaak de kosten voor bijvoorbeeld de werkkleding en veiligheidsschoenen vergoed. De erkenning komt in de vorm van respect voor het individu en haar of zijn rol als volwaardig deelnemer. 

Acties voor werkgevers

1. Maak de medewerker wegwijs in de organisatie en introduceer haar of hem zorgvuldig bij collega’s en de leidinggevende.
2. Schep een context voor voldoende actieve betrokkenheid bij de taakuitvoering.
3. Benadruk de gelijkwaardigheid van de medewerker en haar of zijn bijdragen.
4. Leg helder uit wat er van de medewerker wordt verwacht.
5. Stel in een gesprek tussen medewerker en werkgever de doelstellingen vast en leg deze vast.
6. Regel de juridische relatie met de medewerker of zorgorganisatie.
7. Organiseer persoonsgerichte begeleiding.
8. Kies tussen interne of externe coaching voor persoonsgerichte begeleiding.

De weg van waarden 

Dit artikel licht een onderdeel van de handreiking De weg van waarden toe. Deze handreiking is ontwikkeld vanuit het programma Simpel Switchen . Met als doel dat meer (sociale)ondernemingen passende werkplekken creëren voor mensen met een beperking. Als tussen- en ontwikkelstap op weg naar betaald werk. Of een beschutte of reguliere baan. De volledige handreiking met veel goede voorbeelden en succesverhalen, de managementsamenvatting en de toelichting voor zorgorganisaties kun je hieronder downloaden. 

Het programma Simpel Switchen

Het programma Simpel Switchen heeft als ambitie: het wegnemen van drempels en belemmeringen, zodat mensen makkelijk(er) en veilig(er) tussen uitkering en werk en tussen dagbesteding – beschut werk – banenafspraak – regulier werk switchen en meer mensen zelf of met hulp mee kunnen doen op de voor hen op dat moment best passende (betaalde) (werk)plek. Het programma is een initiatief van de ministeries SZW en VWS. Samen met de uitvoeringspraktijk, ervaringsdeskundigen en landelijke partners waaronder VGN wordt sinds 2018 gewerkt aan het inventariseren en oplossen van knelpunten. 

Wil je meer lezen over Simpel Switchen? Op deze pagina hebben we verschillende informatie gebundeld.