Wijziging eisen onafhankelijke deskundige (Wzd)

Als het niet lukt om onvrijwillige zorgverlening af te bouwen, moet de zorgverantwoordelijke een onafhankelijke deskundige om advies vragen. In 2021 heeft de onafhankelijke deskundige de plaats ingenomen van de externe deskundige, die tot dan toe geraadpleegd moest worden. Onlangs is gepubliceerd aan welke eisen iemand moet voldoen om de rol van onafhankelijke deskundige te vervullen. Deze eisen worden opgenomen in het Besluit zorg en dwang (Bzd). De wijziging treedt in werking op 1 januari 2025.

In het Besluit zorg en dwang was geregeld welke zorgverleners de rol van externe deskundige op zich konden nemen.  In de gehandicaptenzorg ging het om artsen VG, psychiaters, gz-psychologen, orthopedagogen-generalist en verpleegkundigen. In de ouderenzorg waren dit specialisten ouderengeneeskunde, psychiaters, gz-psychologen en verpleegkundigen. Ook de onafhankelijke deskundige moet aan bepaalde eisen voldoen, maar hierbij is niet gekozen voor het benoemen van beroepsgroepen die de rol van de onafhankelijke deskundige kunnen vervullen. In plaats daarvan wordt in het gewijzigde Besluit zorg en dwang bepaald dat de onafhankelijke deskundige ‘een zorgverlener of een deskundige die beroepsmatig werkzaam is op het gebied van de zorg’ moet zijn en dat hij moet beschikken over ‘aantoonbare kennis van en ervaring met de problematiek van de cliënt’ en ‘aantoonbare kennis van en ervaring met het voorkomen en afbouwen van onvrijwillige zorg voor de doelgroep waartoe de cliënt behoort’. Bovendien gelden als eisen dat de onafhankelijke deskundige ‘gedurende ten minste een jaar niet betrokken is geweest bij de behandeling van of de zorg aan de betrokken cliënt’ en dat hij ‘onafhankelijk van de zorgaanbieder’ functioneert. 

Het is aan de zorgverantwoordelijke om te beoordelen of degene die hij inschakelt aan deze eisen voldoet. Met deze wijziging is meer ruimte ontstaan om diegene in te schakelen die over de deskundigheid beschikt die nodig is in de specifieke situatie van een cliënt. ActiZ en VGN hebben dit bepleit. Wij zijn blij dat het Besluit zorg en dwang nu meer ruimte voor maatwerk biedt. 

Hieronder de toelichting bij de wijziging van het besluit , alsmede de tekst zoals deze is gepubliceerd in het Staatsblad.