VGN: Investeer in mensen met een beperking en goede gehandicaptenzorg in begroting SZW

De VGN zet zich in voor de zichtbaarheid van mensen met een beperking en hun kans om volwaardig mee te doen in de samenleving, bij voorkeur op passende werkplekken te midden van de samenleving. Dit geldt ook wanneer er (nog) geen sprake is van loonwaarde. Deze inclusie komt echter niet vanzelf; het vraagt om ondersteuning vanuit de samenleving, de overheid, het bedrijfsleven en de professionele zorg. Het kunnen beschikken over voldoende gekwalificeerde zorgprofessionals is hiervoor essentieel. Vanuit deze visie vragen we tijdens de begrotingsbehandeling aandacht voor de volgende punten. 

Samenwerking ministeries VWS, SZW, OCW en Financiën is noodzakelijk

De ondersteuning voor mensen met een beperking en het tekort aan zorgprofessionals raken meer beleidsterreinen dan alleen de zorg. De arbeidsmarkt is krap en de krapte is blijvend, zeker in de (gehandicapten)zorg. De sector moet alle zeilen bijzetten om te zorgen voor voldoende en goed gekwalificeerd personeel. Om de inclusie van mensen met een beperking echt vorm en inhoud te geven, is bestuurlijke afstemming tussen de ministeries van SZW, OCW, VWS en Financiën hard nodig. 

Programma’s over arbeidsmarkt in zorg en welzijn vallen deels onder onder genoemde, verschillende ministeries. Dat blijkt niet efficiënt en niet effectief, door versnippering en afschuifgedrag. De grootste uitdaging van de VGN is het afbouwen van het aantal zzp’ers en het innoveren in de flexibele schil. Daar lopen we tegen muren op, bijvoorbeeld vanwege btw-plicht bij regionaal werkgeverschap en mededingingsregels. Nauwe samenwerking tussen de betrokken ministeries om dergelijke vraagstukken integraal aan te pakken, is cruciaal voor de gehandicaptenzorg. De VGN pleit er al langer voor het onderwerp gehandicaptenzorg/inclusie bij de begrotingsbehandelingen integraal en in een apart wetgevingsoverleg te bespreken.

Opleiding voor mensen met beperking is niet vanzelfsprekend

Jaarlijks verlaten zo'n 1600 jongeren met een beperking het speciaal voortgezet onderwijs zonder aansluiting op regulier beroepsonderwijs. Ook zijn er vroegtijdige schoolverlaters die aangewezen zijn op dagbesteding. Zij zijn nog lang niet uitgeleerd, maar passen vanwege hun beperking niet in het regulier beroepsonderwijs. Deze groep valt nu tussen wal en schip. Deze jongeren hebben behoefte aan praktijkleertrajecten op maat, bijvoorbeeld op dagbestedingslocaties waar ze vaardigheden kunnen leren als opstap naar passend werk. Het is belangrijk dat ze een gelijkwaardige kans krijgen om zich te ontwikkelen en de ruimte krijgen,  voor wie dat kan, om door te groeien naar een passende werkplek in de maatschappij.

De VGN is blij met de constructieve gesprekken tussen OCW, SZW en VWS over een structurele oplossing naar aanleiding van een motie van Lisa Westerveld (GL/PvdA), maar dit traject kost tijd. Tot die tijd is er een tijdelijke financiering nodig. Hiervoor is het nodig dat het amendement van GL/PvdA dat is ingediend, voortvarend  en interdepartementaal wordt aangepakt, zonder vertraging door discussies over welk ministerie verantwoordelijk is.

Draai de bezuiniging op praktijkleren in derde leerweg terug

De subsidieregeling 'Praktijkleren in de derde leerweg' is dit jaar voor de zesde keer verlengd. Eén van de belangrijkste wijzigingen is de verbreding van de doelgroep. Met deze verlenging kwam een belangrijke verbreding van de subsidievoorwaarden, namelijk dat personen met betaald werk ook in aanmerking komen voor de subsidie. Deze regeling is onmisbaar voor de gehandicaptenzorg om (toekomstige) zorgprofessionals goed op te leiden. 

De VGN pleit dan ook voor:

• Een verdere verbreding van de regeling, zodat ook mensen met een dagbestedingsindicatie ervan kunnen profiteren. Dit zou hen de mogelijkheid bieden om werknemers- en vakvaardigheden te leren die essentieel zijn voor hun persoonlijke ontwikkeling. Dit is vooral van belang zolang er geen structurele oplossing is voor mensen die vanwege hun beperking niet in het reguliere beroepsonderwijs terecht kunnen. Ook is de regeling belangrijk voor zij-instromers en voor zittende professionals om zich te kunnen blijven ontwikkelen. 
• Het terugdraaien van de forse bezuiniging vanaf 2026. De VGN vindt deze bezuiniging onwenselijk en onmisbaar. 

Investeer in mensen met een beperking binnen spoor 2 Participatiewet

Een betekenisvol leven en deelname aan de samenleving is belangrijk voor iedereen, ook voor mensen met een beperking.  De VGN ziet kansen in de uitwerking van spoor 2 van de Participatiewet, dat gericht is op participatie zonder loonwaarde. Vrijwilligerswerk en leerplekken zijn waardevol, maar het is ook belangrijk dat werk altijd financieel wordt gewaardeerd. Daarnaast moet de overstap naar betaald werk ook altijd lonen. Nu komen mensen vaak niet uit de uitkering. De VGN pleit voor een vrijlatingsregeling voor mensen die participeren naar vermogen, zodat werken altijd loont.

Richt in elk regionaal werkcentrum een 'Simpel Switchen Tafel’ in

Om de overstap van dagbesteding naar betaald werk eenvoudiger te maken, is nauwe samenwerking tussen verschillende sectoren essentieel. Het programma 'Simpel Switchen' bevordert deze samenwerking op landelijk niveau, de uitvoering vindt echter plaats in de regio. Daarom zou in elk Werkcentrum ‘Simpel Switchen Tafel’, moeten worden ingericht waarin VSO/Pro, dagbesteding, sociaal ontwikkelbedrijven, beschut werk, gemeente en UWV samenwerken. De VGN dringt aan op landelijke vastlegging van deze samenwerking.

Zachte landing zzp in de zorg is essentieel

Gehandicaptenzorgorganisaties maken gebruik van zzp’ers om personeelstekorten op te vangen, soms voor specifieke of tijdelijke taken, bijvoorbeeld bij cliënten met meerzorg, soms ook om de bezetting rond te krijgen bij acuut gebrek aan deskundig vast personeel, bijvoorbeeld bij ziekte. Dit brengt hoge kosten en risico’s met zich mee. De VGN steunt het bestrijden van schijnzelfstandigheid, mits de regels duidelijk zijn en de handhavingscapaciteit voldoende is. Van beide is nu geen sprake. 
De huidige onzekerheid zorgt voor rechtsongelijkheid en risico’s voor zorgorganisaties. De VGN roept op tot een daadwerkelijke zachte landing rond de inzet van zzp’ers met aandacht voor de continuïteit in de zorgsector.

Wilt u de complete brief aan de Tweede Kamer lezen? Kijk dan hier.