Verbijstering over opinie in de Volkskrant: 'Ik voel me gediscrimineerd'

Gediscrimineerd

Tim doelt op de conclusie in het opiniestuk dat ‘community care’ heeft gefaald. Er zouden sinds enkele jaren weer gehandicapten worden teruggehaald naar de instellingsterreinen. De meeste gehandicapten zouden niet of nauwelijks integreren in woonwijken en dus terugmoeten… Vanuit zijn woning in Rotterdam reageerde Tim furieus. 'Ik heb een licht verstandelijke beperking. Mijn IQ ligt dus iets onder het gemiddelde. Maar dat is meer dan voldoende om me boos te maken op dit artikel. Deze dame leeft in een andere wereld dan ik. Ze vindt dat verstandelijk gehandicapten terug moeten naar de bossen, omdat ze zelfstandigheid niet aankunnen. Ik voel me gediscrimineerd, weggezet als een tweederangsburger.'

Juist heel gelukkig

Na een lange periode bij een instelling geniet Tim nu anderhalf jaar in zijn eigen appartement. 'Eén keer per week krijg ik begeleiding. Ik ken heel veel lvb-ers die net zo gelukkig zijn met hun leven als ik. Natuurlijk heb ik ook wel eens een discussie met een buurman of zo. Dat is heel normaal. Terug naar een instelling? Dat kost alleen maar meer zorggeld. Ook mijn ouders zouden daartegen zijn. Je kunt een instelling nóg zo mooi maken, erg gaat niets boven zelfstandigheid. Er is niet voor niets een VN-verdrag Handicap, waarin iedereen gelijke rechten krijgt. Ik sta midden in het leven en krijg alle kansen. Die laat ik niet afnemen door mensen met gedachten die niet meer van deze tijd zijn.'

Niet meer ideologisch

De reactie van Tim was er één van velen. Verschillende VGN-leden worden verweten dat ze op grote schaal cliënten dwongen te verhuizen om vastgoed, nieuwe, lucratieve bestemmingen te geven. Sherpa is één van de zorgaanbieders waar dit voor zou gelden. 'Zo’n 10 tot 12 jaar geleden was het inderdaad het beleid van Sherpa om cliënten op ideologische gronden uit hun beschermde woonomgeving naar kleinschalige voorzieningen in de wijk over te plaatsen', reageert bestuurder Henk Kouwenhoven. 'Daar hebben we van geleerd. Het is nu niet meer ideologisch zwart wit denken, maar we kijken heel goed met de cliënten en hun verwanten wie de beschutte woonomgeving nodig heeft en wie juist in wijken en buurten kan wonen en werken. Onze ervaring leert dat 1/3 van het aantal cliënten juist de beschutting nodig heeft en 2/3 in voorzieningen in wijken en buurten gelukkig kan leven.'

Veel goede voorbeelden

Ook oud-zorgbestuurder, orthopedagoog en initiatiefnemer van www.inclusie.nu Hans Kröber reageerde. Een dag later in dezelfde krant met een eigen brief aan de opinieredactie. 'Mijn ruime onderzoekservaring naar het onderwerp inclusie staat haaks op wat hier wordt beweerd', schrijft hij. 'We slagen er juist steeds beter in om het verleden, waarin we mensen wegstopten in instellingen, van ons af te schudden en mensen met een verstandelijke beperking niet meer buiten te sluiten. Goede voorbeelden te over, een onderzoekservaring die bij deze schrijver kennelijk onbekend is.'

Ieder zijn plek

Volgens woordvoerder Joost Hamelynck van Reinaerde is het opiniestuk te kort door de bocht. 'Voor elke mens met een begeleidingsvraag is de vraag wat de beste plek is. Terwijl een deel van de mensen met een beperking met wat steun prima in de wijk en in hun buurt functioneren, hebben anderen daar niks aan, en is beschut wonen bij een instelling juist van belang.'

'Community Care is ook iemand met een beperking die op de markt koffie schenkt en daarbij wat hulp van de marktkooplieden krijgt, en maar af en toe langskomt op de dagbestedingsplek voor steun. Dat lukt vaak en goed en zet ons op wat grotere afstand. Maar de cliënt is gelukkiger. Dat horen we terug als we het aan cliënten en familie vragen.'

Reactie Marijke Malsch

Marijke Malsch, schrijfster van het opinieartikel in de Volkskrant, heeft de VGN een reactie gestuurd die wij ook graag delen. 'Zoals u kunt lezen reageerde onder andere Tim Holierhoek op mijn opinieartikel. Echter, dit artikel en mijn boek gaan niet over mensen als Tim. Tim schrijft dat hij een licht verstandelijke beperking heeft. In het artikel zegt hij dat hij juist heel gelukkig is in de wijk waar hij woont. ‘Na een lange periode bij een instelling geniet ik nu anderhalf jaar in mijn eigen appartement. Eén keer per week krijg ik begeleiding. Ik ken heel veel licht verstandelijk beperkten die net zo gelukkig zijn met hun leven als ik,’ zo zegt hij.

Ik kan daar kort over zijn: mijn opinieartikel en mijn boek gaan niet over mensen als Tim. Tim kan in een prachtige, goed-geformuleerde brief beschrijven wat zijn situatie is. Natúúrlijk moet Tim niet op een instellingsterrein wonen. Het is heel goed om te horen dat hij zo gelukkig is waar hij nu woont! Maar ik heb het over een heel andere groep. De mensen waar ik het over heb kunnen vaak nog niet eens hun eigen naam schrijven. Zij weten niet met geld om te gaan. Ze zijn niet verkeersveilig en kunnen geen eigen huishouden runnen. Dit alles kunnen ze vaak ook niet aanleren, door hun beperking. Vaak woonden ze al lang op een instellingsterrein met mensen net zoals zij, en met mensen die begrip voor hun afwijkende gedrag hebben. Nooit hadden ze bedacht dat ze daar weg moesten, naar een woonwijk. Maar dat is wel wat er gebeurde de afgelopen decennia. Vaak met dwang of manipulatie, want zij en hun familie wilden in veel gevallen niet dat ze weggingen.

Diverse mensen hebben me een persoonlijke email gestuurd naar aanleiding van het artikel in de Volkskrant. Zij herkenden maar al te goed wat ik beschreef en waren het hartgrondig eens met mijn pleidooi om die bewoners die daar behoefte aan hebben, weer een woonplek te geven op een beschermd terrein. De verwanten die mij benaderden, zijn geen mensen die veel en graag naar buiten treden met wat er niet goed gaat. Daarom zijn zij ook zo vaak gepasseerd en zijn hun bezwaren tegen de gedwongen verhuizingen genegeerd. Met honderden van dit soort verwanten heb ik de afgelopen decennia contact gehad, en ze vertelden me over hun zorgen in verband met de gedwongen verhuizingen en het afkalven van de zorg.

In plaats van boos te reageren en met voorbeelden van geslaagde integratie te komen, is het misschien beter om zich te verdiepen in hoe de ‘community care’ is doorgevoerd in Nederland, en waarom dat zo heeft moeten gebeuren. Misschien wordt dan ook duidelijk waarom sommige instellingen hun bewoners de laatste jaren weer naar het beschermde terrein halen en dat terrein ook weer voor hen wordt aangekleed.'

Marijke Malsch is curator van een verstandelijk gehandicapte man die woont bij Sherpa

Lees hier de reacties die in de Volkskrant gepubliceerd zijn.