Veiligheid personeel forensische zorg in het geding
Meer veiligheid en een betere kwaliteit van zorg voor cliënten en medewerkers in de forensische zorg. Dat is waar de VGN voor staat. En zowel veiligheid als kwaliteit staan fors onder druk. De werkdruk is te hoog opgelopen en de belastbaarheid van personeel wordt overschreden. Dat beeld komt naar voren uit een onderzoek dat in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid, GGZ Nederland en de VGN is verricht. In een reactie op de rapportage van het onderzoek laten GGZ Nederland en de VGN de Tweede Kamer weten dat ‘doorgaan op deze voet een toename van het aantal incidenten met zich meebrengt’. In deze brief (zie bijlage) wordt niet alleen onderbouwd zorg uitgesproken, er worden ook concrete maatregelen in voorgesteld.
Forensisch Psychiatrische Afdelingen en Klinieken zijn onvoldoende toegerust op de veranderende zorgvraag. De Inspectie voor Justitie en Veiligheid stelde eerder dit jaar al vast dat als gevolg van de krapte op de arbeidsmarkt en wet- en regelgeving die tekort schiet, de veiligheid van personeel en patiënten gevaar loopt. Er is volgens de VGN een investering van minimaal € 20 miljoen nodig om aanbieders van forensische zorg de gewenste kwaliteit en veiligheid van zorg te laten leveren. Tijdens een Algemeen Overleg in de Tweede Kamer op donderdag 21 juni zal het onderzoek aan de orde komen.
Geen verrassing
De uitslag van het onderzoek van Andersson Elffers Felix (AEF) komt voor de VGN niet als een verrassing. Vorig jaar al ging er een brandbrief van GGZ Nederland naar de Kamer waarin dezelfde problematiek aan de orde werd gesteld. Om tot passende oplossingen te komen, stellen GGZ Nederland en de VGN in hun recente brief een aantal concrete vragen.
Zo wordt er gevraagd om een arbeidsmarktagenda, waarin ruimte is voor een arbeidsmarktcampagne en opleidingsmogelijkheden. Het negatieve imago van de sector schrikt nieuw personeel af. Tegelijkertijd vertrekt er veel zittend personeel, vanwege de problemen op het gebied van veiligheid, terwijl forensische zorgaanbieders juist behoefte hebben aan meer en ervaren personeel.
“Behandeling en begeleiding van deze cliënten met gedragsproblematiek en psychische problemen vergt veel van de zorgprofessionals," benadrukt Jan van Hoek, voorzitter van expertisecentrum De Borg, een collectief van vier VGN-aanbieders van forensische zorg. "Het is moeilijk om goede mensen te vinden en te behouden. Dit vergt van de sector dat we permanent trainingen verzorgen voor de mensen die al bij ons in dienst zijn. Het is een relatief kleine groep, maar als er iets niet goed gaat, heeft dat altijd veel impact op de samenleving. Het is van het grootste belang dat we voldoende middelen hebben om campagnes te voeren waarmee we personeel kunnen werven en behouden.”
Er wordt ook gevraagd om terugdringing van administratieve lasten met 25 procent in 2020. Het onderzoek van AEF laat zien dat veel zorgprofessionals minimaal 45 procent van hun tijd kwijt zijn aan administratief werk. Van Hoek: "Er is in deze praktijk sprake van heel veel controle, zowel intern als extern. Daar komt bij dat er te veel verplichting tot interne verslaglegging bestaat. Dat sommige behandelaars bijna de helft van hun werkweek aan administratief werk besteden... dat is ontoelaatbaar. Er is sprake van scheefgroei. Deze ‘werkdruk’ gaat te veel ten laste van de echte zorg waar het om draait.”
Tekort op tarieven
De tarieven waarmee aanbieders van forensische zorg moeten werken, schieten op dit moment acht procent tekort, wijst het onderzoek verder uit. Het blijvend wegnemen van alle afslagen die op dit moment gelden, is de eerste stap om de rust en veiligheid bij aanbieders terug te laten keren. Door dit tekort weg te nemen, komt er meer geld beschikbaar om extra personeel in te zetten en voor bestaand personeel ontstaat er meer ruimte om het werk beter te doen. “De tarieven moeten gelijk opgaan met de kosten," voegt Van Hoek toe. "Pas dan kan er sprake zijn van kostendekkende zorg. Het is aangetoond in onderzoeken dat de tarieven te laag zijn. Het ministerie reageert daar te traag op. Er wordt wel eens gedacht dat veilige zorg ook goedkoop kan en dat is een verkeerde gedachte.”
Het is kortom de hoogste tijd om de negatieve spiraal van incidenten, vertrekkend personeel, extra regelgeving en nieuwe incidenten te stoppen en weer werk te maken van goede, veilige zorg, concluderen GGZ Nederland en de VGN in hun brief. Van Hoek: “Wij krijgen deze signalen al langer van onze medewerkers. De uitkomsten van het rapport zijn dan ook niet nieuw. Op korte termijn zullen we dit in samenspraak met het ministerie moeten oplossen. Het tempo waarin deze gesprekken nu gevoerd worden is te laag. Het is vijf voor twaalf in de forensische zorg.”
In het radionieuwsprogramma 'Utrecht is wakker'van RTV Utrecht gaf VGN-directeur Frank Bluiminck een toelichting op de brief die GGZ Nederland en de VGN gezamenlijk naar de kamer stuurde.
