Terugblik webinar netcongestie in de zorg: ‘met nieuwe energie aan de slag’
Ook al is er geen pasklare ‘one size fits all’ oplossing voorhanden, toch zijn er nog genoeg mogelijkheden om maatregelen te nemen tegen netcongestie. Dat bleek tijdens een webinar op 13 februari 2025, georganiseerd door de Brancheorganisaties Zorg (BoZ) met haar leden ActiZ, de Nederlandse ggz, NFU, NVZ en VGN.

Netcongestie in de zorg
De ambities van zorgorganisaties om hun vastgoed te verduurzamen zijn hoog, klimaatneutraal in 2050. Dit is nodig om de Nederlandse klimaatdoelen voor 2030 en van de Green Deal Duurzame Zorg 3.0 te behalen. Doordat het elektriciteitsnet overvol is, loopt de verduurzaming van de zorgsector gevaar. Ook vanuit het oogpunt van kwaliteit van zorg is het belangrijk dat netcongestie wordt opgelost.
Bij de politiek vraagt de BoZ regelmatig aandacht voor netcongestie. Samen met de bestuurlijk aanjager Hayke Veldman is in november een brief gestuurd aan de minister van Klimaat en Groene Groei en vroegen daar onlangs opnieuw aandacht voor, in aanloop naar een commissiedebat op 19 februari.
Tijdens het webinar kregen de deelnemers inzicht in te nemen maatregelen, die naar voren zijn gekomen uit het onderzoek van TNO. Ook bood het initiatief BespaarSamen diverse mogelijkheden om netcongestie aan te pakken.
Wat kun je zelf doen?
Een cruciale stap in de transitie is het overstappen van gas naar elektriciteit. Dit brengt echter een uitdaging met zich mee: door de toename van het elektriciteitsverbruik is vaak een grotere aansluitcapaciteit nodig, terwijl netcongestie dit in veel gevallen bemoeilijkt. Dit kan leiden tot een rem op de verduurzaming van maatschappelijk vastgoed. Het Expertisecentrum Verduurzaming Zorg (EVZ) onderzoekt welke strategieën vanuit het gebouw zelf effectief kunnen worden ingezet in situaties waarin netcongestie de afname of teruglevering van elektriciteit aan het openbare net beperkt. Dit onderzoek is gebaseerd op drie representatieve gebouwprofielen binnen de langdurige zorgsector: klein zorggebouw (1.500 m²), middelgroot gebouw (6.000 m²), groot gebouw (10.000 m²).
Vanuit de verduurzamingopgave is bij deze gebouwen een transitie gemaakt van gas naar elektriciteit door het inzetten van een hybride warmtepomp en zonnepanelen. Dit leidt tot toename van het gevraagde elektrische vermogen. Er is onderzocht of en op welke wijze maatregelen kunnen worden genomen om deze transitie met de bestaande aansluiting vorm te geven.
Conclusies
Veel verschillende maatregelen zijn doorgerekend, maar de conclusie is dat je met enkele maatregelen in het gebouw zelf de benodigde aansluitcapaciteit al flink kan reduceren. De meest effectieve maatregelen om netcongestie te reduceren zijn: 1) slimme (voorspellende) regelingtechnieken, 2) modulerende systemen om pieken in de energievraag zo veel mogelijk te reduceren (peak shaving) en 3) energieopslag (gebouwmassa, tapwatervaten en batterijen) om de vraag te verschuiven naar momenten waarop er al minder vraag is (load shifting).
BespaarSamen: de energie- en congestiescan met meer effectieve maatregelen
BespaarSamen is een methode die het proces van verduurzaming van de vastgoedportefeuille in een overzichtelijk stappenplan giet. Door gebruik te maken van bewezen tools is op ieder moment in het proces relevante data beschikbaar om de juiste keuzes te maken. Bijvoorbeeld over de prioritering van maatregelen of om op de best mogelijke manier om te gaan met netcongestie. De verduurzaming verloopt daardoor effectiever en gecontroleerd.
Een toepassing is te zien in de praktijkcase-video over zorginstelling Severinus te Veldhoven die 60 panden verduurzaamt volgens de BespaarSamen methode.
Eén van de tools binnen de BespaarSamen methodiek is de energie- en congestiescan van Stichting BespaarGarant. De energie- en congestiescan biedt snel en tegen geringe kosten een totaaloverzicht zoals in deze animatie-video te zien is.
Met deze maatregelen gepresenteerd door TNO en de oplossingen van BespaarSamen kunnen zorgorganisaties met nieuwe energie aan de slag met netcongestie.