Podcast: Zijn skills het nieuwe diploma?
In een nieuwe aflevering van De StellingCast, de podcast van de VGN, gaan drie experts in gesprek over de toekomst van personeelsbeleid in de gehandicaptenzorg. De centrale vraag: Moeten skills net zo zwaar wegen als diploma’s aan de poort van de zorg?
Skillsgericht personeelsbeleid: wat is het eigenlijk?
Aan tafel zitten drie experts die vanuit een eigen perspectief hun kijk geven op skillsgericht personeelsbeleid:
- Ellen van Vliet, adviseur Leren & Ontwikkelen bij de ’s Heeren Loo Academie,
- Petra Egbers, Directeur Services en MT-lid bij Ons Tweede Thuis, en
- Jos Sanders, Lector Human Capital Innovations aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, en bestuurslid van de Skills Ambassade.
Aan de hand van voorbeelden schetsen zij hoe vaardigheden en ervaring nadrukkelijker kunnen meewegen in de zorg. Ellen van Vliet vertelt bijvoorbeeld over een dame die aanklopte met een opleiding theologie en veel relevante (mantel)zorgervaring. Na een assessment bleek ze alle skills in huis te hebben om aan de slag te gaan, een medicatiecursus was het enige dat nog ontbrak.
Jos Sanders licht toe: 'Zo’n skillsgerichte benadering zorgt ervoor dat je allereerst veel beter zicht hebt op wat je eigenlijk hebt, wat je kunt. Dat verder dan alleen die ene beroepsopleiding die je ooit gedaan hebt.' Petra Egbers vult aan: 'Bij Ons Tweede Thuis kijken we ook veel meer naar de vraag ‘wie ben je, en wat heb je bij je’ in plaats van ‘welk papiertje hangt er aan jouw muur’. Iedereen die interesse heeft om te werken in de zorg en de talenten die daar bij aansluiten, daarvoor hebben wij een plekje.'
Waarom moeten we hier nú iets mee?
De arbeidsmarkt staat onder druk. De klassieke route op basis van diploma’s is niet altijd passend en er is sprake van flinke onderbenutting van talent, zo blijkt ook uit onderzoek. 'Twee van de drie werknemers zeggen: ik heb van alles in huis waar ik nu niks mee doe,' aldus Sanders.
Skillsgericht beleid biedt kansen om dat onbenutte potentieel te activeren. Tegelijkertijd stellen de sprekers dat het geen kwestie is van óf skills óf diploma’s: 'Het is echt een wisselwerking,' benadrukt Van Vliet. 'Jonge mensen met een diploma zijn nog steeds van harte welkom – ze brengen iets mee waar ook anderen weer van kunnen leren.'
Wat levert het op – en wat zijn de kanttekeningen?
Skillsgericht beleid kan bijdragen aan het terugdringen van personeelstekorten. Een recent onderzoek naar de kansen van dit beleid wijst uit dat het we hiermee het tekort aan arbeidskrachten kunnen terugbrengen met 10%. Volgens Egbers, is dat waarschijnlijk nog 'een voorzichtig percentage'.
Maar er zijn ook hindernissen. Zo benadrukt Van Vliet dat financieringssystemen nog onvoldoende meebewegen: 'We hebben te maken met gemeentes, zorgkantoren… die het liefst een lijstje met specifieke diploma’s willen zien. Terwijl wij met onze vakbekwaamheidsscan vaak gedegener toetsen dan met een diploma uit 1992.' Een ander aandachtspunt blijft de communicatie met de huidige zorgmedewerkers, die misschien juist wél een diplomaroute hebben moeten volgen, en verwanten van mensen met een beperking. Hoe reageren zij op deze nieuwe, andersgeschoolde medewerkers? In de podcast komen de wisselende reacties aan bod van hoe teams hiermee omgaan.
Hoe ver zijn we al in de gehandicaptenzorg en wat is er nodig?
Sinds 2016-2017 wordt geëxperimenteerd met skillsgericht werken, met name vanwege de groei van het aantal zij-instromers. 'Bij ’s Heeren Loo komt nu tachtig procent van de sollicitanten via zij-instroom,' aldus Van Vliet. 'We hebben bijna geen mensen meer die met een diploma onder hun arm bij ons aankloppen.'
Toch zijn de bestaande structuren – zoals het functiehuis en de opleidingstrajecten – vaak nog niet ingericht op deze manier van kijken naar talent. Daardoor blijft brede implementatie tot nu toe nog uit.
Skills als nieuwe norm?
Net als in iedere StellingCast staat een centrale stelling centraal, die dit keer luidt:
Aan de poort van de gehandicaptenzorg moeten skills net zo zwaar wegen als diploma’s.
De sprekers zijn het aan het begin van de podcast nog oneens, maar aan het einde zijn ze eensgezind: skills zouden aan de poort zwaarder moeten wegen dan diploma's. Het diploma blijft een waardevol instrument om die skills te meten en te duiden. Maar de tijden dat het diploma het énige instrument is hiervoor, die zijn voorbij.
Beluister de StellingCast
Deze StellingCast is te horen op Spotify en Youtube. Klik hier voor meer afleveringen van de podcast van de VGN.
‘Een vrouw met een bachelor in theologie en wilde graag in de gehandicaptenzorg komen werken. Ze had twintig jaar als geestelijk verzorger gewerkt in een penitentiaire inrichting, waar ze dagelijks te maken had met een groep gedetineerden van wie zo'n tachtig procent een licht verstandelijke beperking had. Daarnaast was ze mantelzorger voor haar schoonmoeder en heeft ze twee zonen, met autisme en ADHD.
Vier jaar geleden zouden recruiters in onze sector na het zien van haar opleiding gezegd hebben: ‘Mooi hoor, die achtergrond in theologie, maar je moet wel gewoon eerst een vierjarige mbo-opleiding Maatschappelijke Zorg niveau 4 volgen. Wij betalen het wel. Succes!’
Maar dankzij het skillsgerichte personeelsbeleid bij ’s Heeren Loo werd het dit keer anders aangepakt. In plaats van uitsluitend naar diploma’s te kijken, maakten we gebruik van een Game Based Assessment om haar talenten in kaart te brengen. Wat bleek? Vanwege al haar ervaringen – privé en op het werk – bleek ze alle skills in huis te hebben om in de gehandicaptenzorg aan de slag te gaan.
Het enige wat zij nog nodig had, was een korte cursus medicatieverstrekking. Nadat ze die haalde kon ze aan de slag bij een woning voor mensen met een licht verstandelijke beperking. En ze doet het daar fantastisch. ’
