Nadere uitleg richtlijn ‘De zieke werknemer’
Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft op het Arboportaal een document gepubliceerd waarin uitleg wordt gegeven over de beleidsregels ‘De zieke werknemer’ van de autoriteit Persoonsgegevens (AP). De beleidsregels hebben vanaf het moment van publicatie, 21 april 2016, tot veel discussie geleid. Zo heeft de AP Abrona verplicht om hun verzuimregistratiesystemen aan te passen. Het voornaamste bezwaar is dat de beleidsregels met een beroep op de privacywetgeving onnodige drempels opwerpen die het re-integratieproces van zieke werknemers belemmeren.
Door diverse partijen, waaronder de VGN, is twijfel geuit of een aantal aannames van de AP wel strookt met de Wet verbetering poortwachter. Het gaat hierbij onder andere om zaken als het bespreken en het verwerken van gegevens door een werkgever bij een ziekmelding. Zo mag de werkgever, volgens de AP, niet vragen naar de functionele mogelijkheden en beperkingen van de werknemer. Dit betekent dat hij niet mag vragen welke (deel)taken of werkzaamheden de werknemer nog kan uitvoeren. Volgens de AP hoeft de werknemer deze informatie niet aan de werkgever te verstrekken. En als de werknemer hierover spontaan informatie verstrekt, mag de werkgever dit volgens de AP niet registeren. Dit bemoeilijkt de re-integratie in de praktijk, tot ergernis van veel werkgevers.
De op het Arboportaal gepubliceerde uitleg van SZW en een aantal niet met name genoemde stakeholders, zou hier meer duidelijkheid over moeten geven. Op zich is het opmerkelijk dat SZW een uitleg geeft van de beleidsregels van de AP. Het had eerder voor de hand gelegen dat SZW aangeeft hoe de beleidsregels zich verhouden tot het wettelijk kader. Verder is ook de vraag of men in de praktijk veel met deze nadere uitleg opschiet.
Uit de uitleg blijkt dat het aan de werknemer is om te beslissen of hij wil aangeven welke (deel)taken, (deel)functies of werkzaamheden hij nog kan verrichten. Daarbij wordt aangegeven dat de werknemer op grond van goed werknemerschap zelf medeverantwoordelijk is voor zijn herstel en re-integratie. De werkgever mag hier echter geen druk op uitoefenen en hier ook niet naar vragen. Zo nodig mag hij wel de bedrijfsarts vragen naar de functionele mogelijkheden van de werknemer. Van het gesprek mag worden vastgelegd welke werkafspraken zijn gemaakt over uit te voeren taken en werkzaamheden. Maar als er op initiatief van de werknemer is gesproken over functionele mogelijkheden en beperkingen, dan mag de werkgever deze gegevens niet registreren.
In de praktijk schieten werkgever en werknemer niet veel op met deze nadere uitleg. Enerzijds wordt wel aangeven dat de werknemer op grond van goed werknemerschap kan aangeven welke werkzaamheden hij nog kan verrichten. Maar dit is (nog steeds) een te beperkte uitleg van de wettelijke re-integratieverplichting van werkgever en werknemer. De werkgever moet de werknemer passende arbeid aanbieden, maar kan dit alleen als hij weet wat de functionele mogelijkheden van de werknemer zijn.
De oplossing die de AP hiervoor aandraagt is om in alle gevallen de bedrijfsarts in te schakelen om inzicht te krijgen over de functionele mogelijkheden. Dit leidt tot een vaak onnodige extra belasting van de bedrijfsarts, waarvan er toch al te weinig zijn. Bovendien leidt het tot extra kosten voor de werkgever en een onnodige vertraging van het re-integratieproces.
De werkgever is wettelijk verplicht om maatregelen te treffen waardoor de werknemer in staat is passende arbeid te verrichten. De wet legt de werknemer de verplichting op om mee te werken aan zijn re-integratie. Hij moet zich daarbij actief opstellen. Daarbij lijkt dan logisch dat hij uit zichzelf aangeeft welke werkzaamheden hij nog kan doen.
Het had dan ook voor de hand gelegen dat SZW, als wetgever, hierop had gewezen en niet terugvalt op de veel zwakkere redenering dat de werknemer op grond van goed werknemerschap zijn mogelijkheden kan aangeven.
Omdat SZW hiermee feitelijk in het midden laat of de werknemer verplicht is om zelf aan te geven wat zijn functionele mogelijkheden zijn, biedt de nadere uitleg dus geen duidelijkheid over de vraag of de beleidsregels wel aansluiten bij het wettelijk kader. Maar gelet op de uitgebreide sanctiemogelijkheden die de AP heeft zullen waarschijnlijk weinig werkgevers geneigd zijn om met een beroep op de wet de beleidsregels op dit punt te negeren. Dit betekent dat de onduidelijkheid voortduurt en in de praktijk de beleidsregels een belemmering blijven vormen voor het re-integratieproces. Hier zijn werkgevers noch werknemers bij gebaat. De VGN blijft zich ervoor inzetten dat deze onduidelijkheid wordt weggenomen.
Masterclass
Wilt u meer weten over de juiste omgang met een zieke werknemer? AWVN verzorgt op dinsdag 13 november de masterclass De zieke werknemer. Hierin worden onder andere de wettelijke verplichtingen en privacyregels in verband met zieke werknemers behandeld.
