Gehandicaptenzorg krimpt, maar is financieel stabiel
De gehandicaptenzorg in Nederland blijft het financieel relatief goed doen, maar de sector vertoont voor het eerst ook tekenen van krimp. In 2015 zijn de bedrijfsopbrengsten ten opzichte van 2014 gedaald met € 104 miljoen, voornamelijk veroorzaakt door de nieuwe Wet langdurige zorg (Wlz). Deze leidt in de gehandicaptenzorg tot een vermindering van het aantal intramurale cliënten en een afname van het wettelijk toegekende budget. Dit staat in het rapport ‘Jaarverslagenanalyse 2015’ van Intrakoop. De resultaten zijn gebaseerd op de laatste jaarcijfers van 163 organisaties, die samen ruim 92 procent van de organisaties in de Nederlandse gehandicaptenzorg vormen.
Omdat de sector met verlaging van personeelskosten en reductie van investeringen sterk heeft ingezet op kostenbeheersing, is het totale netto resultaat nog positief en zelfs iets beter (+ 2,4 procent) dan in 2014 (+ 2,2 procent).Met een stijging van het netto resultaat van € 180 miljoen in 2014 naar € 188 miljoen in 2015 doet de gehandicaptenzorg het financieel nog steeds goed ten opzichte van andere sectoren in de zorg.
Wlz-effect
De stijging kwam echter tot stand, doordat de sector zelf actief is doorgegaan met het terugdringen van kosten. De bedrijfsopbrengsten dalen het afgelopen jaar met € 104 miljoen. Dit ‘Wlz-effect’ leidde ertoe dat het aantal cliënten dat intensieve zorg op locatie (intramuraal) ontvangt met 5,9 procent daalde, terwijl het aantal extramurale cliënten toenam. Zo is het aantal cliënten dat zorg krijgt op basis van het volledig pakket thuis (VPT) in 2015 met 17,1 procent gestegen.
Uitdaging
Deze verschuiving heeft grote gevolgen voor het budget van de onderzochte organisaties. Volgens Frank Kaptein, directeur/bestuurder van Intrakoop, is het daarom belangrijk om de ontwikkelingen in de gehandicaptenzorg goed te blijven monitoren: “Ook de gehandicaptenzorg krijgt nu te maken met krimp. Omdat ze goed hebben geanticipeerd op de lagere opbrengsten en de kosten navenant hebben laten dalen, is hun financiële positie niet verslechterd. Maar vanwege de verdergaande extramuralisering van de zorg blijft dit een uitdaging voor de toekomst.”
Druk op liquiditeit
Uit de jaarverslagenanalyse blijkt dat de liquiditeit van de gehandicaptenzorgsector met een ratio van 1,2 gelijk is gebleven ten opzichte van 2014 en dus nog boven de traditionele norm van 1,0 ligt. Wel ziet Intrakoop dat de druk op de liquiditeit binnen de sector toeneemt. Sinds 2015 wordt alleen de door de Wlz bekostigde zorg bevoorschot. De zorg bekostigd vanuit de Zorgverzekeringswet (Zvw) en de WMO wordt op declaratiebasis vergoed. Met name organisaties met veel activiteiten op het gebied van jeugdzorg hebben hierdoor te maken met knelpunten in de liquiditeit.
Minder Fte
De bedrijfslasten zijn vorig jaar met 1,4 procent gedaald. Dit was onder meer het gevolg van minder intramurale cliënten en een afname van het aantal fte werkzaam in de gehandicaptenzorg met - 2,1 procent. Personeelskosten vormen bijna driekwart van de totale kosten van de sector. Binnen deze personeelskosten valt – naast een daling van de salariskosten met 1,1 procent – met name de stijging van de uitgaven aan personeel dat niet in loondienst is op (+ 10,5 procent). Door gebruik te maken van externe inhuur vangt de gehandicaptenzorgsector gedeeltelijk de daling van het aantal medewerkers in loondienst op.
Uit de jaarverslagenanalyse blijkt voorts dat de patiënt- en bewonersgebonden kosten in 2015 zijn gestegen met 1,5 procent. Dit zijn onder andere de uitgaven aan therapieën, geneesmiddelen en hulpmiddelen. Hieruit kan worden geconcludeerd dat organisaties ondanks de omzetdaling niet bezuinigen op goede zorg voor hun cliënten.
