Financiële problemen gehandicaptenzorg: investeringen uitgesteld
De zorg voor mensen met een verstandelijke beperking en een gedragsstoornis is afgelopen decennia sterk verbeterd. Er wordt alleen verlies op gemaakt door zorgaanbieders, omdat zorgkantoren ontoereikend vergoeden. Dit is een van de factoren die financiële problemen in de sector veroorzaken. Organisaties stellen investeringen hierdoor uit. Zo schrijft het NRC in een uitgebreide reportage over de financiële situatie bij zorgaanbieder Trajectum.
Financiële problemen binnen de gehandicaptenzorg
Het NRC-artikel schetst een kleurrijk beeld van het leven binnen Trajectum, een zorgaanbieder waar uitsluitend cliënten met het zwaarst mogelijke zorgprofiel zitten (VG7). Omdat de vergoedingen voor dit type zorg meestal niet toereikend zijn, maken organisaties hierop verlies. Hier heeft ook Trajectum last van. Volgens Dick de Wit, bestuurder van de organisatie en ook bestuurslid van de VGN, is de bodem in de sector bereikt.
Dat de vergoedingen niet toereikend zijn, is slechts één van de redenen waarom de gehandicaptenzorg financieel onder druk staat. Sinds de Russische invasie in Oekraïne in 2022 werd alles duurder en de lonen moesten de inflatie bijhouden, terwijl de vergoedingen vanuit het Rijk slechts beperkt meestegen. NRC:
Dat betekende dat instellingen als Trajectum de verbeterde cao’s deels uit eigen zak moesten betalen. Ook het grote tekort aan personeel speelt een rol: organisaties zijn gedwongen om met zzp’ers te werken. Daar zijn ze gemiddeld meer aan kwijt dan aan vaste krachten. Om toch zwarte cijfers te kunnen schrijven, zijn veel organisaties in de gehandicaptenzorg genoodzaakt de zogeheten normatieve huisvestingscomponent (nhc) aan te wenden. Dat is een bijdrage van het Rijk die eigenlijk is bedoeld voor onderhoud aan gebouwen.
Trajectum doet dat ook al jaren, vertelt bestuurder Dick de Wit. 'Onlangs was er lekkage in een van de gebouwen. Gevolg van achterstallig onderhoud.'
Investeringen worden uitgesteld: pleisters op pleisters plakken
Dankzij de financiële problemen in de sector worden belangrijke investeringen uitgesteld. In werkelijkheid is de situatie dus nog ernstiger dan op papier het geval lijkt. Zo vertelt De Wit ook in het NRC: 'Op de jaarrekeningen ziet alles er keurig uit. Maar als je goed kijkt, zie je dat instellingen in de gehandicaptenzorg gewoon zijn gestopt met investeren.' Het lijkt op pleisters op pleisters plakken, zonder aan wondverzorging te doen.
Wachtlijsten voor mensen met een VG7-indicatie
Een ander groot probleem waaraan in het NRC-artikel aandacht wordt besteed, is dat de toegang tot zorg voor mensen met een VG7-indicatie steeds meer in gevaar komt. Dat bracht onderzoekscollectief Spit vorige maand in samenwerking met Trouw en De Groene Amsterdammer aan het licht. Vanwege de financiële last lukt het organisaties namelijk steeds minder om nieuwe mensen met een VG7-indicatie op te nemen, waardoor de doorstroom stokt en de wachtlijsten groeien.
‘De zorg moet overeind blijven, dat zijn we verplicht, dus dan ga je je huis maar minder onderhouden. Niet meer schilderen, bijvoorbeeld. Ik kan wel mooie gebouwen hebben, maar als je de zorg niet meer kan leveren… Ik heb liever een slecht gebouw waar ik die goede zorg wel kan leveren.’
Inzet VGN
De wachtlijsten die door de VG7-problematiek ontstaan zijn een bekend vraagstuk en daarom is hier in de Toekomstagenda Gehandicaptenzorg ook extra aandacht voor binnen aanvullende bestuurlijke afspraken, waarbij Zorgverzekeraars Nederland, Ieder(in), VWS en de VGN zich in 2025 en 2026 gezamenlijk vastbijten in de materie, om te komen tot meer helderheid en oplossingen.
Ook op het gebied van bekostiging zet de VGN haar lobby actief voort. Zo zijn er meerdere onderzoeken verschenen om meer helderheid te krijgen over de gewenste hoogte van tarieven. Inmiddels is er een erkenning van VWS, ZN en NZa dat er een probleem is dat een oplossing verdient. Er is een 2-sporenbeleid gedefinieerd, waarin een herijking van de VG7-tarieven aan bod komen én een meer experimentele route, waarmee wordt gezocht naar een splitsing in bekostiging in een gedifferentieerd tarief voor VG7-plus en VG7-basis. Beleidsvorming op dit punt is nog in volle gang.
Verder lezen
Het volledige NRC-artikel is te lezen via deze link.
