Beperking of niet, ieder kind heeft het recht om te leren

Minister Slob (Onderwijs) schreef deze week in een brief aan de Tweede Kamer dat het kind voorop moet staat en niet het systeem. “We kunnen niet zomaar verder op deze weg", aldus Slob. De VGN sluit hier volledig bij aan en wil ook dat de behoeften van de kinderen centraal staan in het vinden van oplossingen, in plaats van de beschikbare (onderwijs)voorzieningen. Het vraagt van alle partijen de creativiteit om, zo dicht mogelijk bij huis, een passende oplossing voor elk kind te organiseren.  

Elk kind heeft recht op onderwijs

De VGN is kritisch over het huidige systeem waar niet alle kinderen dezelfde kansen krijgen om te leren en zich te ontwikkelen. Wie een ernstige verstandelijke beperking of  meervoudige beperking heeft, is niet altijd verzekerd van een passend aanbod van onderwijs, zorg en jeugdhulp. Er zijn zeker mooie voorbeelden en initiatieven waarbij dit wel lukt. Maar nog te vaak hangt een passende onderwijsplek af van het lef en de bereidheid van individuen, goed functionerende samenwerkingsverbanden en gemeenten die zich hier hard voor maken. En dit terwijl in het Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties staat dat álle kinderen recht hebben op onderwijs.

Denk vanuit leerrechten in plaats van leerplichten

De VGN pleit er voor meer te denken vanuit de leerrechten van kinderen (wat kan wel) en minder vanuit leerplichten en vrijstellingen (wat kan niet). Omdat het onderwijs gebonden is aan strakke richtlijnen is het ook wettelijk gezien lastig daar van af te wijken. Het kind zou hierin meer centraal moeten staan. Ook kinderen met een ernstige verstandelijke of meervoudige beperking kunnen wel degelijk ontwikkelen. Leerplichtontheffing is vaak een verlegenheidsoplossing, bij gebrek aan echt passend onderwijs. We willen juist onderwijs, zorg en/of jeugdhulp voor deze kinderen, in een vorm die bij hen past. Natuurlijk zo inclusief mogelijk, maar als kinderen niet ver kunnen reizen in verband met hun beperking, moet het ook mogelijk zijn om de leraar naar de kinderen te brengen, bijvoorbeeld naar een kinderdienstencentrum.

Zoek mogelijkheden in de flexibilisering van locatie en intensiteit van onderwijs

Bij het realiseren van lokale passende oplossingen voor kinderen helpt het als het onderwijs flexibeler kan worden aangeboden. We denken hierbij aan alternatieve leslocaties of aan een gedeeltelijke ontheffing van de leerplicht. Nu bestaan deze mogelijkheden wettelijk niet. De VGN pleit voor kleine veranderingen die de onderwijskwaliteit niet schaden. Zo kan onderwijs worden gegeven op alternatieve locaties als kinderdienstencentra als kinderen te ver moeten reizen naar school. Ook kan deeltijdonderwijs een oplossing zijn voor kinderen voor wie voltijdonderwijs te zwaar is. Ook de inzet van nieuwe technologie kan bijdragen om het onderwijs aan deze groep leerlingen te flexibiliseren. 

Zorg voor een passend aanbod van onderwijs, zorg en jeugdhulp

Kinderen met een ernstige verstandelijke of meervoudige beperking krijgen zorg en behandeling vanuit de Wet langdurige zorg, zorgverzekeringswet of de Jeugdwet. Leren en ontwikkelen is niet uitsluitend het domein van onderwijs. Zowel zorg als onderwijs zijn nodig om de ontwikkelingskansen van kinderen met een ernstige verstandelijke of meervoudige beperking optimaal te benutten. Zorg en onderwijs moeten altijd onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.

De VGN heeft de commissieleden van OCW gevraagd om tijdens het debat hiervoor de aandacht van de minister te vragen. In bijgaande brief leest u een toelichting op bovenstaande punten. Hierin staan ook de mooie voorbeelden waarin we zien dat het lokaal en regionaal wel lukt om ‘zorg in onderwijs’ en ‘onderwijs in zorg’ te realiseren.