Theo van Uum vraagt Den Haag: roep alle hens aan dek voor de gehandicaptenzorg

Aan dek

Tijdens een rondvaart op de Wereldhavendagen komt een man met veel levenservaring naast me zitten op een zonnig dek, met uitzicht op de fraaie oevers van de Oude Maas. Terwijl zijn ogen een begeleider volgen die een rolstoel met cliënt naar een mooi plekje op de voorplecht duwt, spreekt hij uit wat hij denkt:

‘Ziekenhuiszorg, meneer, dat moet je zien als een one night stand.’ Hij ziet mijn vragende blik. ‘Je blijft een nachtje slapen en de volgende dag ga je weer naar huis.’ Als ik mijn wenkbrauwen frons, blijkt dat een aansporing om verder te gaan. ‘Verpleeghuiszorg, dat begint er een beetje op te lijken. Dat is samenwonen, he. Je trekt bij iemand in, neemt wat spulletjes van jezelf mee en er wordt liefdevol naar je omgekeken. Maar na één, anderhalf jaar komt er een einde aan de relatie.’ Voordat ik de kans krijg om weifelend te knikken, gaat hij enthousiast door. ‘Kijk daar, zorg voor gehandicapten, dat is pas serious business. Dat is een huwelijk van veertig jaar, je blijft bij elkaar in voor- en tegenspoed, je deelt dag in dag uit lief en leed. Dat is het echte werk...’

Levenslange verbondenheid

De man zet me aan het denken. Mensen die bij ons cliënt zijn, hebben vaak een leven lang zorg en ondersteuning nodig. Statistisch gezien wordt een verpleeghuis aan het eind van een kabinetsperiode, zelfs als die maar twee jaar duurt, bewoond door andere mensen dan bij de start. In de gehandicaptenzorg zijn daar tien tot vijftien (!) kabinetsperioden voor nodig. Die levenslange verbondenheid tussen bewoners, naasten en zorgorganisaties maakt de sector uniek. Veranderingen  - denk aan de ambulantisering - of wijzigingen in aanspraken voor cliënten, vragen meer tijd en langere overgangsmaatregelen. 

Gehandicaptenzorg zit financieel in zwaar weer

Die bewoners, naasten en zorgorganisaties zitten met elkaar in hetzelfde schuitje, in tijden van voor- en tegenspoed. En zwaar weer is er volop. De berichtgeving over de jaarlijkse zorgbarometer van adviesbureau EY spreekt boekdelen en heeft het over een ‘perfect storm’ die onze sector midscheeps raakt.

Deze zomer hebben we uitvoerig aandacht besteed aan de inflatie, de arbeidsmarkt en de hogere lonen, het ziekteverzuim, de kostbare inzet van zzp’ers, het vastgoed, de green deal en de kortingen vanuit de zorgkantoren en de overheid. De financiële cijfers over 2022 laten een dramatische achteruitgang zien.

Stuurlui in Den Haag moeten de koers verleggen

Onze eerste inzichten voor 2023 op basis van halfjaarcijfers wijzen eerder op een verdere verslechtering dan op enige verbetering. EY heeft het nu al over een ongekende neergang in 2022. De bodem van de oceaan is maar een paar stuurfouten bij ons vandaan. Ik vestig daarom mijn hoop op de stuurlui in Den Haag, tijdens het commissiedebat gehandicaptenzorg op 14 september en in de voorbereiding op Prinsjesdag.

Mijn gedachten dwalen verder. Ik ben een loods, die vanaf de brug van deze rondvaartboot luidkeels roept naar de scheepslieden van VWS: verleg de koers van rampzalige ombuigingen, vaar om de ijsschotsen heen en leid onze bewoners en medewerkers naar een veilige haven.

De man naast me lijkt mijn mijmering te kunnen lezen. ‘Recht-zo-die-gaat…’, roept hij, terwijl hij zwaait naar de man in de rolstoel, die geniet op de boeg.

Meer lezen

Tijdens de hele zomer besteedt de VGN periodiek tot aan Prinsjesdag vanuit verschillende invalshoeken aandacht aan de financiële situatie in de gehandicaptenzorg en de veerkracht die de sector toont. We stuurden ook een brief aan de commissie voor VWS waarin we aandacht vragen voor de financiële problemen en vragen om concrete maatregelen. Meer informatie over 'de politiek aan zet' is te vinden op deze overzichtspagina.