‘Anton Došen maakte wezenlijk contact met psychiatrisch patiënten met een licht verstandelijke beperking’

De aantrekkingskracht van de kinder- en jeugdpsychiatrie

In 1988 studeerde ik af als basisarts en ging na een jaar wisselassistentschap werken in de kinder- en jeugdpsychiatrie. Na dat jaar werd ik aangenomen voor de opleiding tot huisarts. Een mooi en boeiend vak maar de kinderpsychiatrie bleef trekken. Na de afronding van de opleiding koos ik er dan ook voor om terug te gaan naar de kinder- en jeugdpsychiatrie.

Meelopen in de spreekuren van Anton Došen

Na drie plezierige jaren als assistent-niet-in-opleiding gewerkt te hebben, besloot ik opnieuw in opleiding te gaan, met als doel om kinderpsychiater te worden. Ik werd aangenomen in Nijmegen bij het Radboud Ziekenhuis, het huidige UMC. Daar leerde ik in het jaar dat ik op de polikliniek in opleiding was Anton kennen. Hij gaf ons assistenten onderwijs over lvb-psychiatrie, wat ik zo boeiend vond dat toen er een stageplek vrij kwam om mee te lopen met de spreekuren van Anton, ik onmiddellijk mijn vinger opstak.

Niet alleen kijken naar huidige klachten en symptomen

Ik was onder de indruk van zijn warme manier van contact leggen met de patiënten. Zijn manier van analyseren van het probleem, niet alleen vanuit de huidige klachten en symptomen, maar ook vanuit de emotionele ontwikkelingsproblematiek, sprak mij vanuit mijn eerdere werkervaring zeer aan. Vanuit mijn kinderpsychiatrie-ervaring was het mij vertrouwd om vanuit ontwikkelingslijnen en daarbij behorende ontwikkeling taken te kijken. In mijn beleving was Antons gedachtegoed een prachtige integratie van inzichten vanuit de kinderpsychiatrie met die van de psychiatrie voor volwassenen.

Wezenlijk contact van mens tot mens

Anton liet zien dat het respectvol omgaan met patiënten, het wezenlijk contact maken van mens tot mens, en het vermijden van overvraging  belangrijke elementen voor hen zijn om te kunnen herstellen. Zo werd het zaadje van de liefde voor het vak van psychiater voor mensen met een licht verstandelijke beperking (lvb) bij mij geplant.

Het mooiste deelgebied van de psychiatrie

Na vijftien jaar gewerkt te hebben als kinder- en jeugdpsychiater werd ik gevraagd om psychiater te worden bij VGGNet, een specialisme voor mensen met een licht verstandelijke beperking binnen GGNet, een geestelijk gezondheidszorgnetwerk in het oosten van Nederland. Met de prettige herinneringen aan de tijd op de polikliniek samen met Anton besloot ik een gesprek aan te gaan. Na dit gesprek besloot ik de overstap te maken. En zo werk ik nu in mijn beleving alweer heel wat jaren in het mooiste deelgebied van de psychiatrie.

Een brug tussen de verstandelijk gehandicaptenzorg en de ggz

Een aantal keren heb ik Anton nog ontmoet tijdens bijeenkomsten of nascholingen. Dan was het altijd fijn om laatste ontwikkelingen of andere zaken met elkaar te delen, maar wij deelden vooral ons grote hart voor dit vak. In zijn sporen zet ik mij in voor het op de kaart zetten van dit vak binnen de psychiatrie en de ggz in brede zin. Met mijn promotieonderzoek naar de prevalentie van lvb in de ggz, met belangrijke associaties zoals trauma, gedwongen opname en behandeling, en agressie-incidenten, beoog ik een brug te slaan tussen de verstandelijk gehandicaptenzorgsector en de ggz.

Dankbaar voor zijn pionierswerk

De (schokkende) uitkomsten van dit onderzoek maar vooral ook de grote mogelijkheden die daaruit voorvloeien om het levenslot van de vele patiënten met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) te verbeteren, zou Antons grote hart zeker hebben aangesproken. Met alle collega’s werkzaam in dit veld zetten wij Antons pionierswerk, met grote dankbaarheid, in zijn voetsporen voort.

Informatie

• Jeanet Nieuwenhuis is psychiater bij VGGNet in Doetinchem
• In het februarinummer van Markant verschijnt een interview over het proefschrift van Jeanet Nieuwenhuis
• Lees meer over de betekenis van Anton Došen op het Kennisplein Gehandicaptensector