Aan de slag met standaardisatie in onze sector

Interoperabiliteit

We leven in een informatiemaatschappij. Informatie wordt steeds belangrijker, helemaal in de gezondheidszorg. Om kwalitatief goede en efficiënte zorg te kunnen leveren, is uitwisseling van informatie tussen zorgprofessionals van groot belang. En ook tussen cliënten en hun zorgverleners. Om de gegevensuitwisseling goed te laten verlopen, moet iedereen de informatie eenduidig, ofwel op dezelfde manier vastleggen en delen. Dit wordt interoperabiliteit genoemd.

Interoperabiliteit komt alleen tot stand als op alle niveaus in een organisatie of tussen organisaties bij samenwerkingsverbanden, afspraken worden gemaakt. Met alle betrokkenen over het proces, vastleggen en delen van gegevens: van de beleidsontwikkeling tot aan de ICT-infrastructuur. De zorg, en dan specifiek de informatie-uitwisseling, is een complex gebied met vele verantwoordelijkheden en belangen. Om structuur in die samenwerking en de daarbij behorende afspraken aan te brengen, wordt tegenwoordig het lagenmodel (zie figuur) van Nictiz algemeen gebruikt. Nictiz is de Nederlandse kennisorganisatie voor digitale informatie-uitwisseling in de zorg.

Vijf lagen

In bovenstaande afbeelding is te zien dat Nictiz interoperabiliteit indeelt in een model met vijf lagen: de organisatie, het zorgproces, de informatieaspecten (zoals terminologie, classificaties), de informatiesystemen (applicatie zoals EPDs - elektronische patiëntendossiers - en ECDs - elektronische cliëntendossiers -) en de ICT-infrastructuur. Iedere laag heeft zijn eigen actoren, begrippen en standaarden. Maar natuurlijk is er ook een aantal randvoorwaarden voor alle lagen van toepassing, zoals wet- en regelgeving en informatiebeveiliging. Interoperabiliteit ontstaat als de afspraken op elk van die niveaus op elkaar aansluiten en voldoen aan de randvoorwaarden. Meer informatie over interoperabiliteit kun je vinden op de website van Nictiz.

Standaarden vastleggen

Om de interoperabiliteit makkelijker mogelijk te maken, worden ook afspraken gemaakt tussen zorgprofessionals en deze worden vastgelegd in standaarden. Vaak worden standaarden gezien als iets technisch en iets wat met ICT te maken heeft, maar de werkelijkheid ligt genuanceerder. Zo vinden we het allemaal heel gewoon als een verpleegkundige of arts een patiënt om zijn gewicht vraagt deze vraag automatisch wordt beantwoordt met de standaard ‘kilogram’. In dit kader valt te denken aan de kwaliteitsstandaard Verpleegkundige en Verzorgende Verslaglegging en Rapportage of de Informatiestandaard eOverdracht voor de verpleegkundige overdracht en elektronische gegevensuitwisseling tussen verpleeg- en verzorgingshuizen, thuiszorg, gehandicaptenzorg en ziekenhuizen. Voor de gegevensuitwisseling tussen applicaties, worden communicatiestandaarden afgesproken die door ICT-leveranciers dan weer worden ingebouwd in de (EPD/ECD) systemen. Voor de uitwisseling tussen cliënten en zorgprofessionals is er het MedMij-afsprakenstelsel.

En de rol van de overheid dan? Bemoeit het ministerie van VWS zich ook met standaardisering? Eigenlijk niet of nauwelijks, althans niet inhoudelijk. Het veld zelf maakt hierover onderling afspraken. Bij hen zit namelijk de kennis over de zorg en zij kennen als geen ander het belang ervan. Als onpartijdige organisatie bevordert Nictiz de discussie en de totstandkoming van de verschillende informatiestandaarden in de zorg. Alle veldpartijen in de zorg kunnen input geven op de standaardisatie-agenda en inhoudelijk bijdragen aan de verschillende standaardisatie-initiatieven en -projecten.

Wet Elektronische Gegevensuitwisseling in de Zorg

Om de standaardisering te ondersteunen, heeft de Tweede Kamer onlangs wel de Wet Elektronische Gegevensuitwisseling in de Zorg (Wegiz) aangenomen. Deze wet verplicht straks dat gegevensuitwisseling tussen zorgaanbieders elektronisch verloopt. Ten behoeve van de meerjarenagenda is in overleg met het zorgveld gekeken naar welke gegevensuitwisselingen geschikt zijn om als eerste verplicht elektronisch te laten verlopen. Onder de geprioriteerde uitwisselingen staat ook de Verpleegkundige Overdracht volgens de informatiestandaard eOverdracht (waarschijnlijk per 2024). Het gebruik van een Persoonlijke Gezondheidsomgeving (PGO) door Nederlandse burgers is vooralsnog niet verplicht gesteld. Wel moeten zorgorganisaties ervoor zorgen dat hun cliënten zorginformatie in hun eigen PGO kunnen ontvangen als zij dit wensen. Hiervoor moeten zij er dus voor zorgen dat het technisch mogelijk is hun informatie te ontsluiten naar PGO’s.

Aan de slag!

Vond u deze blog saai? Misschien wel. U houdt zich waarschijnlijk liever bezig met zorginhoudelijke zaken, of dit nu het maken van beleid is of de zorg voor uw cliënten, dan met standaarden en organisatorische modellen. Tegelijkertijd ben ik ervan overtuigd dat ook u weet dat de wereld digitaliseert en de zorg mee moet. Juist om kwalitatief goede zorg te leveren, de cliënt de regie te geven en uw medewerkers minder te belasten met administratieve rompslomp door hergebruik van gegevens moet de informatiehuishouding van uw organisatie op orde zijn. Aan de slag dus met standaardisatie in onze sector en samen voor eOverdracht en zorginformatie in de PGO van de cliënt.

Informatie

Deze blog is geschreven door Stefanie van Vliet. Zij is projectcoördinator InZicht voor ActiZ/Zorgthuisnl. Meer informatie over dit onderwerp is te vinden op de themapagina op de VGN-website. Ook kunt u met uw vragen terecht bij onze gezamenlijke helpdesk via inzicht@actiz.nl, inzicht@vgn.nl en inzicht@zorgthuisnl.nl. Of bel de projectcoördinatoren Stefan Clement (VGN, 06-10288483) of Stefanie van Vliet (ActiZ/Zorgthuisnl, 06-39822738).