Veel vliegen in een klap door zorgtechnologie

Elke week twee uur extra begeleidingstijd per groep. Dat verschaffen technologische hulpmiddelen de dagbesteding van InteraktContour in Epe. ‘Iemand handmatig eten geven kan wel een half uur tot een uur duren. Met een eetrobot kunnen mensen het zelf’, zegt senior begeleider Ronald Satink. ‘Ik kan tijdens de lunch dossiers bijwerken en hoef dat niet op een ander moment te doen. Je kunt hierdoor je tijd iets makkelijker indelen.’ Uit een enquête blijkt dat cliënten ook tevreden zijn. ‘Ik kan zelf bepalen hoe snel ik eet’, luidt een van de kenmerkende reacties.

Zelfredzaamheid

De eetrobot is één van vele hulpmiddelen die sinds kort in gebruik zijn bij InteraktContour, een zorgaanbieder voor volwassenen met niet-aangeboren hersenletsel. De organisatie heeft een programma opgezet om zorgtechnologie tot een vanzelfsprekend onderdeel van de zorgverlening te verheffen. ‘Het is de bedoeling dat we bij elke vraag van een cliënt gaan kijken hoe technologie kan helpen’, zegt programmamanager Annegreet Blokland. De reden is tweeledig. ‘De arbeidsmarkt is krap en de zorgvraag wordt intensiever. Doordat onze doelgroep steeds ouder wordt, zien we meer bijkomende lichamelijke en psychische problematiek. Technologie kan medewerkers ontlasten én cliënten zelfredzamer maken, want zij krijgen namelijk meer mogelijkheden om dingen zelf te doen’, aldus Blokland.

Wat levert het op?

Het programma van InteraktContour omvat vijftien projecten. Daarin wordt bekeken – met een voor- en nameting – welk effect nieuwe hulpmiddelen hebben. Bij bewezen succes volgt verspreiding naar andere teams. Blokland: ‘Om technologie te kunnen uitrollen, moet je eerst weten wat het oplevert.’ De eetrobot kwam naar voren in het project Technologie op de dagbesteding. Medewerkers op de locatie in Epe testten een maand lang acht hulpmiddelen en noteerden hoeveel tijd deze bespaarden. De helft van de producten viel daarbij af. Zo bleek dat men het sta-op-toilet niet zelfstandig konden gebruiken en kostte het automatische voorraadbeheer meer tijd dan het opleverde.

Rust op het toilet

Andere producten doorstonden de test wél glansrijk. Zoals het spoel-föhntoilet in combinatie met een TimeTimer. De TimeTimer op het toilet toont met een teruglopend vlak op een wekker hoeveel tijd er nog is te gaan. Begeleider Satink legt uit: ‘We spreken altijd af wanneer we iemand van het toilet halen, bijvoorbeeld na vijf minuten bij een kleine boodschap en twintig minuten bij een grote. Op de TimeTimer ziet de toiletganger nu hoelang twintig minuten duren.’ Zij hoeven vervolgens niet te wachten op hulp bij het afvegen, want het toilet kan desgewenst billen schoonspoelen en droogblazen. Zo worden begeleiders de helft minder vaak gestoord in hun bezigheden, vertelt projectleider Gerlinde Venema. ‘Medewerkers ervaren een hoge werkdruk en hebben te maken met veel onderbrekingen. De ene cliënt zit op het toilet, de ander roept hoe lang de wc nog bezet is en de medewerker moet telkens kijken of de persoon al klaar is.’ Titia de Haan (62) die op de dagbesteding in Epe werkt, is blij met de TimeTimer. ‘Het geeft rust’, vindt zij. ‘Ik kon nooit goed inschatten hoeveel tijd ik nog had. Dat leverde stress op en dan is het moeilijk om je boodschap te doen. Nu zit ik rustig op het toilet.’

Robotstofzuiger

Een andere aanwinst is de robotstofzuiger. Deze bespaart op dagbestedingslocaties wekelijks 25 minuten. Satink: ‘We moesten in onze kaasmakerij regelmatig de vloer vegen. Nu zetten we de stofzuiger aan tijdens de lunch en aan het eind van de dag, als het lokaal leeg is.’ De tijdwinst is relatief bescheiden, maar makkelijk te behalen. Projectleider Venema: ‘De robotstofzuiger is heel simpel te installeren. En het scheelt begeleiders een van hun vele neventaken naast het daadwerkelijke werk met de cliënten. Na de pilotfase kunnen andere teams van InteraktContour de technologische succesnummers ook aanvragen. Lang niet elke locatie heeft mensen die hulp nodig hebben bij eten of toiletgang. Rommel op de vloer in activiteitenruimtes komt wél veel voor, vandaar dat de robotstofzuiger inmiddels rondsnort op 20 van de 26 locaties.

Effectieve invoering

Een van de grootste projecten in het technologieprogramma is De Klokkenbelt, een nieuwe woonlocatie. Standaard is domotica voorbereid in de woningen, zoals elektrische bediening van deuren, lampen en gordijnen. Bewoners kunnen daarnaast extra hulpmiddelen kiezen, zoals een lichaamsföhn voor na het douchen, een medicijndispenser of een stofzuigrobot. ‘Er is op maat gekeken wat kan helpen’, aldus programmamanager Blokland. Ook is er een nieuw oproepsysteem. Bewoners kunnen op hun tablet een icoon kiezen die past bij hun hulpvraag, bijvoorbeeld ‘ik heb nú iemand nodig’, ‘ik moet naar het toilet’, of ‘ik heb een vraag’. Blokland: ‘Voor medewerkers is het heel prettig om te weten of ze ergens direct heen moeten of dat het kan als ze toch die kant op moeten. Cliënten vinden het bovendien prettig dat ze een gerichte vraag kunnen stellen.’ Het ministerie van VWS gaf een Innovatie-impuls aan De Klokkenbelt, met als onderdeel een onafhankelijk effectonderzoek. Daaruit blijkt dat zowel de geplande als de ongeplande zorgtijd afneemt. Ook levert het onderzoek lessen op voor effectieve invoering van technologie. Blokland: ‘Een belangrijk inzicht is dat je er met de installatie van technologie nog lang niet bent. Er is echt begeleiding nodig om de technologie goed te benutten. In de Klokkenbelt hadden we onder andere oefen- en vragenuurtjes. En je wilt voorkomen dat je dingen dubbel gaat doen, zoals toch de gordijnen optrekken terwijl de bewoner dat zelf met domotica kan doen.’

Uitleenservice

InteraktContour probeert gaandeweg alle medewerkers mee te nemen in het toepassen van zorgtechnologie. Er is een e-learningmodule over technologie en er komt een markt met hulpmiddelen die langs de locaties van de organisatie trekt. Bovendien heeft elk team een taakhouder technologie om het onderwerp onder de aandacht te houden. ‘We bekijken wat er nog meer nodig is om het te laten landen’, zegt Blokland. Wat ook helpt is de uitleenservice vanwaar cliënten hulpmiddelen acht weken lang kunnen uitproberen. Dit project slaat vele vliegen in een klap: dagbesteding voor de cliënten die hem runnen, service voor de leners én kennis over welke producten aanslaan – de slaaprobot en de geluidsfilterende koptelefoon blijken een hit. Last but not least inspireert het medewerkers. Blokland: ‘Zij raken enthousiast als zij zien wat een hulpmiddel doet voor een cliënt. Of als ze dat horen van collega’s. We merken gelukkig steeds meer dat medewerkers elkaar vertellen over technologie.’

Verder lezen

Meer weten over deze organisatie? Ga naar www.interactcontour.nl.

Dit artikel komt uit de eerste editie van 2022 van Markant, het tijdschrift van de VGN. Via deze link lees je het hele nummer, waarin je ook leest over het promotieonderzoek van Tess Tournier naar de Triple-C methode. En in een interview blikt Peter Siebesma terug op vijftig jaar gehandicaptenzorg en psychiatrie.