De zin en onzin van zorgzame gemeenschappen
De zorg in Nederland staat voor een grote uitdaging: hoe zorgen we ervoor dat zorg toekomstbestendig is en sluiten we beter aan bij lokale informele netwerken? Tijdens een inspiratiesessie op het VGN-congres ‘De kracht van netwerken’ op 24 maart 2025 in Hilversum doken we met experts de diepte in.
Brandende vragen
In de (gehandicapten)zorg zoeken organisaties steeds vaker samenwerking met buurtinitiatieven en andere lokale partijen om mensen met een beperking beter te ondersteunen. We praten hier veel over met elkaar, maar hoe brengen we deze samenwerking van visie naar actie? Welke elementen dragen bij aan het creëren van zorgzame gemeenschappen?
Nederland Zorgt voor Elkaar
Een inspirerend voorbeeld hiervan is het werk van Jan Smelik, initiatiefnemer en coördinator van diverse burgercollectieven en nauw betrokken bij de ontwikkeling van leefbare, inclusieve dorpen. In zijn bijdrage aan het VGN-congres schetste hij hoe meer dan tweeduizend burgerinitiatieven in Nederland inmiddels bijdragen aan een nieuw ecosysteem van maatschappelijke gezondheid. Deze initiatieven, vaak gestart vanuit bewoners zelf, richten zich op thema’s als welzijn, levensloopbestendige woningen, mantelzorgondersteuning en sociale samenhang. Smelik pleit voor het versterken van gemeenschapskracht als manier om zowel de zorg te ontlasten als de samenleving veerkrachtiger te maken: 'Versterk de gemeenschap, ontlast de zorg.'
Butterfly Effect
Ook het initiatief Butterfly Effect, gepresenteerd door Stijn van Kreij, laat zien hoe buurtverbinding concreet vorm kan krijgen. Dit netwerk zet in op het opleiden en ondersteunen van zogeheten buurtverbinders – mensen die in hun eigen wijk anderen weten te enthousiasmeren, te betrekken en samen te brengen. Met elementen als verbinding, waardering, toeval en zelfs ‘gedoe’ als onmisbare bouwstenen, werken zij aan een bruisende gemeenschap waarin iedereen een rol speelt.
Deze aanpak levert niet alleen meer sociale cohesie en veiligheid op, maar ook minder afhankelijkheid van professionele zorg én zelfs lagere beheerkosten en een hogere vastgoedwaarde. Butterfly Effect droomt groot: tienduizend buurtverbinders in Nederland die vanuit eigen kracht en lokaal eigenaarschap bijdragen aan een inclusieve samenleving.
Laat je inspireren door deze voorbeelden, want de beweging is al in gang gezet. De vraag is: hoe ga jij bijdragen?
