Coronavirus: ‘We moeten óók goed omgaan met de nasleep van de pandemie’
Corona is voor veel mensen inmiddels op de achtergrond geraakt, maar de pandemie heeft wel flinke sporen achtergelaten. Het afgelopen jaar stond dan ook vooral in het teken van omgaan met langetermijngevolgen van de pandemie. Boris van der Ham vertelt erover.
Helemaal aan het begin van 2022 zat Nederland nog in een lockdown. Heel vervelend natuurlijk, maar de gevolgen waren in de sector relatief goed te overzien. Van der Ham: ‘Zorgaanbieders hadden in 2020 en 2021 natuurlijk al veel ervaring opgedaan. Alle draaiboeken hadden ze nog liggen. We zagen ook dat overlegstructuren prima stonden, zowel regionaal als landelijk, met het RIVM bijvoorbeeld. Het was zaak om goed te kijken: welke varianten gaan er rond? Uiteindelijk bleek het om varianten te gaan die weliswaar behoorlijk besmettelijk waren, maar voor veel mensen niet erg ziekmakend.’
‘Als VGN hebben we ook in die periode natuurlijk leden willen ondersteunen. Door platformbijeenkomsten te organiseren, informatie te delen en handreikingen te updaten bijvoorbeeld. Onder andere over bezoek en logeren. We merkten dat leden behoefte hadden aan informatie. Want wat is wijsheid met zulke varianten? Hoe voorzichtig moet je zijn als de gevolgen van de ziekte mee lijken te vallen? Dat varieert soms van cliënt tot cliënt. Zo’n handreiking kan dan helpen om keuzes te maken.’
Gestructureerder vaccineren
De VGN nam namens haar leden ook deel aan verschillende landelijke overleggen. Van der Ham: ‘Die gingen onder meer over de noodscenario’s. Wat doen we als er echt te weinig ziekenhuiscapaciteit is? Uiteindelijk is die situatie gelukkig niet aan de orde gekomen, maar het is wel belangrijk om het erover te hebben. Daarnaast spraken we mee over de vaccinatiecampagne. In die overleggen brachten we de lessen van eerdere ronden in. De uitvoering van de herhaalprik in de najaarscampagne verliep al beter dan eerdere rondes. Onder meer doordat we dus vroegtijdig met alle partijen in gesprek gingen over de uitvoering. Wie doet wat? Waar prikt een eigen medische dienst, waar de GGD? Wat is het tijdpad?’
Long covid
Niet alle overleggen leidden al tot goede uitkomsten. ‘Dat zie je onder meer bij long covid. We zien in de zorg, ook in onze sector, medewerkers die al meer dan een jaar uit de running zijn. Sommigen zijn zelfs al meer dan twee jaar ziek. Van langdurig zieke medewerkers neemt de werkgever dan vaak afscheid, en dat is ontzettend zuur. We hebben het hier over de mensen die in feite onze frontsoldaten waren tijdens de pandemie. De helden van de zorg, waar het halve land voor stond te klappen. Maar onze leden, de werkgevers, zitten klem. Zij kunnen het zich niet veroorloven om deze mensen eindeloos in dienst te houden, ondanks de subsidiemogelijkheid gedurende een half jaar na twee jaar ziekte. Tegelijkertijd betaalt UWV ook maar 70 procent door, en dat betekent een teruggang in inkomen voor onze helden. We realiseren ons dat dat ingewikkeld is, en er moet in elk geval íéts gebeuren. Een publieke regeling voor deze groep zorgmedewerkers lijkt ons op z’n plaats.’
Stip op de horizon
De VGN keek afgelopen jaar ook al verder vooruit, in het stip-op-de-horizon-overleg. ‘Daarin hebben we contact met VWS, de beroepsgroepen en branche- en cliëntenverenigingen. Corona is op dit moment aardig naar de achtergrond verdwenen, dus is het nu tijd om lessen te trekken. We willen voorkomen dat we bij een volgende variant, of een hele nieuwe ziekte, net zo overvallen worden als in eerste instantie met corona. We hebben het in die overleggen vooral ook over de praktijk. Wie pakt welke rol? Hoe zorgen we voor infectiepreventie, en bijvoorbeeld goede ventilatie van gebouwen? Hoe zijn we voorbereid op nieuwe uitbraken? Het komende jaar willen we daar serieuze stappen in zetten.’
‘Eén van de uitdagingen daarbij is inzicht krijgen. We weten dat sommige van onze doelgroepen extra kwetsbaar zijn. We kunnen dit alleen moeilijk onderbouwen. Dat komt doordat we geen goed vergelijkbare, gestandaardiseerde data hebben, zoals ze die in verpleeghuizen wel hebben. Daarom doet bijvoorbeeld de academische werkplaats in het Radboud Ziekenhuis nu meerjarig onderzoek, onder meer op basis van data uit EPD’s. Samen met de NVAVG en andere stakeholders maken we ons hard voor een gestructureerde registratie van corona, zodat we in ieder geval in de hele sector dezelfde taal spreken. Daar plukken we dan hopelijk ook de vruchten van bij een eventuele andere pandemie.’
Meer lezen
Dit artikel is een onderdeel van het jaarverslag van de VGN over het jaar 2022.
