Complexe zorg: ‘Samen zorgen we dat de juiste kennis op de juiste plek landt’

Eerst maar het taaiste dossier. Dat is de actualisering van het zorgprofiel VG7. ‘Aan zorgprofielen hangt een bepaalde bekostiging. VG7 is het zwaarste zorgprofiel dat we kennen, voor mensen met een verstandelijke beperking die zeer intensieve begeleiding, behandeling of verzorging nodig hebben. En juist dat profiel past niet meer. Kort door de bocht: het profiel is vijftien jaar oud, en sluit niet meer aan bij de actuele inzichten over zorg. De zorg in dit zorgprofiel wordt steeds ingewikkelder, en dus moet de bekostiging mee veranderen. Dat vindt niet alleen de sector, dat vindt eigenlijk iedereen. En toch lukt het niet om tot nieuwe tarieven te komen.’

Keuzes die we liever vermijden

Dat is al een paar jaar zorgelijk, en het wordt steeds zorgelijker. ‘Het knelde al, maar met de energiecrisis, de inflatie, en de stijgende kosten voor ZZP’ers, wordt het steeds krapper. We krijgen signalen van aanbieders dat ze de keuze moeten maken of ze deze complexe zorg nog wel aan kunnen bieden. Terwijl je natuurlijk helemaal niet wilt dat aanbieders voor die keuze komen te staan. Deze zorg moet gewoon geleverd worden.’

De VGN schreef al in 2019 een nieuw profiel, maar dat werd niet omarmd door het ministerie. ‘Sindsdien zijn we bezig om op andere manieren te zorgen dat er op korte termijn een ander tarief komt, maar dat lukt ook maar niet. Daarom hebben we nu een extern bureau gevraagd om op basis van de leidraad ‘Perspectief op persoonsgerichte zorg’ en gesprekken met professionals en stakeholders specifieker te omschrijven wat goede zorg is voor deze doelgroep. Er ligt inmiddels een concept. En we hopen dat we via deze zorginhoudelijke route wél tot elkaar kunnen komen.’

Meerzorg

Iets soortgelijks speelt er bij meerzorg. ‘Als aanbieders meer dan 125% van het maximale tarief nodig hebben om een cliënt van zorg te voorzien, kunnen ze aanspraak maken op een vergoeding voor meerzorg. In de achterliggende systematiek voor die berekening zaten weeffouten, waardoor aanbieders jarenlang niet kostendekkend vergoed werden voor meerzorg. In 2022 stond dan ook de ontwikkeling van een nieuwe systematiek centraal. Dat was primair een project van Zorgverzekeraars Nederland. Als VGN waren we er wel bij betrokken. Zo zaten we bijvoorbeeld in de inhoudelijke en financiële werkgroepen. Daar dachten we inhoudelijk mee, en stelden we ons vooral verbindend op. Bijvoorbeeld door ruimte te creëren voor leden om mee te denken. De resultaten hebben we twee keer voorgelegd aan bestuursadviescommissies. Zo konden we tussentijds verbeteringen proberen te realiseren, en kunnen we nu de effecten monitoren in de praktijk.’

De beste kennis op de juiste plek

De VGN werkt al een paar jaar aan het verbeteren van de kennisinfrastructuur. ‘We willen dat mensen met een complexe zorgvraag begeleiding krijgen van mensen met de juiste expertise. En er ís heel veel expertise in Nederland. De grote vraag is alleen: hoe deel je al die kennis? Hoe zorg je dat iedere begeleider en gedragskundige zo simpel mogelijk nieuwe inzichten tot zich kan nemen? Er wordt op veel plaatsen van alles ontwikkeld, maar als je nieuwe kennis niet bij de mensen in de dagelijkse praktijk krijgt, heb je er weinig aan. Dáár moet de passende zorg en ondersteuning tenslotte geboden worden.’

In 2022 is daarom een projectorganisatie opgezet, met een stuurgroep waar vertegenwoordigers van de VGN, van aanbieders van LVB+ zorg, van het kennisplatform EVB+, en van het ministerie van VWS in zitten. ‘Er liggen inmiddels een plan van aanpak en een startnotitie. En, veel belangrijker nog, er is een externe projectleider aangesteld. Zij gaat aan de slag met verschillende werkgroepen. Daar zitten ervaren, deskundige professionals in. En samen komen ze met een voorstel om de kennisontwikkeling, en vooral de kennisdeling, te bevorderen.’

Houvast voor leden

Met zoveel onderzoeken, werkgroepen en langlopende ontwikkelingen is het soms lastig om door de bomen het bos te blijven zien. ‘Daarom heeft het bureau van de VGN afgelopen jaar ook een notitie opgesteld over complexe zorg. Daarin staat in hoofdlijnen nog eens helder wat wij als sector nou eigenlijk vinden. Over wie hebben we het, als we het hebben over mensen met een complexe zorgvraag? Wat zijn nou echt de belangrijkste randvoorwaarden om deze zorg goed te kunnen leveren? Op een bijeenkomst in oktober hebben we deze notitie in concept gepresenteerd. Dat werd goed ontvangen door onze leden. Een heldere lijn kan in ieder geval houvast bieden voor onszelf, was de teneur. Komend jaar publiceren we de definitieve notitie.’

Wat vinden topsporters ervan?

Werken in complexe zorg wordt vaak vergeleken met topsport. ‘En dat klopt ook, tot op zekere hoogte. Je medewerkers, met hun individuele talenten, zijn in teamverband echt de sleutel tot je succes. We hebben ons afgelopen jaar afgevraagd: wat kan de VGN doen om specifiek de mensen uit complexe zorg beter te ondersteunen? Het antwoord besloten we op te halen bij mensen die bekend zijn met de randvoorwaarden voor topsport. We plaatsten een oproep op LinkedIn: werken er ook voormalig topsporters in de gehandicaptenzorg? En dat bleken er best veel! Ze kozen ook opvallend vaak voor de complexe zorg, blijkbaar past dat bij hun talenten.’

‘We hebben inmiddels een eerste bijeenkomst gehad. En komend jaar gaan we verder. We zijn benieuwd of deze mensen zelf ook de parallel met topsport zien. En we willen weten wat ze nodig hebben, en wat zij zien dat beter kan. De eerste ontmoeting gaf al heel veel energie. Het is fijn om met een andere blik en uit een andere invalshoek naar zorg te kijken. Dat past ook bij onze brancheorganisatie.’

Meer lezen

Dit artikel is een onderdeel van het jaarverslag van de VGN over het jaar 2022.