VGN-congres: ‘Creëer nabijheid’

‘We zijn zo ongelofelijk weggezakt in onze systemen’, zei bijvoorbeeld Hans Boutellier, directeur van het Verwey-Jonker Instituut en hoogleraar aan de VU. ‘Mensen krijgen steeds meer het idee dat professionals zich niet voor hen interesseren.’ Hij pleitte voor het ‘creëren van nabijheid’ en ruimte voor aandacht. ‘How to get more love into the system?’, citeerde hij de Engelse onderzoeker Maurice Glasman.

VN-verdrag
Daarmee sloot Boutellier als slotspreker goed aan op de openingswoorden van de nieuwe VGN-voorzitter Femke Halsema eerder op de dag. De gehandicaptensector lijkt volgens haar nog steeds gesloten. Ze verwees ook naar de behandeling van het door Nederland nog niet geratificeerde VN-verdrag voor mensen met een beperking in de Tweede Kamer, de dag voorafgaand aan het congres. Halsema steunde de woorden van PvdA-Kamerlid Otwin van Dijk, die een pleidooi hield voor ‘een samenleving waarin iedereen telt. Waarin we zaken voor mensen met een beperking niet apart regelen, niet als uitzondering. Maar onze algemene voorzieningen zo inrichten dat iedereen er gebruik van kan maken. Mensen met een beperking en mensen zonder een beperking.’

Beleidsrijke omgeving
Binnen de sector zijn de ideologische discussies, bijvoorbeeld over inclusie, volgens haar afgezwakt. Het pragmatisme dat nu overheerst, zal voor velen een opluchting betekenen, betoogde zij, maar er zijn ook nadelen, zoals het gevaar van technocratie. ‘Deze sector kent veel jargon, is nogal beleidsrijk’, zei ze. ‘De taal is soms zo ontoegankelijk als een gesloten instelling in de bossen. Het risico bestaat dan dat bureaucratische doelen een eigen leven gaan leiden.’

Zelfredzaamheid
Ook wees ze erop dat aan de emancipatie van gehandicapten, waar ze op zichzelf voorstander van is, een ‘hardvochtige kant’ kan hebben. ‘We moeten er voor waken, dat mensen voor wie doelen als participatie, autonomie en zelfredzaamheid, niet haalbaar zijn, te boek komen te staan als maatschappelijk onbruikbaar.’

Partnerschap
De Tilburgse hoogleraar Petri Embregts sprak in haar presentatie over het belang van het opbouwen van ‘betekenisvolle relaties’. Het netwerk van mensen met een verstandelijke beperking, familieleden en professionals is gebaat bij partnerschap, dat gebaseerd is op gelijkwaardigheid en wederzijds vertrouwen. Ook wees ze erop dat het opbouwen van netwerken geen doel op zichzelf moet worden, want ook mensen met beperkingen en hun ouders hebben hierin verschillende behoeften. Dat bleek ook uit de verhalen van mensen met beperkingen en hun ouders, die zelf of op film aanwezig waren.

Op het netvlies
De Amsterdamse wethouder Zorg en Welzijn Eric van der Burg, riep in een interview door dagvoorzitter Johan Overdevest de sector op, om zich meer bezig te houden met de gemeentepolitiek. ‘In de lobby zijn twee groepen goed zichtbaar. Dat zijn ouderenorganisaties, doordat ze goed georganiseerd zijn. En de zorg voor mensen die overlast veroorzaken, zoals psychiatrische patiënten met gedragsproblemen. De gehandicaptensector doet er goed aan te proberen beter op het netvlies te komen.’

Bekijk het filmpje voor een sfeerimpressie van het congres.

embed: https://youtu.be/kmKMScu6cus