VGN-bijeenkomsten Opleiden op Maat: anders denken over diplomatrajecten is noodzakelijk

Versnelde instroom van zorgmedewerkers om continuïteit te waarborgen

Zorgorganisaties in de gehandicaptensector hebben behoefte aan versnelde instroom en doorstroom van zorgmedewerkers om de continuïteit in de zorgverlening te waarborgen. Onderwijs op maat lijkt de oplossing. Tijdens de VGN-bijeenkomsten werd stilgestaan bij de vragen hoe je flexibel opleiden binnen de organisatie organiseert, hoe je een leertraject echt op maat maakt en hoe belangrijk een aspirantperiode is voor diegenen die geen ervaring in de gehandicaptenzorg hebben. Dat gebeurde aan de hand van praktijkvoorbeelden van zorgorganisaties Philadelphia, Pluryn en Sherpa. 

Meerdere aanvragen voor mbo-certificaten

Vanuit de VGN deelde beleidsadviseur Minie Eising de laatste stand van zaken ten aanzien van de erkende mbo-certificaten (met civiele erkenning). Eising begon met de mededeling dat het nieuwe Kwalificatiedossier Maatschappelijke Zorg bij het ministerie van OCW ligt ter goedkeuring. Naar verwachting kunnen scholen na de zomer met het nieuwe kwalificatiedossier aan de slag. Daarbinnen zijn momenteel twee mbo-certificaten geaccrediteerd. Daarnaast liggen er bij de sectorkamer aanvragen voor meer mbo-certificaten: Verzorgende individuele gezondheidszorg, Begeleider Maatschappelijke Zorg (niveau drie) en Verpleegkundige.

Subsidie Praktijkleren derde leerweg

Eising vertelde daarnaast dat het ministerie van OCW momenteel een regeling opstelt voor de subsidie praktijkleren derde leerweg, die met terugwerkende kracht in werking zal treden. Meerdere vormen van certificering gaan onder deze regeling vallen, waaronder de mbo-certificaten. ‘De druk op de arbeidsmarkt wordt steeds groter. Dat vraagt van ons dat we anders moeten gaan kijken naar het opleiden van nieuwe medewerkers: meer flexibel en meer op maat zodat onze medewerkers snel vakbekwaam en inzetbaar zijn.’

Aspirantperiode voor een goede voorbereiding

Philadelphia ervaart de dreiging van personeelstekorten zeker, maar ziet tegelijkertijd een bereidwilligheid van zij-instromers om te werken in de gehandicaptenzorg, vertelde Cynthia Rochat, coördinator beroepspraktijkvorming. Om deze medewerkers een goede landing te geven en goed voor te bereiden op het vak, zodat ze ook daadwerkelijk in de gehandicaptenzorg blijven werken, biedt Philadelphia hen een aspirantperiode aan. In deze periode van drie maanden wordt de medewerker bovenformatief ingezet op de functie van assistent begeleider. Middels weekprogramma’s maken ze stap voor stap kennis met de werkplek, de doelgroep, de werkzaamheden en de visies van de organisatie. 'Als er een match is, start de aspirant leerling met een individueel leertraject om daarna vervolgens vakbekwaam aan de slag te gaan.'

Kunnen we daar niet iets mee?

Christine Zwarts, teamleider beroepsopleiden bij Pluryn vertelde tijdens de bijeenkomst over de route naar onderwijs op maat toe. Hoe krijg je de volledige organisatie mee? ‘Vorig jaar gaf de afdeling Recruitment aan dat zij sollicitanten moesten afwijzen omdat zij niet voldoen aan de diploma-eisen, maar ook geen volledig diplomatraject in willen stappen omdat ze al een opleiding achter de rug hebben. ‘Toch zijn ze geschikt voor het werken in de gehandicaptenzorg. Kunnen we daar niet iets mee, was de vraag. Ja, zeiden we. Daar moeten we iets mee!’ 

Samenwerking en commitment is een succesfactor

Er werd een werkgroep opgericht waarin de afdelingen HR, Recruitment en Beroepsopleiden samen aan de slag gingen. Zij inventariseerden wat het probleem precies was, onderzochten diverse mogelijkheden waaronder de inzet van mbo-certificaten, en bespraken dit met de direct betrokkenen; de RVE-directeuren, teammanagers en onderwijs. Er werd een breed gedragen notitie opgesteld waar de Raad van Bestuur inmiddels goedkeuring op heeft gegeven. ‘Ons uitgangspunt is dat sollicitanten met een diploma voorrang hebben, maar we willen de deur ook open zetten voor mensen die we met een flexibel opleiden op maat traject kunnen kwalificeren voor het vak. Daar hebben we inmiddels goedkeuring voor gekregen en daar gaan we concreet mee aan de slag vanaf 1 januari 2022.’ Samenwerking en commitment is hierin een belangrijke succesfactor geweest, gaf Christine aan. 

We lopen over de brug terwijl we de brug aan het bouwen zijn

Ook bij Sherpa speelt de vraag hoe we zo snel mogelijk vakbekwame mensen op de werkvloer krijgen, vertelde Elise Nieuwhof, adviseur Carriereswitchers van Sherpa. De methodiek die Sherpa hiervoor heeft gekozen is actieleren. ‘We lopen over de brug terwijl we de brug aan het bouwen zijn’, legde Nieuwhof uit. Sherpa, Landstede en Christelijke Hogeschool Ede gaan met Split-Level Leren in op de behoefte van zij-instromers. Split Level leren vraagt  om aanpassing van recruitment, functiegebouw, begeleiding en natuurlijk het opleiden. ‘Dat is spannend, maar ook nodig.’

Een route dwars door de certificaten heen

De zij-instromer volgt een leertraject naar keuze met mbo-certificaten en VGN-leereenheden op mbo- of hbo-niveau, afhankelijk van vooropleiding, werkervaring en de doelgroep waarmee ze gaan werken. ‘Samen met een leerspecialist plannen we een route dwars door de certificaten heen. We kijken naar de kandidaat en de functie die hij bij ons wil gaan doen, en bepalen dan op welk niveau een leereenheid behaald moet worden. Dat hoeft niet op hetzelfde niveau: Split Level. Het gaat ons om de beroepsprofielen’, legde Nieuwhof uit. ‘Onze intentie is dat zodra iemand de leereenheden heeft gehaald, er geen onderscheid meer is tussen gediplomeerden en branche-gecertificeerden. We hopen hiermee met respect en maatwerk de kandidaten tegemoet te komen en daardoor meer rendement uit de mensen te halen die zich bij ons melden. Bij ons geldt: elke vacature is een leerplek. Als je geschikt bent voor de zorg, dan laten we je niet gaan.'

Na de presentaties gingen de deelnemers in breakoutrooms uiteen om verder te praten. De uitkomst van die sessies is onderstaand opgenomen in de bijlage. Ook de presentaties van de sprekers is opgenomen als bijlage.