Verkenning rond visuele stoornissen bij mensen met verstandelijke beperkingen

De vraagstukken

Er is sprake van een inhoudelijk vraagstuk. Terwijl visusproblemen bij cliënten met verstandelijke beperkingen veel vaker voorkomen dan bij de ‘niet-verstandelijk beperkte bevolking’, is het opsporen (oftewel: signaleren) hiervan lastiger. Dit komt onder meer doordat ze deze vaak zelf niet in de gaten hebben, evenmin als hun begeleiders en familie, die hier niet altijd aandacht/deskundigheid voor hebben. Bij AVG en huisartsen speelt naast gebrek aan specifieke deskundigheid ook een capaciteitsvraagstuk. Tenslotte is het bij deze cliënten soms lastiger ze te onderzoeken en ontbreekt het aan geschikte screeningsinstrumenten.

Daarnaast is er een organisatorisch vraagstuk. Is er een medische dienst met faciliteiten, al dan niet op een instellingsterrein, of zijn er verspreide locaties, al dan niet met voldoende beschikbaarheid van AVG en/of huisartsen en mogelijk ook een zintuigteam? Is er in het primaire proces continuïteit of zijn er veel personeelswisselingen? De huidige krapte op de arbeidsmarkt vormt een belemmering. En hoe verloopt de samenwerking in de keten?

Ook speelt een vraagstuk rond verantwoordelijkheden. (Hoe) zijn deze belegd binnen de VG-instelling? En in de keten?

Tenslotte zijn er vraagstukken t.a.v. het stelsel. De wetgeving wordt als ondoorzichtig ervaren en de scheidslijn tussen 18- en 18+ is niet helpend. Verder veroorzaakt de bekostigingsystematiek belemmeringen: enerzijds rond eigen risico en de aanschaf hulpmiddelen en anderzijds door gebrek aan integrale behandeling. 

Oplossingsrichtingen

Er wordt gewezen op de zeer recent verschenen richtlijn ‘Visuele beperkingen bij mensen met een verstandelijke beperking'.  Ook is aandacht nodig voor het verhogen van deskundigheid in de vorm van bij- en nascholing. Dat kan mogelijk deels in gezamenlijkheid met de auditieve sector worden opgepakt.Verder is gewenst dat instrumentarium, zoals signaleringslijsten, gebundeld, gevalideerd en verspreid wordt. Ter verduidelijking van de financieringssystematiek heeft de VGN een overzicht gemaakt (zie pdf). Voor de vraagstukken rond het stelsel is verder contact nodig met zorgkantoren en ZN. De VGN gaat samen met VIVIS en VG-zorgaanbieders op basis van deze verkenning vervolgstappen uitzetten.