Veldnotities van Gustaaf Bos: Kersenbloesem
'Wat zou deze zorgverlener hebben doen besluiten om tussenbeide te komen tijdens de ontmoeting tussen Wijnand en die onbekende?' In het februarinummer van Markant publiceert onderzoeker Gustaaf Bos de eerste aflevering van zijn rubriek Veldnotities.
Wijnand en ik ontmoeten elkaar voor het eerst onder de bloeiende bomen voor zijn woning, vlakbij de taxistandplaats. Hij is een zwijgzame, circa zestigjarige man met grijs haar en een vrolijke blik. We staan enkele minuten zwijgend naast elkaar naar de uitbundige kersenbloesem te kijken. Wat schijnt de zon er mooi doorheen! Wijnand wijst me op een mooie tak. Ik knik en geniet.
Dan zie ik vanuit mijn ooghoeken een vrouw uit het huis achter ons komen, die gedecideerd in onze richting loopt. Ze kijkt me aan en vraagt dan aan Wijnand: ‘Wie is dit?’ Zonder op antwoord te wachten, vervolgt ze jolig: ‘Jij bent ook met iedereen vrienden!’ Wijnand kijkt haar zwijgend aan. Even is het stil – dan vraagt de vrouw aan mij: ‘Jij wacht op een taxi?’ Ik schud mijn hoofd en zeg dat we even samen naar de bloeiende bomen stonden te kijken.
'Mijn kinderen'
De vrouw zwijgt en zegt dan, verontschuldigend: ‘Sorry hoor, ik ben gewoon wantrouwend.’ Ze zwijgt opnieuw, lijkt even te twijfelen aan haar woordkeuze, maar herhaalt dan, zachtjes lachend: ‘Ja, ik ben gewoon wantrouwend.’ Ondertussen verwijdert Wijnand zich met snelle passen, druk mompelend en gebarend. Ik baal dat ons samenzijn afgebroken is – hij misschien ook?
De vrouw vervolgt, nog steeds op verontschuldigende toon: ‘Hij is één van de jongens van mijn huis.’ Ze maakt een gebaar alsof ze iemand omarmt. ‘Het zijn nog net niet mijn kinderen. En hij is natuurlijk maar twee, drie jaar oud.’ Vooral die laatste woorden verrassen me; tijdens mijn ontmoeting met Wijnand deed niets me aan een peuter denken. De vrouw vervolgt vriendelijk: ‘Ik zag hem met een vreemde praten en dus kwam ik even poolshoogte nemen’. Even zwijgt ze, om half lachend, half verschrikt te vervolgen: ‘Zo meteen loopt hij met je mee!’
Observeren
Wat zou deze zorgverlener hebben doen besluiten om tussenbeide te komen tijdens de ontmoeting tussen Wijnand en die onbekende? In hoeverre werd haar ‘wantrouwende’ reactie op hetgeen ze zag ingegeven door professionele dan wel persoonlijke opvattingen? En wat zou er gebeuren als ze tijdens dergelijke ontmoetingen langer bleef observeren, in plaats van onmiddellijk te interveniëren?
Gustaaf Bos doet etnografisch onderzoek naar ontmoetingen tussen mensen met en zonder verstandelijke beperking in omgekeerde-integratieprojecten.
