Update voortgang kwaliteitskader ghz

Even opfrissen

Waar stonden we ook alweer voordat de corona-crisis zich aandiende? Op 28 januari 2020 vond de presentatie van het Spiegelbeeld plaats. Daarnaast vonden begin 2020 de eerste gesprekken plaats voor een start met het voortgangsonderzoek naar het kwaliteitskader. En toen kwam het corona-virus en legde de hele samenleving plat. Uitstel werd aangevraagd voor indiening van de kwaliteitsgegevens inclusief kwaliteitsrapport 2019 bij het Zorginstituut. Door corona kon de laatste ronde reflectiegesprekken voor een groot deel niet doorgaan en de focus ging uit naar het bedwingen van de crisis. Ook het voortgangsonderzoek kon niet van start gaan, omdat het niet mogelijk was gesprekken te voeren met medewerkers en cliënten of binnen te kijken bij zorgaanbieders vanwege de lockdown.

Inmiddels zijn we bijna een half jaar verder en is het tijd een update te geven over waar we nu staan: wat is er allemaal gebeurd rondom het kwaliteitskader het afgelopen halfjaar en wat gaat nog komen?

Kwaliteitsgegevens en -rapport 2019

Het aangevraagde uitstel bij het Zorginstituut voor het aanleveren van de kwaliteitsgegevens 2019 werd goedgekeurd. Dat heeft de sector tijd gegeven tot 1 oktober om de kwaliteitsgegevens, inclusief het kwaliteitsrapport alsnog aan te leveren. We zien dat momenteel bijna 60% van de zorgaanbieders ghz, de afgelopen maanden het kwaliteitsrapport al heeft ingediend. De verwachting is dat de overige 40% de vragenlijst kerngegevens inclusief kwaliteitsrapport de komende weken zullen indienen. We zijn erg benieuwd welke stappen zijn gezet. De stuurgroep kkghz zal zich in afstemming met leden buigen over de vraag welke invloed het uitstel van 2019 heeft op de cyclus van het kwaliteitskader voor 2020. Het is nu nog lastig te zeggen wat de impact van corona concreet zal zijn op de aanlevering van de kwaliteitsgegevens over 2020. De verwachting is wel dat we daar een beter beeld bij gaan krijgen n.a.v. de kwaliteitsrapporten 2019.

Voortgangsonderzoek kkghz door USBO

Sinds de start van het kwaliteitskader in 2017 werken betrokken partijen met een ontwikkelagenda waar de afgelopen jaren uitvoering aan is gegeven. Daarin is ook afgesproken om de werking van het kwaliteitskader in de praktijk te evalueren – voor het einde van de vijfjarige looptijd. De resultaten uit deze evaluatie leiden waar nodig tot aanpassingen in het kwaliteitskader voor de volgende periode. Vanwege de looptijd van het kwaliteitskader (drie van de vijf jaar) en de aard van het kwaliteitskader (met de focus op leren) zal deze evaluatie een ontwikkelingsgericht/lerend karakter krijgen.

Met het kwaliteitskader komt steeds meer de focus op een voortgaand leerproces te liggen. Dat is te merken aan de wijze waarop de zorgaanbieders de afgelopen jaren voortvarend aan de slag zijn gegaan met het kwaliteitskader ghz . Duidelijk is ook dat de sector zelf deze richting omarmt en dat we met dit kwaliteitskader op de goede weg zitten. Dat bleek eens temeer uit het in januari opgeleverde Spiegelbeeld en wordt steeds vaker ook vanuit andere sectoren bevestigd.  

Het kader bestaat nu 3 jaar en levert in 2020 voor de derde keer kwaliteitsrapporten op. Het voortgangsonderzoek richt zich op hoe het kwaliteitskader in de praktijk functioneert. We willen zicht krijgen op wat er goed werkt en wat de aandachtspunten zijn in het huidige kwaliteitskader. De conclusies en eventuele aanbevelingen (aan de gehandicaptensector en de stuurgroep kkghz in het bijzonder), worden benut voor het verder ontwikkelen van het kwaliteitskader wat uiteindelijk zal leiden tot het Kwaliteitskader GHZ 2022-2027.

Begin 2020 zijn drie partijen gevraagd om een voorstel in te dienen voor dit inventariserende onderzoek. Na een selectie is de keuze gevallen op de USBO voor de uitvoering van dit onderzoek. Als gevolg van de corona-crisis, is het onderzoek enkele maanden uitgesteld. De stuurgroep kkghz heeft uitgesproken geen concessies te willen doen aan de wijze en duur van het voortgangsonderzoek. Dat betekent dat de eerste fase van het onderzoek in september van start gaat en in het voorjaar van 2021 wordt afgerond. Na een oriëntatiefase wordt een selectie gemaakt van zorgaanbieders waar bezoeken plaatsvinden die in het teken staan van observatie en reflectie. In de laatste fase van het onderzoek worden de resultaten geanalyseerd en worden deze analyses vervolgens voorgelegd aan verschillende partijen, waardoor direct een breed leerproces ontstaat. Aan de hand van deze leerconferenties worden de bevindingen aangevuld en aangescherpt en opnieuw besproken in werkconferenties. Zo ontstaat, naar verwachting geheel in de geest van het kwaliteitskader ghz, een breed draagvlak voor aanscherpingen van het huidige kwaliteitskader.

Er is in de zomer een onafhankelijke externe begeleidingscommissie geformeerd onder voorzitterschap van Pauline Meurs. Zij zullen als klankbordgroep fungeren voor de USBO tijdens het onderzoek.

Beoordeling CvD instrumenten waaier cliëntervaringen

Begin februari 2020 werd een tweedaagse bijeenkomst gehouden voor ontwikkelaars en gebruikers en de Commissie van Deskundigen (CvD) om elkaar te ontmoeten en in gesprek te gaan over de huidige ontwikkelingen van de instrumenten. Deze tweedaagse was tevens bedoeld om terug te blikken op de beoordelingen eind 2019 en om samen naar de toekomst te kijken.

De CvD kondigde tijdens deze tweedaagse ook aan dat zij voor de jaarlijkse beoordeling van de instrumenten een externe partij zouden vragen om een grondige review te maken van twee van de acht criteria waar de CvD de instrumenten op beoordeelt: betrouwbaarheid en validiteit.

In het voorjaar is een partij geselecteerd (IQ healthcare) om deze aanvullende beoordeling te kunnen uitvoeren. Ontwikkelaars hebben daarvoor een extra rapportage aangeleverd. Begin september is de conceptrapportage besproken met de CvD.  De commissie voert de beoordeling in de periode september-oktober 2020 uit, waarbij de review van IQ healthcare op betrouwbaarheid en validiteit wordt meegenomen. Na besluitvorming door het bestuur van de VGN worden de ontwikkelaars in november op de hoogte gesteld van de uitkomsten. Daarna vindt publicatie hiervan plaats via de website VGN.

Overig

Ontwikkeling kwaliteitskader forensische zorg

Al langere tijd is binnen het forensisch veld behoefte aan een kwaliteitskader voor de forensische zorg. Een kwaliteitskader helpt professionals om goede, veilige en gepaste zorg te leveren. Het vormt voor hen een hulpmiddel bij het maken van keuzes in de praktijk en het helpt hen om samen te leren, te ontwikkelen en te reflecteren en vervolgens te verbeteren. Daarnaast geeft het duidelijkheid aan patiënten en hun naasten, aan de politiek en aan de samenleving over wat kwalitatief goede forensische zorg is. Ook biedt het kader handvatten voor het bepalen van passende tarieven binnen de forensische zorg, waardoor het mogelijk wordt reële prijzen te bepalen voor de geleverde kwaliteit.  

Op verzoek van het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft het adviesbureau Q-Consult Zorg de opdracht om het kwaliteitskader Forensische Zorg te ontwikkelen. Zij doen dit met beroeps- en brancheverenigingen, patiëntvertegenwoordigers, zorgverzekeraars en diverse justitiële instanties. In de periode augustus-december wordt in een stuurgroep, een werkgroep van de betrokken branches en een werkgroep met inhoudelijke experts, gewerkt aan de ontwikkeling van het kader. Het is een ambitieuze planning. Als het goed is is het kader eind dit jaar klaar. Het wordt, na vaststelling door de betrokken partijen, aan het Zorginstituut Nederland (ZiNL) aangeboden voor opname in het Kwaliteitsregister. 

Zowel in de stuurgroep als in de beide werkgroepen zitten vertegenwoordigers uit onze sector. Daarnaast heeft VGN een ‘meeleesgroep’ geformeerd met experts uit zowel het netwerk kwaliteit GHZ als het netwerk Forensische Zorg GHZ. Onze uitdaging is om het nieuwe kwaliteitskader Forensische Zorg aan te laten sluiten bij het kwaliteitskader GHZ. Daarnaast zien we op inhoud het belang van het aansluiten van de vooral herstelgerichte aanpak en behandeling van de GGZ bij de vooral langdurige aanpak die meer gericht is op begeleiding van de gehandicaptenzorg. En onze betrokken leden noemen het grote belang van de goede overdracht van specialistische FZ naar de (ambulante) begeleiding door de gehandicaptenzorg. Onze bijdrage in de verschillende werkgroepen en stuurgroep is om deze punten goed te laten landen in het kwaliteitskader forensische zorg. 

Corona: Lessons learned

We zien sinds de zomer dat er vanuit veel verschillende kanten wordt geëvalueerd op wat we kunnen leren van de corona-crisis. Een van de conclusies uit het Spiegelbeeld was dat het belangrijk is dat de perspectieven van alle betrokken gelijkwaardig zijn, ook als er spanning tussen zit. En dat je het lef hebt er met elkaar over te praten. Dat leek toen een open deur, maar achteraf vanuit een corona-bril terugkijkend op die bijeenkomst en dat rapport, maakt dat die uitkomst in een ander daglicht komt te staan. Zijn we echt in staat om een gelijkwaardig gesprek te voeren, juist als er grote dilemma's zijn? Geven we medewerkers het vertrouwen en de tools om maatwerk te leveren en ingewikkelde gesprekken te voeren? Interessante vragen die meteen de relatie aangeven tussen de gevolgen van de corona-crisis en kwaliteit van bestaan. Zorgaanbieders hebben de iets rustiger zomerperiode benut om te reflecteren op de afgelopen periode. De VGN heeft de geleerde lessen opgehaald en gebundeld. Net als VWS, IGJ en andere stakeholders die ook graag willen weten welke punten we moeten vasthouden of juist totaal anders moeten gaan doen. Binnenkort staat er een bijeenkomst gepland voor bestuurders (“Coro-na-praten en vooruit kijken”) waarin we op basis van deze geleerde lessen vooral vooruit gaan kijken wat we kunnen leren van het afgelopen halfjaar.

Ondanks dat de reguliere regiobijeenkomsten voor het kwaliteitsnetwerk niet door zijn gegaan als gevolg van corona, is er wel veel contact geweest tussen de VGN en leden over thema’s die raken aan kwaliteit van bestaan (dilemma’s rondom bezoek, logeren en dagbesteding). We gaan de komende periode inventariseren bij welke kwaliteitsgerelateerde thema’s de behoefte ligt bij zorgaanbieders om elkaar (digitaal) te ontmoeten. Want de corona-crisis heeft ons opnieuw laten zien, dat in gesprek blijven met elkaar en gezamenlijk reflecteren op waar we mee bezig zijn, de juiste stappen zijn om te kunnen leren en verbeteren.