Tweede Kamer debatteert over toegankelijkheid samenleving voor gehandicapten

Het ingezonden opiniestuk in de Volkskrant van 30 september 2017

Maak Nederland nou eindelijk eens toegankelijk voor gehandicapten

Steeds meer initiatieven voor en door mensen met een beperking oogsten in ons land opvallend grote belangstelling. 'Wij staan op', een beweging van tien jongvolwassenen met een beperking, 'Als ik de kans krijg', van de Nederlandse Stichting voor het Gehandicapte Kind (NSGK), 'Ongehinderd', het netwerk dat toegankelijkheid van gemeenten en locaties in kaart brengt, en 'Nederland Onbeperkt' van de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland. 

Deze initiatieven worden van harte gesteund, vooral door mensen met een handicap. Even opvallend is dat de politiek daar weinig acht op slaat... Nederland was vorig jaar rijkelijk laat met zijn ratificatie van het VN-verdrag voor de rechten van personen met een beperking. Alsof de noodzaak voor het verdrag onvoldoende groot was. 

Maar mensen met een beperking weten wel beter. Het openbaar vervoer is in Nederland nog altijd beperkt toegankelijk. Pas in 2030 (!) is treinvervoer verplicht toegankelijk voor mensen met een beperking. Busvervoer is dat nu al, maar toch trekken chauffeurs regelmatig snel op zodra zij een 'tijdrovende' klant met een beperking zien wachten. Ook in theaters, op sporttribunes, in winkels of in restaurants is vrij bewegen vaak nog een schaars goed.

Oude en nieuwe gebouwen

Oversteekplaatsen voor blinden zijn onveilig, geen aangepast toilet voor rolstoelers en het taxivervoer haalt mensen net iets te vaak pas op als het uurtje bij de sportclub al voorbij is. Onderzoeksbureau Nivel beschrijft in achtereenvolgende jaarrapportages hoe mensen met beperkingen intensiever willen meedoen, maar dat vaak niet kunnen. 

Alle níeuwe publieke gebouwen worden wel steeds toegankelijker, dankzij liften, automatische deuren en rolstoeltoiletten. Maar eigenaren van oude gebouwen mogen renoveren zonder extra toegankelijkheidsvoorzieningen. En dat terwijl goede toegankelijkheid de 'economie' van een gebouw verhoogt omdat er meer mensen naar binnen kunnen. 

Het VN-Verdrag stelt dat kinderen met een beperking recht hebben op onderwijs met goede ondersteuning. Maar in Nederland zitten 5.537 kinderen gedwongen thuis omdat geen school ze wil hebben. 

En dan de arbeidsmarkt. Wie is opgegroeid met een beperking, heeft weinig kans op een betaalde baan. Om precies te zijn: een half kansje op een half inkomen. Mannen hebben in Nederland 80 procent kans op een baan en met een beperking maar 41 procent. Voor vrouwen is dat respectievelijk 70 en 34 procent. Zolang nationale en lokale overheden zich onvoldoende verdiepen in wat deze burgers nodig hebben, leven ze elke dag met opgelegde beperkingen.

It takes two to tango

Demissionair minister Plasterk vond het onnodig dat mensen met een verstandelijke beperking hulp kunnen krijgen bij het stemmen

De doelstellingen in het verdrag beperken zich tot 'het geleidelijk verbeteren van algemene toegankelijkheid', zonder dat duidelijk wordt gemaakt wat dat zou moeten zijn. Wij moedigen gemeenten die dat nog niet gedaan hebben aan om een 'lokale inclusie agenda' op te stellen. Met heldere doelstellingen, die tot tastbare resultaten leiden. 

Hoe hard onze aanmoediging nodig is, bleek toen demissionair minister Plasterk aangaf het onnodig te vinden dat mensen met een verstandelijke beperking hulp kunnen krijgen bij het stemmen. Terwijl een Kamerbrede motie dit wilde realiseren voor de komende gemeenteraadsverkiezingen. Gemeenten zijn primair verantwoordelijk voor de voorzieningen in de directe leefomgeving van inwoners. Is het dan teveel gevraagd dat mensen met een beperking ook kunnen meebepalen wie daar in hun gemeente verantwoordelijk voor is? 

Gehandicapten willen maar al te graag meedoen in de samenleving. Maar, 'it takes two to tango'. Politiek, werk harder mee aan de toegankelijkheid van de samenleving, in alle betekenissen van het woord. Dat is helemaal niet moeilijk. Wij stellen onze kennis graag ter beschikking.

Frank Bluiminck, directeur VGN 
Amber Bindels, netwerk Wij Staan Op
Henk-Willem Laan, directeur NSGK
Lucille Werner, directeur Lucille Werner Foundation
Gerard de Nooij, directeur Ongehinderd
Martijn Klem, directeur BOSK