"Tijd en het gesprek aangaan, meer is niet nodig"
Ruim drie jaar geleden werd de VeiligPlus-aanpak ontwikkeld. Inmiddels hebben 21 organisaties en heel veel teams de aanpak doorlopen. En nog steeds melden nieuwe organisaties zich aan. Wat heeft de aanpak gebracht? Op wat voor manier zetten de organisaties de VeiligPlus-aanpak door? Op de bijeenkomst voor projectleiders op 12 september bij ’t Lichtpunt in Huis ter Heide werden ervaringen gedeeld en lijnen getrokken naar de toekomst.
Aart Bertijn van Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland opent de bijeenkomst met de aankondiging dat de VeiligPlus-aanpak overgaat in een bredere dialoogmethodiek. “De VeiligPlus-aanpak blijkt in de praktijk heel goed te werken. Bovendien merken we dat de aanpak automatisch leidt tot een gesprek over andere zaken. Teams willen liever niet nog een project erbij, maar ze willen wel oplossingen voor uiteenlopende problemen rond gezond en veilig werken. De methodiek van IZZ, die de basis vormt van de VeiligPlus-aanpak, leent zich daar uitstekend voor. Daarom gaan we met die aanpak – onder de naam InDialoog – meer thema’s bespreekbaar maken, zoals werkplezier en regeldruk.” Bijkomend voordeel is dat de methodiek veel overlap heeft met de teamreflectie uit het Kwaliteitskader. “Het Kwaliteitskader kan een ingang zijn om de dialoog te verbreden en blijvend in organisaties te verankeren”, aldus Aart.
Snel effect
De aanwezige projectleiders reageren positief: het zou goed zijn als InDialoog en teamreflectie bij elkaar komen. Want op meer projecten zit niemand te wachten, maar het belang van de dialoog is wel duidelijk. “We hebben 11.000 agressie-incidenten per jaar”, vertelt Harry Heidekamp van Gemiva. “Nadat een paar teams de VeiligPlus-aanpak had doorlopen, was het ziekteverzuim bij hen een paar maanden nul. Dat gaf de boost om de methodiek verder uit te rollen.”
Ook Petra Aardenburg van de Hartekamp Groep was verrast over het snelle effect van de aanpak. “De teams gingen met elkaar in gesprek over veiligheid en beseften direct dat het onderwerp breder is dan agressie van cliënten. Dat heeft te maken met de stellingen die worden ingebracht en het feit dat medewerkers de tijd krijgen om erover te praten.”
Kracht bij elkaar
De aanwezige projectleiders hadden afwisselend meer en minder ervaring met de VeiligPlus-aanpak. Daardoor ontstond een leerzame en inspirerende uitwisseling van inzichten, vragen en tips. Karin Hermans van ‘starter’ Elver vertelt: “Vijf teams zijn inmiddels met de VeiligPlus-aanpak begonnen. De grootste uitdaging is de teams te faciliteren om zelf in gesprek te gaan en kracht bij elkaar te vinden. We trainen de Aanjagers daarom in kleine groepjes, zodat zij zich veilig voelen bij elkaar.”
Projectleider Yvonne Koele van ‘oudgediende’ Amsta Karaad onderkent de uitdaging voor de Aanjagers. “Bij ons vonden de Aanjagers het ingewikkeld om binnen het team de rol van ‘buitenstaander’ in te nemen. Daarom nemen nu teamcoaches van buiten het team die rol over.”
Vallende kwartjes
Na de uitwisseling van deze ervaringen houdt Petra Aardenburg van de Hartekamp Groep een presentatie. “Bij onze kick-off begin van dit jaar waren zestig medewerkers uit alle geledingen aanwezig. Vier teams gingen daarna met de aanpak aan de slag en de Aanjagers startten met hun training. Na de tweede training vielen er wat kwartjes. De Aanjagers merkten dat de tools niet alleen toepasbaar zijn bij het gesprek over gevoelens van veiligheid, maar bij iedere dialoog.”
Van veiligheid is letterlijk een punt gemaakt op de agenda, vertelt Petra. “Er is meer openheid en rust in de teams gekomen om te bespreken waar ze tegenop zien. Ook hebben we geleerd dat je niet voorbij moet gaan aan de manager. In de Veiligheidsronde werden dingen met de bestuurder besproken, waarvan de manager niets wist. Nu zorgen we steeds voor terugkoppeling naar de manager.”
VeiligPlus-café
Vervolgens gaf Simone van der Louw van Sovak een presentatie. “We hadden behoefte aan beleid en gesprekken over veiligheid. Daarom zijn we met zeven teams gestart met de VeiligPlus-aanpak. Het resultaat: minder onveilige gevoelens en meer saamhorigheid. Het werd wel duidelijk dat we medewerkers moeten uitnodigen en stimuleren om met elkaar in dialoog te gaan. Daarom hebben we na de eerste cyclus het VeiligPlus-café opgezet. Heel Brabants: gezellig en laagdrempelig.”
Simone ziet met eigen ogen dat de aanpak werkt en dat medewerkers met elkaar het gesprek aangaan. Marthijs Middelburg van Leekerweide Groep valt haar bij. “Medewerkers leren op een andere manier met elkaar communiceren. Ze voelen zich gehoord, ook door de bestuurder. Door de VeiligPlus-aanpak staat die niet meer veraf.” Simone herkent dat. Zij sluit per team minstens één keer per cyclus aan als toehoorder bij de Veiligheidsronde. “Het valt me op dat alle leden van de teams aanwezig zijn als de bestuurder komt. Dat vinden ze duidelijk heel belangrijk.”
Dialoog organiseren
Ook Rob Besselink, directeur van Triade, heeft positieve ervaringen met de methodiek. “We zijn een vrij kleine organisatie, we hebben niet veel middelen. Maar we hebben wel ons gezonde verstand en we nemen onze mensen serieus. Tijd geven en het gesprek aangaan, meer is eigenlijk niet nodig. Omdat wij met ambulante begeleiders werken, moeten we dat gesprek wel organiseren. De teams hebben nu wekelijks overleg en de manager sluit iedere maand aan. De teams hebben door de aanpak geleerd met elkaar de dialoog aan te gaan. We zien de aanpak dan ook als een bewustmakingsmethode. We moeten het niet, we willen het.”
