Model Klokkenluidersregeling Brancheorganisaties Zorg
Op 1 juli 2016 is de wet Huis voor klokkenluiders (wet HvK) in werking getreden. De wet voorziet in de oprichting van het Huis voor Klokkenluiders (HvK). Het Huis kan werknemers met een vermoeden van een misstand met een maatschappelijk belang adviseren en kan zowel onderzoek doen naar deze vermoede misstand als naar de wijze waarop de werkgever zich tegenover de melder heeft gedragen. Verder verplicht de wet werkgevers, bij wie ten minste 50 personen werkzaam zijn, tot het vaststellen van een procedure voor het omgaan met het melden van een vermoeden van een misstand.
Voor de leden van de bij de BoZ aangesloten brancheorganisaties gold al een verplichting voor een klokkenluidersregeling op grond van artikel 3.1.5. van de Zorgbrede Governancecode. De BoZ heeft in dat verband in 2010 een modelregeling uitgebracht. Deze modelregeling was nog niet geënt op de wet HvK, daarom is dit nieuwe model ontwikkeld.
De tweede reden voor dit nieuwe model is de vernieuwing van de Zorgbrede Governancecode. In de BoZ-modelregeling 2010 was (op basis van de Zorgbrede Governancecode 2010) het 'vermoeden van een onregelmatigheid' onderdeel van de regeling. In dit nieuwe model is dit begrip niet meer opgenomen, om daarmee aan te sluiten op de keuze van de wetgever in de wet HvK, dat het vermoeden van een misstand als centraal begrip neemt. Ook in de beoogde Zorgbrede Governancecode 2017 keert het begrip onregelmatigheid niet meer terug.
In de praktijk is het begrip onregelmatigheid namelijk lastig te definiëren en af te bakenen. Daarmee wordt tevens diffuus wanneer nu wel of niet een beroep kan worden gedaan op bescherming van de rechtspositie. Dat betekent niet dat er in zorgorganisaties geen aandacht moet zijn voor onregelmatigheden, ongerechtigheden, incidenten, etc. Integendeel. Dit verdient de volle aandacht en zou zijn invulling moeten krijgen in een open aanspreekcultuur, een goed systeem van veilig melden en een cultuur van het bespreken van dilemma’s en het leren van fouten.
Op het moment van verschijnen van deze modelregeling moet de Zorgbrede Governancecode 2017 nog worden voorgelegd aan de leden van de brancheorganisaties. Pas als alle algemene ledenvergaderingen akkoord gaan met deze code, wordt de Zorgbrede Governancecode 2017 van kracht.
TenslotteOp basis van de Wet op de ondernemingsraden geldt een instemmingsrecht van de ondernemingsraad voor deze modelregeling of een aangepaste versie daarvan.
Zolang de Zorgbrede Governancecode 2010 nog van kracht is, wordt met de toepassing van dit model afgeweken van de code 2010. Deze afwijking kan worden verantwoord in het licht van de wet Huis voor klokkenluiders alsmede de beoogde Zorgbrede Governancecode 2017.
