Laatste nieuws over het coronavirus vanuit het RIVM en GGD

In dit artikel (update tot en met 15 maart) zetten we een aantal aandachtspunten met betrekking tot het coronavirus op een rij. Het RIVM heeft de meest actuele informatie op hun website staan. Daar vindt u ook veelgestelde vragen over het coronavirus.

(Update) Scholen, kinderopvang  en horeca gesloten

De aanvullende maatregelen van het kabinet om alle scholen, kinderopvangcentra en horecagelegenheden te sluiten tot 6 april geldt niet voor kinderen van zorgmedewerkers en andere cruciale beroepen  Zij zijn maandag net anders welkom bij hun werkgever, al kan het dagprogramma er anders uitzien. Op deze wijze kunnen zorgmedewerkers hun werk blijven doen.

Vitale functies

Tegenover het kabinetsbesluit over scholen en horeca staat dat zorgmedewerkers nodig blijven op hun werk. Omdat ouders onder hen te maken krijgen met thuisblijvende kinderen, komt de zorgcapaciteit ook bij gehandicaptenzorginstelling onder druk te staan. Daarom maakte het kabinet voor onderwijs en kinderopvang een uitzondering voor de ‘vitale functies’, waar de zorgmedewerkers die werkzaam zijn bij VGN-leden ook onder vallen. Zij kunnen een beroep blijven doen op opvang.

Optie voor uitbreiding van opvang

Dit neemt niet weg dat de capaciteit bij zorgaanbieders verder onder druk kan komen te staan. Met extra diensten of verlengde diensten tot gevolg. Op uren dus die ook buiten de openstelling van de reguliere dagopvang vallen. Om die reden geeft de VGN haar leden in overweging om dagbestedingslocaties en/of leegstaand vastgoed te gebruiken voor aanvullende opvang. Waardoor extra of verlengde diensten wellicht makkelijker zijn te organiseren. Mocht u dit overwegen, dan adviseren wij u hierbij wel nadrukkelijk om de onderstaande punten in uw afweging mee te nemen 0m daarbij het risico op verspreiding van het coronavirus zoveel mogelijk te beperken:

• Kinderen die hoesten of verkoudheidsklachten of koorts hebben moeten thuisblijven of zo snel mogelijk worden opgehaald.
• De locatie is fysiek gescheiden van de leefruimten waar cliënten verblijven. Dus ook geen gezamenlijk gebruik van toiletten e.d.
• De medewerkers die voor de opvang van de kinderen worden ingezet, voeren geen zorgtaken (meer) uit voor cliënten, om het risico op besmetting zo klein mogelijk te maken.
• De locatie en het aanwezige toezicht is dusdanig ingericht dat de veiligheid van de kinderen is gewaarborgd.

Dagbestedingslocaties in de horeca gesloten

De sluiting van de horecagelegenheden geldt voor alle eet- en drinkgelegenheden die gehandicaptenzorgorganisaties voor de dagbesteding hebben ingericht, zoals theehuizen of eetcafés. Deze locaties zijn vanaf 15 maart 2020 18.00 uur gesloten. Deze maatregel duurt minimaal tot 6 april. Als het de horecagelegenheid alleen een onderdeel vormt van een dagbestedingslocatie hoeft alleen dit deel te worden gesloten.  

Gevolgen voor dagbesteding?

Het huidige overheidsbeleid is dwingend gericht op het beschermen van de gezondheid en het voorkomen van (een snelle) verspreiding van het coronavirus. Dit roept de vraag op of het nodig is om dagbestedingslocaties te sluiten. Doordat cliënten vaak vanuit meerdere adressen bij elkaar komen is er een risico op verdere verspreiding van het coronavirus. Een zelfde overweging geldt voor het speciaal onderwijs, kinderdagcentra e.d.

Vanuit onze eigen verantwoordelijkheid voor het voorkomen van besmettingen, kan het haast niet anders dan dat dit consequenties heeft voor dit type activiteiten. Tegelijk is het, gelet op de enorme diversiteit aan deelnemers en vormen van dagbesteding, lastig een algemeen en eenduidig advies te geven. Wel kunt u gebruik maken van onderstaand kader om in uw eigen organisatie een afweging te maken of continuering wel of geen reële optie is.

In alle gevallen zal een risicogerichte afweging moeten worden gemaakt, waarbij in ieder geval de gezondheidsrisico’s, verspreidingsrisico’s en bezettingsrisico’s worden afgewogen tegen de toegevoegde waarde van continuering van dagbesteding en de zorg. Op basis van de adviezen RIVM, afwegingskader NCTV en overleg met een AVG arts, verbonden aan de NvAVG zijn hierbij in ieder geval de volgende afweegpunten van belang. De vraag of de dagbestedingslocatie moet sluiten hangt af van het aantal cliënten die:

• met verkoudheidsklachten, hoesten of koorts hierdoor moet thuisblijven.
• een kwetsbare gezondheid hebben t.g.v. virusinfecties zoals luchtwegklachten, hartklachten of op een leeftijd zijn boven de 60 jaar.
• huisgenoten hebben met een kwetsbare gezondheid t.g.v. virusinfecties.
• met het ov of groepsvervoer reizen.
• niet de faciliteiten binnen de dagbestedingslocatie hebben om de hygiënemaatregelen te waarborgen en op enige afstand van elkaar te werken.

Tenslotte is een punt van afweging in hoeverre de inzet van personeel vanuit de dagbesteding op woonlocaties noodzakelijk is om continuïteit van de zorg in stand te houden en de omvang van het aantal besmettingen in uw regio. Het is niet ondenkbaar dat de overheid komende periode nog aanvullend beleid afkondigt, bv. ten aanzien van het onderwijs. 

(Update) Aangescherpt advies

Nederland zit in een mitigatiefase. Dit betekent dat in meerdere gebieden in Nederland het indammen van de uitbraak niet meer mogelijk is en dat in sommige delen van Nederland waar onderdrukking mogelijk is, dit wordt nagestreefd. Alle inwoners worden geadviseerd om bij klachten zoals neusverkoudheid, keelpijn en hoesten nieuwe sociale contacten zoveel mogelijk te beperken. Voor zorgmedewerkers gelden specifieke adviezen. Deze zijn te lezen op de website van het RIVM. Zorgmedewerkers wordt afgeraden om naar het buitenland te reizen. 

In verband met de ontstane epidemiologische situatie, de hoge werkdruk en dreigende schaarste van testmateriaal en persoonlijke beschermingsmiddelen, is besloten om de indicaties voor testen aan te passen. Het brononderzoek wordt losgelaten. Het contactonderzoek bij bevestigde gevallen richt zich op het alert maken van personen uit de risicogroepen, zodat zij bij klachten snel getest worden en snel medische zorg krijgen bij het ontwikkelen van complicaties. Meer hierover staat op de website van het RIVM. 

Daarnaast is er het dringende advies om bezoek aan mensen met een mindere weerstand te beperken. Dit geldt ook voor een deel van de cliënten in de gehandicaptenzorg. 

(Update) Advies over deelname aan en annuleren van bijeenkomsten

De gezondheid van cliënten en zorgmedewerkers staat voorop. Daarom adviseren wij u om uw zorgmedewerkers (met direct of indirect contact met cliënten) tot in elk geval 31 maart niet deel te laten nemen aan bijeenkomsten die niet direct relevant of noodzakelijk zijn voor de zorg in de praktijk. Het vermijden van congressen, symposia, scholingen en dergelijke, kan bijdragen aan het beperken van de risico’s op verspreiding van het coronavirus. Wij adviseren u ook om uw eigen bijeenkomsten te annuleren tenzij deze direct relevant of noodzakelijk zijn voor de zorg in de praktijk. Ook de bijeenkomsten die door de VGN worden georganiseerd, gaan niet door. Wij zullen dit aangeven op onze website en bij de mensen die zich hebben aangemeld. 

Beschermingsmiddelen en aansluiten bij ROAZ

VWS adviseert zorgaanbieders om knelpunten in de beschikbaarheid van persoonlijke beschermingsmiddelen met elkaar te bespreken. Zorg dat u bent aangesloten bij het Regionaal Overleg Acute Zorg (ROAZ, een lijst met contactgegevens staat in de bijlage onder dit bericht). Binnen het ROAZ worden regionale aanpak van het Coronavirus afgestemd.  Bij de GGD en de GHOR vindt u aansluiting bij de logistiek coördinator. Deze inventariseert en herverdeelt de persoonlijke beschermingsmiddelen waar nodig. Deze logistieke coördinator is gepositioneerd bij de GGD/GHOR en zorgt dat bij een besmetting in de gehandicaptenzorg de benodigde materialen binnen drie uur vanuit de centrale distributie geleverd worden. Onder dit artikel vindt u ook een infosheet over de beschikbaarheid van persoonlijke beschermingsmiddelen voor zorgaanbieders.

Thuisisolatie

Mocht er een besmetting zijn in de gehandicaptenzorg dan geeft de GGD advies ten aanzien van isolatie en bescherming. Zij stemmen dit advies af op de landelijke stand van zaken. Op dit moment is het advies strikte thuisisolatie. Dit betekent ook dat het bezoek tot  een noodzakelijk minimum beperkt moet worden. De landelijke adviezen en richtlijnen hiervoor zijn niet altijd goed toepasbaar bij onze situaties en doelgroep. Wees in overleg met de GDD in geval van verdenking of besmetting extra alert om de bijzonderheden van de casus en situatie duidelijk te schetsen:

• Cliënt wel/niet in staat tot volgen van instructie en dragen van beschermingsmateriaal.
• Ongeschikte huisvesting, gedeeld sanitair.
• Gedragsproblemen die ontstaan bij afwijkingen van structuur en ritme of bij beperkingen in bewegingsvrijheid.
• Cliënten met ernstige agressie of gedragsproblemen waarvoor fysieke beheersing nodig is.
• De afhankelijkheid van wisselende begeleiders en onervaren in het verzorgen met beschermingsmateriaal.

Alternatieve opties op organisatieniveau

Probeer op organisatieniveau ook na te denken over alternatieve opties die geschikt zijn. Neem deze op in het continuïteitsplan. Denk bijvoorbeeld aan het gebruiken van leegstaande locaties en/of dagbestedingslocaties. Of maak, in overleg met de GGD, gebruik van de afgelegen ligging van sommige terreinen waardoor er wellicht wel opties voor naar buiten gaan zijn (zie ook https://nvavg.nl/informatiepunten-en-standpunten-coronavirus/). Een protocol thuisisolatie staat in de bijlage onder dit artikel.

Continuïteit van zorg bij besmetting

Naast de gezondheidsrisico’s die ontstaan bij besmetting, stelt het ook eisen aan de continuïteit van uw organisatie. Sluit daarbij zoveel mogelijk aan bij de protocollen van het RIVM. Het aantal cliënten dat in thuisisolatie verblijft, kan toenemen terwijl medewerkers om dezelfde reden niet naar hun werk kunnen komen. Het is denkbaar dat een activiteitencentrum of dagbestedingslocatie tijdelijk moet worden gesloten. Goede voorbereiding is belangrijk. Een continuïteitsplan helpt u hierbij. In de bijlage onder dit artikel staat een denkkader coronavirus voor zorginstellingen van het Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement en een draaiboek virus uitbraak. Mogelijk voorziet uw continuïteitsplan al in deze situatie (of vult u uw continuïteitsplannen voor het norovirus aan), maar het kan handig zijn om dit plan waar nodig te actualiseren op punten zoals:

• Een eenduidige communicatie- en besluitvormingsstructuur binnen de organisatie met heldere verantwoordelijkheden en aanspreekpunten voor de GGD en huisarts
• Informatie over hygiëne maatregelen voor medewerkers, cliënten en hun ouders, familie en vertegenwoordigers
  https://www.rivm.nl/hygiene
  https://www.rivm.nl/voorlichtingsfilm-handen-wassen-doe-goed-en-vaakhttps://www.arbocatalogusgehandicaptenzorg.nl/biologische-agentia/informatie-voor-teams/voorlichting-en-instructie-infectieziekten-zo-maak-je-er-werk-van/
  https://www.kennispleingehandicaptensector.nl/gezondheid/hygiene-tips
• Informatie over het coronavirus en quarantainemaatregelen voor medewerkers, cliënten en ouders (zie RIVM)
• Het beperken van de besmetting
• Continuïteit van de primaire zorg
• Waarborgen personele bezetting bij een groot aantal zieke cliënten en/of medewerkers
• Continuïteit vitale bedrijfsprocessen

Continuïteit van werk bij besmetting

Heeft u vragen over het coronavirus in relatie tot continuïteit van werk? Kijk dan op de site van de AWVN. U kunt daar ook een Handreiking Coronavirus op de werkvloer VNO-NCW MKB-Nederland AWVN vinden. Staat uw antwoord er niet tussen en bent u lid van de VGN? Dan kunt u contact opnemen met de CAO helpdesk van de VGN via caohelpdesk@vgn.nl of telefoonnummer 030-273 97 19 (maandag, woensdag en donderdag van 9.00 tot 12.00 uur). 

Voorlichtingsmateriaal

Met VWS zijn we in overleg over voorlichtingsmateriaal voor mensen met een verstandelijke beperking. Hier hopen we spoedig meer over te delen. In de bijlagen onder dit artikel treft u al verschillend ander voorlichtingsmateriaal aan dat gemaakt is door of in opdracht van zorgorganisaties. Zoals een handleiding handen wassen en een informatiekaart over het coronavirus. Ook zijn er verschillende picto's ontwikkeld. Op de website van de Rijksoverheid vindt u meer documenten, communicatiemiddelen en filmpjes. Heeft u zelf voorlichtingsmateriaal ontwikkeld wat we kunnen delen met andere organisaties? Stuur het naar svdbrink@vgn.nl en wij voegen het materiaal toe aan dit bericht.

Preventieve maatregelen

Goede hygiëne draagt bij aan het voorkomen van besmetting. Zorg daarom dat de hygiëne richtlijnen goed nageleefd worden, zoals goed handen wassen en handen desinfecteren. Wanneer er toch een besmetting met het coronavirus wordt geconstateerd, is het belangrijk dat adviezen of aanwijzingen van de GGD en RIVM overgenomen worden. Daarom is het belangrijk dat de GGD weet met wie zij in uw organisatie contact op kunnen nemen. Het is van belang om medewerkers goed te informeren over de mogelijke besmettingsrisico’s op het werk, maar ook voor thuis. Dit geldt uiteraard ook voor cliënten en hun ouders en netwerk.

Symptomen coronavirus

Het coronavirus kan zich verspreiden via druppels. Bijvoorbeeld als iemand hoest of niest in het gezicht van een ander. Symptomen van de ziekte zijn koorts en luchtwegklachten zoals kortademigheid of hoest.  Meer hierover leest u op de website van het RIVM. In de bijlage onder dit artikel treft u een stroomschema van het ministerie van VWS aan.

Vragen

Heeft u aanvullende algemene vragen over het coronavirus? Neemt u dan contact op met de GGD, het Regionaal Overleg Acute Zorg (ROAZ, een lijst met contactgegevens staat in de bijlage onder dit bericht) of bel met het publieksinformatienummer 0800 1351.