Kenniscoalitie stelt vijf thema’s vast voor samenwerking rond mensen met een verstandelijke beperking

Kennisagenda met 5 inhoudelijke thema’s 
In de kennisagenda (PDF) staan 5 onderwerpen benoemd waar de Kenniscoalitie zich tussen 2024 en 2029 op wil richten. De gekozen thema’s, die met elkaar samenhangen, zijn: 
1.    Complexe gezondheids- en ondersteuningsvragen
2.    Digitalisering en automatisering van leven en werk
3.    Samenwerken met en rond de persoon
4.    Organisatie van passende zorg en ondersteuning
5.    Leren en ontwikkelen 
We lichten de thema’s kort toe.

Thema 1: complexe gezondheids- en ondersteuningsvragen
In de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking is steeds vaker sprake van een gecombineerde zorgvraag. Ze hebben naast een verstandelijke beperking bijvoorbeeld ook een lichamelijke beperking, psychische klachten, een problematische leefsituatie of klachten rondom het ouder worden. Deze combinatie maakt het complex voor zorgprofessionals om de juiste zorg te leveren. Om hen daar beter bij te ondersteunen is het belangrijk dat we beter leren begrijpen hoe deze complexe problemen ontstaan en hoe we daar beter op in kunnen spelen. 

Thema 2: digitalisering en automatisering van leven en werk 
Digitalisering biedt kansen als het gaat om het verhogen van de productiviteit en het werkplezier van zorgverleners in de gehandicaptenzorg. Daarnaast kan technologie helpen bij het mogelijk maken van passende zorg en ondersteuning, inclusie, onderzoek en innovatie. Tegelijkertijd kan niet iedereen even goed mee in de digitalisering en kleven er ook risico’s aan. Daarom is het belangrijk om hier meer kennis over te vergaren. 

Thema 3: samenwerken met en rond de persoon
Het leveren van passende zorg en het aanpakken van complexe vraagstukken vraagt steeds meer om samenwerking. Niet alleen tussen zorgverleners, maar ook met mantelzorgers en de mensen met een beperking zelf. Meer samenwerken klinkt eenvoudig, maar is in werkelijkheid een complexe en grote uitdaging. Kennis kan helpen om meer zicht te krijgen op elkaars belevingswereld en de samenwerking beter in te richten. 

Thema 4: organisatie van passende zorg en ondersteuning
De organisatie, regelgeving en financiering van de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking zijn nog niet goed op elkaar afgestemd. Hoe kan dat beter, zonder dat dit de druk op het zorgpersoneel en de beschikbare financiering vergroot? En welke rol spelen regionale verschillen als het gaat om het organiseren van de zorg? Dat willen we binnen dit thema verder uitzoeken. 

Thema 5: leren en ontwikkelen
Er gaat veel veranderen in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Dat betekent dat er een groot beroep wordt gedaan op het lerend en aanpassend vermogen van zorgprofessionals, cliënten, naasten, opleidingen en organisaties. Tegelijkertijd is de druk op de zorg hoog en is er steeds minder tijd en geld voor leren en verbeteren. Daarom richt dit thema zich op wat in deze context nodig is om kennis het beste bij de juiste mensen terecht te laten komen. 

Aanleiding voor de agenda
Aanleiding voor de kennisagenda was de al lopende samenwerking tussen de partners uit de Kenniscoalitie: de Associatie Academische Werkplaatsen Leven met een Verstandelijke Beperking, het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN), Vilans en ZonMw. 

De samenwerking binnen de Kenniscoalitie ging in 2021 van start. ‘De afgelopen jaren richtte de coalitie zich vooral op het op elkaar afstemmen van interne processen’, vertelt Martijn da Costa van ZonMw, de organisatie die in 2024 voorzitter van de Kenniscoalitie is. ‘Ook werkten we op een aantal punten al inhoudelijk samen, zoals tijdens het congres Focus op Onderzoek. Die samenwerking bevalt goed. Daarom willen we deze verder uitbreiden naar een aantal inhoudelijke onderwerpen waar meer kennis op nodig is.’ 

Aan mogelijke onderwerpen was geen gebrek, vertelt Theo van Uum, directeur van de VGN. ‘Vraagstukken die een betekenisvol leven en onbeperkt meedoen belemmeren worden nu gezamenlijk opgepakt. Gegeven het tekort aan zorgprofessionals is het belangrijk dat we oog hebben voor hun vitaliteit en werken aan een administratie-arme werkomgeving. Onderwerpen zoals passende zorg, digitalisering en de implementatie van het VN-verdrag Handicap staan nadrukkelijk op de agenda.’

Omdat de coalitie het belangrijk vindt om aan te sluiten bij thema’s die er écht toe doen, is besloten om een gezamenlijke kennisagenda op te stellen met inhoudelijke prioriteiten voor de komende jaren. Een analyse van recente ontwikkelingen, gecombineerd met kennisvragen die bij samenwerkingsorganisaties op het vizier stonden, vormden de basis voor dit document. 

De kennisagenda: een levend document
De kennisagenda is een agenda op hoofdlijnen. De komende tijd worden de thema’s verder uitgewerkt en aangevuld, vertelt Da Costa. ‘We gaan eerst in kaart brengen wat er al op de 5 thema’s gebeurt. Zo vinden we het wiel niet opnieuw uit. Daarna bepalen we welke concrete stappen we de komende jaren gaan nemen om antwoord te krijgen op de kennisvragen. Ook vullen we de agenda aan met nieuwe kennis en inzichten. In die zin is het een levend document.’  

De Kenniscoalitie: samenwerking voor zorg voor mensen met een verstandelijke beperking
Binnen de Kenniscoalitie ‘zorg voor mensen met een verstandelijke beperking’ werken de Associatie Academische Werkplaatsen Leven met een Verstandelijke Beperking, Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN), Vilans, ZonMw en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), samen aan betere zorg voor mensen met een verstandelijke beperking.