Hoe betrek je cliënten en medewerkers bij de transitie naar een toekomstbestendige gehandicaptenzorg?

Landelijk akkoord en ondersteuning 

De VGN lichtte de noodzaak van de transitie toe en de gedachte achter het landelijk akkoord. De transitiemanagers, Lieke van de Camp en Marion van den Hurk, stelden zich voor. Zij ondersteunen de transitie in opdracht van ZN en VGN tot het eind van dit jaar.  

Geef cliënten en verwanten de kans een grote rol te hebben in de transitie 

Het gevoel van urgentie kwam binnen met een gedicht van Albertine Ravensbergen. Zij is moeder van twee kinderen van wie er één bij ’s Heeren Loo woont. Bij ’s Heeren Loo is Albertine voorzitter van de centrale cliëntenraad. Om de noodzaak van de transitie over te brengen schreef ze een gedicht. Hieronder een kort stukje eruit over de gevolgen van niets doen:  

Bestuurders, Managers, Begeleiders  
Zij zullen komen en gaan 
2028 is akelig dichtbij,  
er moet veel worden gedaan. 

Ons kind is ook na 2028 nog ons kind,  
Wij ouders en verwanten, verbonden tot aan onze dood 
We zullen in samenspraak met begeleiding, 
Een vaste factor zijn, de stabiele driehoek-poot.

Haar gedicht gaat niet alleen over de noodzaak van de transitie maar is ook een oproep om deze vanaf de start samen met cliënten en verwanten vorm te geven. Haar ervaring bij ’s Heeren Loo is dat cliënten en verwanten verder durven te gaan in het maken van impactvolle keuzes omdat zij de urgentie doordringend voelen.  

Betrek cliënten en verwanten vanaf de start en ga aan de slag! 

Eric-Pieter van Breukelen is beleidsadviseur kwaliteit, innovatie en kennismanagement bij Sherpa. Hij deelde de ervaring van Sherpa om vanaf de start cliënten en verwanten te betrekken. Ze zijn gestart met een inspiratiebijeenkomst waarvoor ze naast cliënten en verwanten ook medewerkers en leidinggevenden hadden uitgenodigd. Ook het zorgkantoor sloot aan om vanuit hun kant inspiratie te brengen.  

De deelname van cliënten en verwanten versterkte het gevoel van urgentie. Daarnaast brachten verwanten inspirerende perspectieven mee vanuit verschillende werkcontexten en opleidingen.  

De eerste inspiratiebijeenkomst is vervolgd in een tweede. Daaruit kwamen duidelijk twee kanslijnen naar voren waarop de meeste energie zat en waarvoor veel ideeën waren om mee te starten. Deze ideeën gaat Sherpa gebruiken voor het jaarplan 2023.  

En belangrijk tip van Sherpa: ga gewoon van start, ook al is er nog veel onduidelijk. Niemand weet hoe het moet maar als je start, ga je vanzelf stapjes zetten. 

Wat zegt de theorie?  

Lieke van de Camp gaf aan dat uit de theorie blijkt dat zorgvernieuwing niet zonder gelijkwaardige samenwerking kan. Cliënten, patiënten en burgers betrekken bij programmering en uitvoering van projecten en vernieuwingen in de zorg maakt dat de kans op succes toeneemt. Het gaat immers om de kwaliteit van hun leven. Directe betrokkenheid van de doelgroep levert zowel iets op voor de cliënt als voor de zorgverlener en de organisatie: je gaat de goede dingen doen. Cliënten betrekken is daarom geen vraag, maar een voorwaarde. Wat wel een vraag is, is hoe we dat op een optimale manier kunnen doen. Zie voor verdere toelichting de presentatie in de bijlage.  

Wil je actief meewerken aan de transitie voor de gehele sector? 

Naast dat je binnen je eigen organisatie en met je zorgkantoor aan de slag gaat, is er ook op landelijk niveau verdere uitwerking nodig. Hiervoor worden twee werkgroepen gestart.  

De eerste werkgroep gaat over de uitwerking kanslijnen in de regio: in deze werkgroep gaan beleidsadviseurs van zorgaanbieders en zorgkantoren met elkaar handvatten uitwerken voor zorgaanbieders voor het maken van plannen, het zetten van eerste stappen en het monitoren van resultaten. Ook de communicatie over kanslijnen is onderwerp in deze werkgroep. Het is niet de bedoeling dat de werkgroep instructies maakt of iets dergelijks maar wel dat er vanuit de werkgroep richting en inspiratie komt die zorgaanbieders helpt om passend bij de eigen situatie en regionale context aan de slag te gaan. 

De tweede werkgroep is de werkgroep Inspirerende voorbeelden: in deze werkgroep gaan zorgprofessionals, zorginkopers, kwaliteitsadviseurs en een vertegenwoordiging van cliënten meedenken over de wijze van identificeren, selecteren en verspreiden van inspirerende voorbeelden bij de kanslijnen en ook over vernieuwende inkoopinstrumenten/-afspraken en contractvormen. 

In beide werkgroepen willen we graag 8 deelnemers, verdeeld over zorgaanbieders en zorgkantoren en in werkgroep 2 ook cliëntvertegenwoordigers. Elke werkgroep komt elke 4 weken bij elkaar voor een (veelal digitaal) overleg van 2 uur. Daarnaast is er enige voorbereiding nodig, gemiddeld 1 uur per overleg. 

Interesse? Meld je dan aan voor één van de werkgroepen bij de transitiemanagers via email transitiegz@significant.nl.