Beweging naar rookvrije gehandicaptenzorg: wat is de stand van zaken?

Onderzoek naar rookvrije gehandicaptenzorg

Sinds 2021 werkt de VGN aan een rookvrije gehandicaptensector met middelen, bijeenkomsten en ondersteuning van aanjagers heeft plaatsgevonden vanuit het programma Samen Rookvrij. In 2023 is voor de tweede keer een vragenlijst gestuurd naar leden van de VGN, om te onderzoeken wat de stand van zaken is. 

Resultaten

Drie respondenten geven aan dat hun organisatie al rookvrij is (volgens de definitie rookvrij VGN). Het merendeel heeft acties uitgezet of rookvrijbeleid opgenomen in beleidsplannen. Helaas gaf 22% van de respondenten aan dat zij nog niet begonnen zijn met de beweging naar rookvrij. Deze organisaties zijn wel van plan dit nog te gaan doen. Knelpunten die voornamelijk worden genoemd zijn het ontbreken van draagvlak en het niet weten waar te beginnen. 

Focus op gezonde werkplek voor medewerkers

Net als in 2021 ligt de focus van de rookvrije beweging vooral op de doelgroep medewerkers, als wordt er in mindere mate ook gewerkt aan rookvrijbeleid voor de cliënten van zorgaanbieders.  Organisaties pakkende beweging naar rookvrij op diverse manieren aan. De meeste geven aan te focussen op een rookvrije omgeving, een gezonde werkplek en op de communicatie rondom dit thema. 

Stoppen-met-roken-zorg

Een onderdeel van rookvrije zorg is om mensen (indien gewenst) te ondersteunen bij stoppen met roken. Organisaties geven aan dit te ondersteunen of zijn hierover aan het nadenken. Hoe dit vormgegeven is en wie daar gebruik van kan maken (cliënt, medewerker of beide) varieert . Een aantal gebruiken bestaande methodes, andere bieden maatwerk, of verwijzen naar andere professionals. Zeker voor cliënten is het zoeken hoe dit op een juiste manier vorm te geven.

Planning om rookvrij te worden

De meeste organisaties geven aan dat zij beogen in 2025 óf in 2030 rookvrij te zijn. Een positieve beweging waar de VGN ook in 2024organisaties bij wil ondersteunen. De uitgebreide analyse van de resultaten vindt u onderaan dit artikel. 

Aanpak VGN: plannen voor 2024

De VGN heeft sinds het ondertekenen van de intentieverklaring voor rookvrije zorg diverse acties ondernomen. Zo zijn twee aanjagers aangesteld die maatwerk bieden aan organisaties in de sector. . Daarnaast zijn bijeenkomsten georganiseerd, is een juridisch kader ontwikkeld en communicatiemiddelen zoals het stappenplan rookvrije ouderen- en gehandicaptenzorg. Het stappenplan biedt hulpmiddelen en praktijkvoorbeelden uit de gehandicaptenzorg, die helpen om  de beweging naar rookvrij te maken. 

In 2024 organiseren we wederom bijeenkomsten, zijn de aanjagers beschikbaar voor maatwerk vragen en willen we bijdragen aan stoppen met roken ondersteuning bij mensen met een L(M)VB door het delen van goede voorbeelden en zowel onderzoek naar passende bekostiging. Daarnaast willen we een tussenstap voor 2025 formuleren die beweging concreet maakt. Want 2030 lijkt nog ver weg, maar uit ervaring blijkt dat de beweging naar rookvrij een proces is van de lange adem. Voor je het weet ‘verdampt’ de tijd….