De Gebarenjuf: Online les ondersteund met gebarentaal
De Gebarenjuf is een concept van Jorina van Veen en Maartje Wille. Zij zijn werkzaam bij Kentalis Onderwijs Zoetermeer De Tamarinde, een basisschool in het Speciaal Onderwijs. De Gebarenjuf is een website waar leerkrachten filmpjes in gebarentaal plaatsen voor kinderen met een communicatief meervoudige beperking. Daarbij gaat het om zowel lesmateriaal als ontspanning. 'Kennelijk voorzien we in een behoefte, want de filmpjes worden heel goed bekeken.'
Het is koud, het heeft gevroren. Desondanks zitten twee volwassen vrouwen buiten op de grond. Ze zijn een filmpje aan het maken. 'Hallo', zegt de één tegen de ander die filmt. Ze pakt een blokje Duplo dat naast haar ligt en zegt, zeer goed articulerend, 'deze is rood'. Ze pakt er nog eentje. 'En deze is geel. We gaan opzoek naar rood en geel. Gaan jullie mee?' Ze maakt grote gebaren bij wat ze zegt. Een nogal vreemde situatie als je niet beter weet.
Lessen op maat
Jorina en Maartje werken bij Kentalis met leerlingen met een communicatief meervoudige beperking. Dit betekent dat dat de leerlingen naast een taalontwikkelingsstoornis of gehoorverlies, ook een verstandelijke beperking hebben. Soms ook nog eens gepaard gaand met een lichamelijke beperking of gedragsproblemen. 'De kinderen op onze school krijgen lessen op maat', zegt Maartje. 'Per individu zoeken we uit wat bij de leerling past. Eerst leren we de kinderen kennen en daarna ontdekken we wie wat aankan. Als dat duidelijk is, ligt de focus vooral op ervaringsgericht en praktijkgericht leren.'
Pittige doelgroep
'Het is een pittige doelgroep om mee te werken', zegt Jorina. 'Toen ik hier als net afgestudeerde leerkracht van de PABO binnenkwam, wist ik direct: dit is mijn doelgroep. Je hebt flink wat vaardigheden nodig om dit vak goed uit te kunnen oefenen. Daarom heb ik besloten om eerst als onderwijsassistent mee te draaien. Nu sta ik alweer zes jaar voor de klas. Het is geweldig om hier te mogen werken.' Maartje voegt daaraan toe: 'Maar nu even niet. Alle kinderen zitten thuis wegens het coronavirus. Het treft iedereen, maar voor ónze leerlingen is het extra zuur, want onderwijs is voor hen erg belangrijk. Het welbevinden van deze kinderen hangt af van hun dagritme en de schoolse structuur. Dat is nu verstoord.' Jorina: 'We zijn dagelijks dicht bij elkaar. Hoe leg je uit dat de kinderen de juf niet mogen zien vanwege een virus, en wat is überhaupt een virus…'
Filmpjes
Deze ingewikkelde vragen worden niet beantwoord in de filmpjes die deze twee enthousiaste dames maken. 'In de klas zijn we bijvoorbeeld bezig met de lesmethode woorden-in-de-weer,' zegt Maartje. 'Daar sluiten we in de filmpjes die we maken op aan. Zo hebben we het vandaag over de kleuren rood en geel, maar eerder ging het over vormen, bloemen, knutselen of tellen.' Jorina: 'Dit zijn schoolse dingen. Maar we gaan ook content maken die ontspanning biedt. Dat is in deze stressvolle tijd zó belangrijk.'
Van de nood een deugd maken
Op de site van de gebarenjuf staan nu zo’n 30 filmpjes online. Maartje zegt dat ze leuke reacties van ouders krijgen. Ze kijken samen met hun kinderen naar de filmpjes en gaan ook op zoek naar vormen of kleuren. 'In eerste instantie maakten wij de filmpjes voor de leerlingen in onze klassen, maar omdat we meer kinderen in Nederland willen helpen, hebben we vervolgens op eigen iniatief de website ontwikkeld. Ons doel is om met onze video’s meer kinderen in Nederland te bereiken, zegt Jorina. 'En kennelijk is hier behoefte aan. In zeer korte tijd zijn de filmpjes meer dan 1500 keer bekeken. Het stimuleert ons om door te gaan. Hoe blij we ook zijn met hoe dit nu gaat, het is natuurlijk uit nood geboren. We hebben van de nood een deugd gemaakt en proberen een leegte die is ontstaan op te vullen, maar het echt begeleiden van leerlingen zal dit nooit kunnen vervangen.'
