Creatief met beweegkaarten en -tassen nu dagbesteding dicht is

Naoufal

Het is half 11, dinsdagochtend 31 maart 2020. Ik heb een afspraak met Naoufal, een 15-jarige jongen die woont op ’s Koonings Jaght in Arnhem, een woonvoorziening van SiZa voor mensen met een verstandelijke beperking. Als het goed is komt hij zo met zijn begeleider Simon van het beweegteam aangelopen. Toen ik de afspraak maakte is me expliciet gezegd dat ik het terrein van 's Koonings Jaght niet op mag. Reden daarvoor is dat de woonvoorziening in een volledige ‘lockdown’ is wegens de coronacrisis. Niemand die er niets te zoeken heeft is welkom. Alles wordt in het werk gesteld om het virus Covid-19 buiten de deur te houden. Vandaar dat ik nogal onhandig geparkeerd sta voor de ingang van het terrein.

Stoom afblazen

Bij het hek word ik opgevangen door Nenette Bosveld, bewegingsagoog bij het beweegteam van Siza ’s Koonings Jaght. Ze vertelt dat Naoufal een jongen is die één op één begeleiding heeft. 'Naoufal is een heel beweeglijke jongen die zijn energie kwijt moet. Als hij niet stoom kan afblazen, hoopt de energie in zijn lijf zich op. Dat vindt vervolgens een uitweg op een manier waar hij noch zijn omgeving gelukkig van wordt.' Dat de dagbestedingen van zorginstellingen zijn gesloten vanwege de coronacrisis, is heel vervelend. Zeker voor mensen als Naoufal. Want juist daar vinden veel activiteiten plaats die hem letterlijk in beweging zetten. 'En, zoals iedereen weet is beweging essentieel om gezond te blijven', zegt een bevlogen Nenette. 'Helemaal voor mensen met een verstandelijke beperking. Deze doelgroep komt gemiddeld genomen niet aan de beweegnorm die een mens nodig heeft.'

Foto

In de verte komt Naoufal met zijn begeleider Simon aan. Een grote glimlach siert zijn gezicht. Hij weet dat ik kom om hem te fotograferen. Hij heeft er zin in. We zeggen onze namen zonder dicht bij elkaar te komen. Een begroeting zonder handen schudden voelt inmiddels niet meer zo heel vreemd aan. We maken een kort praatje om het ijs te breken. 'Hij houdt niet van lang praten', zegt Simon. 'Je wilt op de foto hè Naoufal?' Zijn glimlach wordt zo mogelijk nog groter. 'Aan de slag dan', zeg ik. Als een volleerd model volgt hij regie-aanwijzingen op. Trots loopt hij voor de camera heen en weer. Als we klaar zijn beloof ik hem een foto.

Beweegkaarten

Ik zwaai hem nog na terwijl Nenette enthousiast vertelt over de samenwerking die SiZa heeft met de Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN) en het initiatief 'Sterker op eigen benen' van de Radboud Universiteit. Uit onderzoek blijkt dat groepsleiders de grootste invloed hebben om cliënten meer te laten bewegen. Een uitkomst die serieus genomen wordt door SiZa en het beweegteam. 'In samenwerking met de HAN hebben wij als bewegingsteam daarom een training opgezet om groepsleiding te coachen en handvatten te geven om gestalte te geven aan het bewegen.' Daarbij horen zogenaamde beweegkaarten. Daar staan activiteiten op als gooien, parcours of bellenblaas. Er staan ook pictogrammen bij zodat begeleiding en cliënt samen kunnen kiezen wat ze zullen gaan doen. Er worden tips gegeven en ook uitdagingen om de activiteit makkelijker of moeilijker te maken.

Beweegtassen

In deze corona-tijd is het fysieke contact tussen de leden van het beweegteam en de bewoners van ’s Koonings Jaght beperkt. 'Helaas', zegt Nenette, 'want juist nu is bewegen zo belangrijk'. Daarom heeft het beweegteam zogenaamde beweegtassen bedacht en bij woongroepen aan de deur gehangen. De inhoud bestaat uit attributen die tot fysieke activiteit aanzetten, zoals ballen, ballonnen en een bellenblaas. 'Soms kunnen we één op één met een cliënt aan de slag met iets uit de beweegtas. Soms doen we als team bewegingsoefeningen buiten en kunnen cliënten vanuit hun eigen huis met ons meedoen. Je wordt creatief ten tijde van crisis. Maar ook solidair, want we hebben besloten om alles wat wij hebben ontwikkeld, te delen met collega-instellingen in Nederland.'

Wandelen

'Voor mensen die één op één begeleiding krijgen en waarbij het ontladen belangrijk is, ondernemen wij van de afdeling beweging nog wel individuele activiteiten. Zo wandelen we door het bos met Naoufal. Hij vindt het heerlijk om daar met takken te gooien. Laat die spieren maar werken. Ondanks de beperkende maatregelen die we noodgedwongen door corona hebben moeten nemen, kunnen we zo toch een uitlaatklep bieden aan bewoners.'

Onbegrip

'Weet je wat het is', eindigt Nenette haar verhaal. 'Iedereen wordt getroffen door deze crisis, maar onze doelgroep begrijpt het niet. Waarom mogen ze niet naar dagbesteding? Waarom komen papa en mama niet op bezoek? Waarom mag ik niet naar huis? Waarom kan ik niet naar het zwembad? Waarom? Alles lijkt wel afgepakt. Dat gaat ons aan het hart. We doen ons best om iets te bieden waarbij de sleur van het dagelijks leven even doorbroken wordt. Dat hebben onze bewoners ontzettend hard nodig.'

Vanwege de coronacrisis heeft SiZa de beweegkaarten voor iedereen beschikbaar gesteld via: https://www.sizabaf.nl/SizaSports/