Hygiëne en infectiepreventie: een overzicht van wat er al is

Inhoudsopgave

• Informatie 
• Aandachtspunten  
• Richtlijnen, toetsingskader en protocollen
• Deskundige ondersteuning
• Hulpmiddelen
• Voorbeelden van leden
• Melden
• Vergoeding bij uitbraak

Informatie 

Aandachtspunten  

• Een oriënterende risico-inventarisatie (RIVM, maart 2020), waarin o.a. naar voren komt dat de gehandicaptensector complex is door een diversiteit aan cliënten, woonvormen en verschillend opgeleid personeel. Maatwerk is nodig. 
• De Inspectie voor de Gezondheidzorg en Jeugd (IGJ): 
  • bezocht in november 2020 kleine zorgaanbieders in de gehandicaptenzorg om op (woon)locaties te kijken hoe zij werken aan goede infectiepreventie. Zie Steeds meer aandacht voor infectiepreventie in kleine instellingen gehandicaptenzorg, maar het kan nog beter (igj.nl) 
  • bezocht in september en oktober 2022 onaangekondigd grote zorgaanbieders in de gehandicaptenzorg om te kijken hoe zij werken aan het voorkomen van infectieziekten en infecties. Zie Infectiepreventie in gehandicaptenzorg moet beter (igj.nl)
  • Tip: verslagen van de IGJ zijn openbaar en te vinden op de IGJ website. Doe uw voordeel met de bevindingen uit specifieke rapportages van de IGJ bij gehandicaptenzorgorganisaties.  
• In het Kwaliteitskompas Gehandicaptenzorg 2023 – 2028 is opgenomen dat zorgaanbieders de verantwoordelijkheid hebben voor een veilige en gezonde omgeving. Het gaat dan om […] een veilige omgeving met blijvende aandacht voor hygiëne en infectiepreventie is, zodat infectieziekten zoveel mogelijk voorkomen en bestreden worden. 
• Het is van belang dat de algemene infectiepreventiemaatregelen geborgd zijn. Dit is van belang voor preventie en bestrijding van uitbraken, zoals influenza, COVID-19 of norovirus. Het is belangrijk dat er een uitbraakplan is of ontwikkeld wordt. Zie Hou infectiepreventie en uitbraakplannen up-to-date (vgn.nl). Daar vindt u ook voorbeeld uitbraakplannen. 
• Leden van de VGN kunnen gebruik maken van de hygiënecode. De hygiënecode helpt bij het bereiden, bewaren, vervoeren of verstrekken van voeding volgens de wettelijke regels en heeft veel aandacht voor persoonlijke hygiëne. Hygienecode - Voedingscentrum 

Richtlijnen, toetsingskader en protocollen 

• Hygiënerichtlijnen voor instellingen voor kinderen en volwassenen met een lichamelijke of verstandelijke beperking (LCHV/RIVM).  
• Het Toetsingskader infectiepreventie gehandicaptenzorg 2022 (igj.nl), waarin beschreven staat waar inspecteurs van de IGJ naar kijken tijdens een inspectiebezoek.  
• SRI-richtlijnen. Het SRI zorgt voor kwalitatief hoogwaardige richtlijnen over infectiepreventie voor de drie zorgdomeinen: de medisch-specialistische zorg, de langdurige zorg en de openbare gezondheidszorg. Bekijk (informatie over) de kwaliteitsinstrumenten Infectiepreventie op Skilz.nu
• LCI-richtlijnen geven per infectieziekte een systematisch overzicht van 1) de meest recente kennis over relevante aspecten; 2) landelijke afspraken over de aanpak van de bestrijding en 3) de rol van de GGD en andere professionals betrokken bij de bestrijding in de publieke gezondheid. Voor en door de praktijk.   
• Publiek ZIPnet is een website over Hygiëne & Infectiepreventie in verpleeg-, verzorgingshuizen en thuiszorg. www.publiekzipnet.nl 
• Iedere zorginstelling moet zorgdragen voor een infectiepreventiebeleid. Infectiepreventie-beleid heeft twee kanten: de veiligheid van de cliënten en de bescherming van de medewerkers tegen ‘biologische agentia’ volgens de Arbowet. Dit staat beschreven in het onderdeel Biologische agentia in de arbocatalogus gehandicaptenzorg. Daar is informatie te vinden voor medewerkers, teams en organisaties. 

Deskundige ondersteuning 

• Regionale zorgnetwerken AMR en infectiepreventie: Over de zorgnetwerken (zorgnetwerkenamr.nl) 
• Deskundigen infectiepreventie; voor ondersteuning bij opstarten/implementatie van infectiepreventiebeleid. Kijk voor meer informatie over het werk van de deskundige infectiepreventie en het kwaliteitsregister op de website van de Vereniging voor Hygiëne & Infectiepreventie in de Gezondheidszorg (vhig.nl)
• Vilans; voor ondersteuning qua organisatie en motiveren van hygiënisch werken. Bij interesse in ondersteuning vanuit Vilans kunt u contact opnemen via hygieneghz@vilans.nl.
  Lees meer: https://www.vilans.nl/wat-doen-we/samen-schoner-werken-en-uitbraken-beperken.  
• Het Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid (LCHV) is een kenniscentrum voor hygiëne en infectiepreventie. Vragen over hygiëne en infectiepreventie kunnen hier gesteld worden via +31 88 689 7000 en lchv@rivm.nl  

Hulpmiddelen 

Op veel plekken zijn tools en materialen te vinden om met infectiepreventie aan de slag te gaan. Een aantal hiervan zijn onderstaand uitgelicht.  

• Een praatplaat over de risico's voor verspreiding van infectieziekten, de pijlers van infectiepreventie in de organisatie en het bijbehorende netwerk, zie: Infectiepreventie: risico’s in de gehandicaptenzorg (vgn.nl). Gemaakt door het Regionaal Zorgnetwerk Antibioticaresistente Utrecht en Muzus.
• Momenteel wordt in co-creatie een serious game ontwikkeld voor mensen met lichte verstandelijke beperking, om hun kennis over infectieziekten te vergroten.  
• Tips, tools, en relevante links met informatie voor zorgmedewerkers is te vinden op de website van de Infectiepreventieweek.
• Het dossier Hygiëne | Kennisplein Gehandicaptensector met o.a.  
  • Voorlichtingsvideo’s voor cliënten en medewerkers over de verspreiding van bacteriën  
  • Poster klaar voor je werkdag    
  • e-learning antibioticaresistentie (IVM): Je leert wat antibioticaresistentie is en hoe het voorkómen kan worden. 
  • e-learning infectiepreventie: Hierin leer je hoe je officiële hygiënerichtlijnen vertaalt naar de praktijk van de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. 
  • Door een aantal regionale zorgnetwerken wordt er momenteel gewerkt aan een e-learning Handhygiëne en persoonlijke beschermingsmiddelen; zodra deze beschikbaar is zal de link daar naartoe hier worden opgenomen. 

Voorbeelden van leden

• Alliade ontwikkelde een plan ter voorbereiding op verdere activiteiten op het gebied van hygiëne en infectiepreventie in de gehandicapten sector in Friesland. Er loopt ondertussen een pilot bij Alliade waarin twee groepen agogisch medewerkers, werkzaam in de VG, een training aangeboden krijgen vanuit het ABR Zorgnetwerk Noord Nederland. 
• SEIN heeft een contract met Tensen & Nolte infectiepreventie en samen met de aangesloten deskundige infectiepreventie is een poster over handhygiëne ontwikkeld.

De documenten zijn in te zien onder de kop 'downloads' onderaan deze pagina. 

Melden

• De meldingsplicht kan verspreiding van infectieziekten helpen voorkomen. De meldingsplicht is geregeld in de Wet publieke gezondheid. Lees meer over de Meldingsplicht infectieziekten (rivm.nl) Op deze pagina staat ook welke infectieziekten meldingsplichtig zijn. 
• Zorginstellingen melden, conform artikel 26 van de wet Publieke Gezondheid, clusters/uitbraken van luchtweginfecties aan de GGD en krijgen, indien nodig, ondersteuning en advies bij de uitbraakbeheersing. Artikel 26-meldingen Wpg-instellingen | LCI richtlijnen (rivm.nl)

Vergoeding bij uitbraak 

Zorginstellingen melden uitbraken van resistente bacteriën wanneer de uitbraak de continuïteit van zorg in gevaar brengt, bijvoorbeeld doordat een afdeling gesloten moet worden, of wanneer ondanks ingestelde infectiepreventiemaatregelen de bacterie zich blijft verspreiden en nieuwe besmettingen optreden. Zorginstellingen kunnen voor de bestrijding van BRMO-uitbraken een vergoeding krijgen. Dit geldt voor bij de uitbraak betrokken cliënt(en) die verblijven in een Wlz-instelling waaraan één van de volgende prestaties wordt geleverd: 

• zzp vv-1 tot en met vv-10 in- of exclusief behandeling; 
• zzp vg-1 tot en met vg-8 in- of exclusief behandeling; 
• zzp lvg-1 tot en met lvg-5 inclusief behandeling; 
• zzp sglvg-1; 
• zzp lg-1 tot en met lg-7 in- of exclusief behandeling; 
• zzp zg aud-1 tot en met zg aud-4 in- of exclusief behandeling; 
• zzp zg vis-1 tot en met zg vis-5 in- of exclusief behandeling; 
• zzp ggz-1b tot en met ggz-7b; 
• logeren vv; 
• logeren ghz-vg, -lg, -lvg, -zg; 
• klinisch intensieve behandeling (KIB); 
• crisisopvang/spoedzorg vv met behandeling; 
• crisisopvang/spoedzorg ghz-vg met of zonder behandeling; 
• crisisopvang/spoedzorg ghz-lg. 

Om in aanmerking te komen voor vergoeding van kosten van een BRMO-uitbraak via de NZA-beleidsregel (Beleidsregel BRMO-uitbraak - BR/REG-22116 - Nederlandse Zorgautoriteit (overheid.nl)) moeten zorgaanbieders de uitbraak melden bij het SO-ZI/AMR. Een uitbraak wordt alleen door de NZA vergoed indien deze is gemeld bij het SO-ZI/AMR binnen de eerstvolgende maand na ontdekking van de uitbraak. 

Vragen?

Heeft u vragen over dit overzicht? Of heeft u documentatie die u hieraan zou willen toevoegen om andere organisaties te ondersteunen? Neem dan graag contact op met Milou van den Bemd via mvandenbemd@vgn.nl.