Cindy Hendriks: ‘Ontwikkelen lukt niet, als je altijd op safe speelt’

Cindy Hendriks was al 16 toen ze in 2008 een beetje serieus begon te zwemmen. En eigenlijk was het nog puur toeval ook. ‘Ik deed wel aan andere sporten, zoals turnen en atletiek. Maar zwemmen stond nauwelijks op mijn radar. Via via deed ik eigenlijk voor de grap een keer mee aan een estafette. Toen bleek dat ik eigenlijk zo mee kon komen: ik zat meteen al dicht bij limieten voor regionale kampioenschappen. Mijn vlinderslag was gewoon goed.’ 

Altijd jezelf verbeteren

Daarna ging het hard. Binnen een jaar zwom ze op de Gelderse kampioenschappen en deed ze mee aan wedstrijden op landelijk niveau. Omdat Cindy al tot de senioren behoorde, maakte ze de stap naar het Masterzwemmen: subtop, gericht op volwassenen. Niet veel later zwom ze internationale wedstrijden. ‘Helemaal geweldig natuurlijk. Maar wedstrijden zijn maar een heel klein deel van topsport. Het draait vooral om trainen. Zes, zeven dagen in de week. Dat vond ik niet erg, voor mij was de kick altijd om het beste uit mezelf te halen. Ik wilde me altijd verbeteren. Anders houd je dat ook niet vol.’

Cindy wilde niet alleen beter worden in het zwemmen. ‘Vanaf 2016 heb ik als begeleider in de gehandicaptenzorg gewerkt. En ik heb naast het zwemmen altijd gestudeerd, heb mijn master gehaald en ben gedragswetenschapper geworden.’ 

Te eigenwijs voor de A-status

Studie, werk, een relatie – het hielp uiteindelijk niet om de absolute top te halen. ‘Ik ben bewust niet voor een A-status van NOC-NSF gegaan. Waarom? Omdat ik eigenwijs ben denk ik En ik was ook wel nuchter genoeg om te beseffen dat ik het met mijn late start’ wel erg moeilijk zou krijgen. Ik heb alsnog geweldige ervaringen opgedaan, in heel Europa wedstrijden gezwommen. En ik heb tot 2021 wedstrijden van niveau kunnen zwemmen, met goede resultaten. Ik heb namens Philadelphia Zorg en later ‘s Heeren Loo bij de European Company Sports Games nog tien medailles weten te halen. En ik heb mijn zwemcarrière kunnen afsluiten bij de Wereld Bedrijvenspelen in Athene. Maar natuurlijk weet ik ook wel: dat zijn niet de Olympische Spelen. En ergens twijfel ik ook nog wel eens: wat als ik er wél alles voor gelaten had? Maar diezelfde wat-als-vraag heb ik altijd gesteld bij werk en studie. Dat wilde ik ook niet missen. En daar ben ik nog steeds heel blij mee.’

Gedisciplineerd door gedrag heen kijken

Dat Cindy in de zorg terecht kwam, is geen toeval. ‘Toen ik in groep 8 zat, kreeg ik hersenvliesontsteking. Daar ben ik grotendeels van hersteld, maar ik moest wel revalideren vanuit een rolstoel tot ik weer kon sporten. Er was toen een pedagogisch medewerker die me die hele weg begeleidde. En dat vond ik super inspirerend. Omdat ze heel holistisch met me bezig was, maar ook liet merken dat ze me echt zag.’

‘Ik werk nu met cliënten van allerlei niveaus, maar wel vaak met complexe problematiek. Dan vind ik het geweldig om altijd de mens te blijven zien achter de cliënt. Ook als er sprake is van probleemgedrag of andere ellende. Mensen zijn niet hun gedrag – ze zijn mensen. Het is best eens moeilijk om dat te blijven zien, dat vraagt ook discipline. Dat heb ik uit het zwemmen wel meegekregen natuurlijk. Of nou ja – het was er natuurlijk al wel, maar het werd door het harde trainen wel versterkt. Het heeft mij geleerd scherp te kijken: wat vind ik belangrijk, waar ben ik goed in, waar wil ik aan werken?’

Uit de comfortzone

In haar werk maakt Cindy veel gebruik van de lessen die ze leerde tijdens haar topsportcarrière. ‘Twee belangrijke lessen zijn dat het altijd goed is om uit je comfortzone te stappen, en dat je problemen direct op moet lossen. Daar kunnen we in de complexe zorg óók nog veel aan hebben. Dat van die comfortzone zie ik heel vaak terugkomen. Mensen doen het liefst wat ze kennen, vinden het spannend om anderen ergens op aan te spreken, of om zichzelf kwetsbaar op te stellen. En dat ís ook spannend. Maar als je met elkaar wilt verbeteren, moet je je wel ontwikkelen. Dat lukt niet als je altijd op safe speelt. En het direct oplossen van problemen hangt daar natuurlijk ook mee samen. Als je niet meteen kritisch bent op de juiste dingen, blijven ze doorzeuren. Daar wordt niets beter van.’ 

Dat goed doen, blijft een proces. Ook voor Cindy. ’Met momenten moet ik mezelf er echt toe zetten om weer uit die comfortzone te komen. Je vervalt snel in vertrouwde patronen.’ 

Durf te switchen

Cindy: ‘Jezelf kwetsbaar opstellen wordt nog best vaak gezien als falen. Terwijl het juist belangrijk is om jezelf te zijn, om te durven stoppen als dat nodig is. Ik zie soms begeleiders die hun best doen om keihard te werken, altijd als laatste weggaan, zoveel mogelijk weekenden werken. Maar dat streven naar perfectie nekt je op een gegeven moment. En dan is je hele team de klos. Ik zie dat ook bij begeleiders die heftige incidenten met cliënten zomaar laten gaan. ‘Doet me niets’ zeggen ze dan. Maar als je alles mentaal wegduwt, haalt je lichaam je hoofd wel een keer in. Zelf liep ik zo tegen eetproblemen aan tijdens mijn carrière. Ik zwom toen in een fijn team, waar we elkaar echt door de trainingen heen sleepten. Daardoor voelde ik ook het vertrouwen om te delen wat er aan de hand was. Dat is belangrijk geweest voor mijn herstel, want om iets aan probleem te kunnen doen, moet je eerst erkennen en vertellen dat het er is. En in de zorg is dat belangrijk voor iederéén. Als jij niet goed in je vel zit, straal je dat onbewust uit.  Als jij veel spanning met je meesleept, kan een cliënt daardoor eerder escaleren. Terwijl je collega misschien wel helemaal niet weet wat er aan de hand is.’

De juiste combinatie van kwetsbaar en kritisch zijn, vind je niet zomaar. ‘Daarom geloof ik dat het goed is om geregeld te switchen. Van doelgroep, van team, van expertise, van rol, maakt niet uit. Als het je maar helpt nieuwsgierig te blijven. Stap uit je comfortzone, houd je ogen open, durf te leren van anderen. Dan krijg je ook vanzelf meer vertrouwen in elkaar. En uiteindelijk moet je het toch sámen doen.’

Meer lezen?

Dit verhaal is onderdeel van een VGN-onderzoek naar de gelijkenissen tussen topsport en de complexe zorg. De uitkomsten van dit traject zijn op deze pagina te vinden.