Zet de inclusieve arbeidsmarkt centraal

Werk is belangrijk

Werk is een belangrijk onderdeel van het leven. Hoewel het een dankbaar onderwerp is om over te mopperen, voelt het als een groot gemis als je jouw baan verliest of als werken niet vanzelfsprekend is. Want je doet niet meer mee. Een baan geeft niet alleen een inkomen, een baan geeft structuur! Je bent onderdeel van een team, je wordt gewaardeerd voor wat je doet en wordt gemist als je er niet bent. Het geeft de mogelijkheid om nieuwe mensen te leren kennen, vrienden te maken en andere ideeën te horen. Mensen met een baan zijn ook gemiddeld minder vaak ziek. Dit geldt voor iedereen, dus zeker ook voor mensen met een beperking. Of zij nu wel of niet tot de doelgroep van de banenafspraak behoren. Niet voor niets stelt het VN-verdrag Handicap dat alle mensen met een beperking recht hebben op passend werk. 

Een baan op basis van talent 

Als het de bedrijven en de overheid niet lukt om de binnen de Banenafspraak 125.000 afgesproken banen te creëren, worden alle werkgevers verplicht om een aantal mensen met een arbeidsbeperking die niet meer dan het minimumloon kunnen verdienen in dienst te nemen. Het zogenoemde quotum. Dit klinkt al een heel stuk minder goed. En het wringt, want je wil aangenomen worden om wat je te bieden hebt. Om wat je kan, niet omdat je een beperking hebt. 

Het quotum moet geen doel worden

Er zijn veel mensen met een beperking die wel het minimumloon kunnen verdienen. Zij ervaren dat bedrijven vanwege de Banenafspraak juist niet voor hen kiezen. Banen voor deze groep tellen niet mee voor het quotum van de Banenafspraak. En dus geven bedrijven voorrang aan het creëren van banen voor groepen die wel meetellen voor de afspraak. Dat is niet eerlijk en hiermee sluiten we mensen alsnog uit. 

Daarnaast zijn er mensen die vanwege hun beperking juist nog niet de stap naar betaald werk kunnen zetten. Zij kunnen wel passend (nog) onbetaald werk doen bij bedrijven als opstap naar een baan. Steeds meer bedrijven willen deze groep een kans beiden. Maar dit telt niet mee voor het quotum uit de banenafspraak. En ook dat is oneerlijk.

Goede ontwikkeling maar we zijn er nog niet

Misschien ben ik te kritisch. Door de Banenafspraak is het aantal banen voor mensen met een beperking flink gestegen. Ook heeft de Banenafspraak fors bijgedragen aan de bereidheid van werkgevers om ook gericht naar potentiële medewerkers met een beperking te zoeken en in deze groep te investeren. Daar verdienen ze alle waardering voor en dat is pure winst. En de vereenvoudiging van de wet Banenafspraak is daarmee zeker zinvol. Alleen, hiermee zijn we er nog niet! 

Een inclusieve arbeidsmarkt waar iedereen mee kan doen

Waar we naar toe willen is een echte inclusieve arbeidsmarkt waar iedereen kan meedoen. En iedereen de kans krijgt om een beroepsopleiding te volgen die past bij de individuele mogelijkheden. Als start van een-leven-lang-ontwikkelen. Waarbij werkgevers worden gewaardeerd voor hun investeringen in passende leer- en werkplekken. Waarbij ze worden ontzorgd met eenvoudige, eenduidige en administratie-luwe regelingen. Het draait om talentontwikkeling, inclusie en een soepele overgang naar werk. De wetswijziging die nu voorligt in de Tweede Kamer zet een klein stapje. In onze ogen een té klein stapje. Er zijn veel grotere stappen nodig om een echt inclusieve arbeidsmarkt te realiseren, waarin mensen met een beperking een opleiding en werk hebben die passen bij hun mogelijkheden. Als de Tweede Kamer die handschoen op wil pakken, staan wij in de startblokken om haar daarbij te helpen.

Aart Bertijn

Senior beleidsadviseur VGN met aandachtsgebied talentontwikkeling en werk