Inclusief theater laat zien hoe je met elkaar kunt samenleven

Mag je zijn wie je wilt zijn?

Wie wil ik zijn? Wie ben ik? Stel jezelf voor?

Deze vragen worden aan jou gesteld door 34 acteurs. Allemaal met hun eigen persoonlijkheid.
Deze voorstelling was voor mij echt een indrukwekkende en ontroerende ervaring.
Wie ben je eigenlijk? Mag je zijn wie je wilt zijn?
En wil je nog weten wie je was? Ingrijpende en intieme vragen.

Sinds november 2019 wordt bij Theater Babel Rotterdam ‘Van J. naar Jessica’ uitgevoerd. Een unieke voorstelling waarin hoofdrolspeelster Jessica ons deelgenoot maakt van haar overgang van man naar vrouw, een transitie die ze ook in het echte leven doormaakt. In het stuk spelen zowel acteurs met als zonder beperking mee. Haar medespelers laten zich door haar moed en eerlijkheid inspireren. Ook zij keren zich binnenstebuiten over hun jeugd, hun seksualiteit, hun beperkingen: over wie ze wel en niet willen zijn? Hebben ze de moed daarvoor? En ook: laten ze ook de ander zijn wie hij wil zijn? Dit gaat over mijzelf, onszelf , over samenleven, oftewel inclusie.

Op 13 februari was Laurentien van Oranje ook bij deze voorstelling. Zij organiseert vanuit de Number 5 Foundation dialoogsessies over de voorstelling, het inclusieve theater en de inclusieve samenleving. In deze sessies kwamen veel zaken aan de orde waarvan ik er paar wil noemen.

Inclusie gaat over samenleven

Inclusie: wat is het en wat doet het met jou. De voorstelling laat de acteurs in hun intimiteit zien. Zoals iemand het verwoordde: ‘Ik word geraakt door de dierbaarheid van een persoon. Deze dierbaarheid is vaak beschadigd. Dat gevoel van dierbaarheid en de beschadiging daarvan herken ik ten diepste bij mijzelf en dat is voor mij inclusie!’

Inclusie gaat dus over de ander en over jezelf. Inclusie gaat over echt samenleven. In de dialoog met elkaar werd de vraag gesteld: hoe kunnen we inclusie zo uitdragen dat het samenleven wordt verrijkt? Inclusie is dan geen probleem maar juist een kans. Hoe kunnen wij dat zo uitdragen dat we het ook zelf zo voelen en herkennen? Wat hebben we daar nog meer voor nodig? Is het woord inclusie wel zo passend of energie-gevend? Hoe kunnen we dit meer laden of nieuwe woorden bedenken?

Beschouw werk niet als dagbesteding

Werk en dagbesteding: de acteurs die meespelen zijn allemaal professionals. Toch is het theater voor de een betaald werk en voor de ander onbetaald werk. Vaak wordt dit onbetaalde werk door de overheid en financiers gezien als dagbesteding. Mijn eigen organisatie, Pameijer, richt zich bij voorkeur op werk voor alle mensen. Toch is het begrip ‘dagbesteding’ halsstarrig en zo niet op zijn plaats. Het doet geen recht aan wat we met elkaar willen bereiken en ook doen: professioneel theater. Hoe kunnen we de beloning en het gebruik van begrippen ten aanzien van werk zo inzetten dat een ieder erbij hoort, echt inclusief ? We kwamen er niet uit. Wat zou het mooi zijn, als wij, als VGN daar de komende jaren slagen in kunnen maken.

Inclusief theater is meer dan rolstoeltoegankelijkheid

Inclusief theater: deze voorstelling laat zien dat er zoveel andere interessante verhalen te vertellen zijn. Ze laat zien dat we daar iedereen in al onze diversiteit juist voor nodig hebben. Inclusief theater is meer dan rolstoeltoegankelijkheid en gehoorondersteuning. In de (inclusieve) theaterwereld of kunstwereld is dat echter geen vanzelfsprekendheid. Acteurs met een beperking worden veelal niet toegelaten tot de theateropleidingen. Hoe kunnen we een beweging in het theater en kunstwereld organiseren waarbij inclusie en diversiteit juist gestimuleerd wordt. Hoe kunnen we gemeentes, Den Haag, maar vooral ook onszelf , als maatschappij , laten overtuigen? We kunnen er zoveel moois mee bereiken, niet alleen voor onszelf maar juist ook voor de ander. Maar het is ook zo kwetsbaar en zeker niet vanzelfsprekend.

Visie 2030, een nieuwe beweging

Zelf werk ik elke dag bij Pameijer aan inclusie. Theater Babel, waarmee wij intensief samenwerken, heeft mij de afgelopen weken, nog sterker de kracht van inclusie laten zien. Medio 2019 ben ik bestuurder van de VGN geworden. De VGN maakt zich sterk voor het samen leven van alle mensen, zonder en met een beperking. Wij, de VGN, zijn bezig om hiervoor een beweging in gang te zetten. Uiteindelijk om voor 2030 een volwaardige plek voor mensen met een beperking te realiseren. Onze samenleving heeft daar recht op. Het inclusieve theater is daar een voorbeeld van.

Daarom een vraag aan een volgende bestuurder: op welk terrein zie jij kansen (of zet jij jouw energie in) om de samenleving verder inclusief te maken?

We kunnen er zoveel moois mee bereiken. 

Informatie

Arend Vreugdenhil is bestuurder van Pameijer en bestuurslid van de VGN.

Directeur-bestuurder Paul Röttger over Theater Babel: ‘Bij Babel spelen jonge en oude mensen, mensen met het downsyndroom, mensen met een migrantenachtergrond, mensen uit de lhbtq+ gemeenschap, gezonde mensen, mensen met een chronische aandoening zoals hiv, mensen met eetproblemen, mensen met verschillende religieuze achtergronden, mensen met een verstandelijke beperking, rijke mensen, mensen met een psychiatrische aandoening, mensen met verslavingen, mensen die anders zijn dan jij en soms ben je dat zelf.’

Voor de voorstellingen van Theater Babel zijn nog kaarten beschikbaar.