Compartimentering als alternatief voor ‘nee tenzij’ in de gehandicaptenzorg

Voortzetting ‘nee tenzij’ is geen optie

De coronacrisis raakt de gehandicaptenzorg in het hart. Voor onze cliënten is de anderhalvemeter-zorg onbestaanbaar. Direct contact en aanraken zijn onvermijdelijk en essentieel onderdeel van de kwaliteit van zorg, zowel voor cliënten als voor medewerkers, vrijwilligers en familie. Voortzetten van de huidige bezoekregeling ‘nee tenzij’ is geen optie, zeker als coronamaatregelen nog maandenlang noodzakelijk blijven. Maar wat dan? Hoe maken we een zorgvuldige afweging tussen kwaliteit van zorg en veiligheid voor zowel cliënten als medewerkers?

Schakel gehandicaptenzorg niet gelijk aan ouderenzorg

Als bestuurder in de gehandicaptenzorg meen ik dat we serieus moeten nadenken over een alternatief voor de huidige nee-tenzij-richtlijn van het RIVM. In feite wordt de gehandicaptenzorg met deze regeling gelijkgeschakeld met de ouderenzorg, terwijl de omstandigheden toch heel verschillend zijn. Direct contact en aanraken horen bij de essentiële voorwaarden van kwaliteit van leven en beeldbellen of contact achter een scherm worden door cliënten veelal niet begrepen. Beperking van de bewegingsvrijheid is nauwelijks uitvoerbaar en doet afbreuk aan de kwaliteit van leven.

Bij compartimentering is wel ruimte voor direct contact

Het alternatief voor ‘nee tenzij’ kan gevonden worden in compartimentering. Bij compartimentering accepteren we dat er direct contact is tussen medewerkers, cliënten, vrijwilligers en familie, maar dan alleen binnen een woning (compartiment). Tussen compartimenten onderling blijven waterdichte schotten. Dus vaste teams op de woning en geen diensten uitwisselen tussen woningen. Familie heeft binnen de woning vrij toegang mits zonder gezondheidsklachten. De bewegingsvrijheid kan gevonden worden door ook de dagbesteding bij het compartiment te betrekken en toe te wijzen aan één woning. Bij Tragel passen we dit al op kleine schaal toe. De dagbesteding wordt dan na gebruik weer ontsmet voor een andere woning.

Risico’s worden maximaal gereduceerd

Uiteraard worden er dan zekere risico’s genomen, maar die worden bewust gekozen en maximaal gereduceerd. Met bewust gekozen wordt bedoeld dat alle betrokkenen instemmen met de risico’s met als doel direct contact en daarmee kwaliteit van zorg te bevorderen. Risico’s worden gereduceerd door de grenzen van de compartimenten streng te bewaken, gezondheidsklachten serieus te nemen en heel veel te testen. Per compartiment kan deze afweging in goed overleg gemaakt en besloten worden afhankelijk van de specifieke omstandigheden. Zorg op maat dus, maar wel in het belang van de veiligheid en kwaliteit van zorg van een (bijna) vergeten doelgroep.