Scenario-analyse arbeidsmarkt Zorg en Welzijn 2033
De arbeidsmarkt in zorg en welzijn staat onder druk. Ondanks huidige en geplande maatregelen blijft de prognose dat het arbeidsmarkttekort verder oploopt tot zo’n 232.000 personen in 2033.
Een simpele oplossing is er niet: er is te weinig personeel en de vraag naar zorg en welzijn is groot. Om het groeiende arbeidsmarkttekort aan te pakken, moet er anders gedacht worden.
In een scenario-analyse van het onderzoeksprogramma AZW zijn toekomstbeelden en hun impact op het arbeidsmarkttekort onderzocht.
Conclusie: wat we ook doen, het arbeidsmarkttekort verdwijnt in geen van de toekomstbeelden en blijft substantieel. Maar deze toekomstbeelden bieden wel handelingsperspectief én een leidraad voor een maatschappelijke debat over de toekomst van (de arbeidsmarkt van) zorg en welzijn.
In opdracht van het AZW-programma zijn door advies- en onderzoeksbureau Rebel Group acht scenario’s voor de arbeidsmarkt zorg en welzijn in 2033 uitgewerkt. Deze scenario’s zijn individuele, op zichzelf staande thema’s waar in meer of mindere mate op ingezet kan worden om het toekomstige arbeidsmarkttekort te verminderen, zoals preventie, onderwijs of informele zorg en ondersteuning.
Met deze scenario-analyse laat het AZW-programma zien aan welke knoppen gedraaid kan worden om tekorten gedeeltelijk terug te dringen. Zo wordt de discussie over de arbeidsmarkt inhoudelijk gevoed en gestimuleerd.
Gehandicaptenzorg?
Het arbeidsmarkttekort dreigt zo groot te worden dat naast flankerend beleid ook impopulaire beleidskeuzes nodig zijn die het fundament van het stelsel raken. Dit onderzoek is dan ook bedoeld om de politiek, vakbeweging, werkgevers, zorg- en welzijnsprofessionals en het maatschappelijk middenveld te helpen om het gesprek over de toekomst van (de arbeidsmarkt van) zorg en welzijn aan te gaan.
Vanuit de VGN is meegedacht in de uitwerking en bij het bepalen van de haalbaarheid van de scenario's en de drie toekomstbeelden voor de gehandicaptenzorg. Gezien de opdracht dat alle zorg- en welzijnbranches zich erin moeten herkennen, is dat over het geheel genomen goed gelukt. Daarom bevelen we u deze scenario-analyse aan om uw eigen organisatie specifieke opvatting er in te spiegelen.
Acht scenario's en drie toekomstbeelden?
In werkelijkheid staan de toekomstscenario’s niet op zichzelf. Soms is het ene scenario nodig om het andere te realiseren. Ook overlapt soms de impact van de verschillende scenario's. Daarom zijn in het onderzoek de scenario’s in samenhang bekeken en worden de scenario’s die logisch met elkaar samenhangen geclusterd in deze drie toekomstbeelden:
- Sterker als samenleving:
door gezamenlijke inzet vanuit de samenleving wordt de vraag naar zorg en welzijn gedempt; - Focus op functioneel:
anders organiseren van werk, zodat mensen in zorg en welzijn zich meer kunnen focussen op hun kerntaak; - Power to the professional:
(her)waarderen en ontzorgen van professionals werkzaam in de sector.
Over het AZW-programma en dit onderzoek
De arbeidsmarktvraagstukken in zorg en welzijn zijn complex. Daarom is goede en duidelijke informatie over de arbeidsmarkt belangrijk. In het AZW-programma werken arbeidsmarktfondsen in zorg en welzijn en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) al sinds 1994 samen om betrouwbare, onafhankelijke informatie te bieden over de arbeidsmarkt.
Het AZW-programma verzamelt en verstrekt betrouwbare informatie op zowel landelijk als regionaal niveau en stimuleert het datagedreven werken aan arbeidsmarktvraagstukken.
In opdracht van sociale partners in het AZW-programma en het ministerie van VWS heeft onderzoeks- en adviesbureau Rebel Group de scenario-analyse uitgevoerd. De scenariostudie bouwt voort op het Prognosemodel Zorg en Welzijn, wat de basis vormde voor het berekenen van de arbeidsmarktimpact. De berekening van de maximale arbeidsmarktimpact per scenario is gebaseerd op aannames. Deze aannames zijn onderbouwd met databronnen en cijfers uit eerder onderzoek, en soms aangescherpt na consultatie van onafhankelijk experts en praktijkdeskundigen.
Het volledige onderzoek met de acht scenario's is als bijlage bij dit artikel toegevoegd.
