Moreel Beraad: Elke dag een kratje bier

Huisartsenspreekkamer

Niet eerder hield Birgit Grimbergen een moreel beraad in de spreekkamer van een huisarts. Het was een kleine kamer. Haar flipover stond tussen de onderzoeksbank van de arts en zijn bureau in. ‘We waren met een kleine groep en de huisarts had weinig ruimte in zijn agenda, vandaar deze oplossing’, vertelt Grimbergen. ‘Het maakte het gesprek ook wel intiem.’

Ogenschijnlijke kleine onderwerp

Ogenschijnlijk leek het onderwerp van het moreel beraad klein: een persoonlijk begeleider wil niet langer dagelijks een krat bier kopen voor Jeroen die ambulante ondersteuning krijgt vanuit Pluryn. ‘In de eerste minuut van het moreel beraad riep iemand om dat dan ook simpelweg niet meer te kopen. Probleem opgelost. Maar’, zegt Grimbergen, ‘daarmee wals je over het gevoel van de persoonlijk begeleider heen die de casus heeft ingebracht. Dus gingen we vertragen en de casus uit elkaar trekken. Wat is hier echt aan de hand?’

Complexiteit

En dat bleek veel te zijn. Grimbergen: ‘Het gaat over de autonomie van Jeroen, die vindt dat hij gewoon zijn bier moet kunnen drinken. Immers, had hij geen hulp nodig gehad bij het boodschappen doen, dan kocht hij het zelf wel. Het gaat ook over de autonomie van de persoonlijk begeleider die dat dagelijkse kratje bier niet meer wil kopen, en over zijn ethische kompas om Jeroens verslaving niet langer te willen faciliteren. Beide schuurt met Jeroens eigen regie.’

Imago

De teamleider betrok het imago van Pluryn erbij: past het dagelijks kopen van een krat bier eigenlijk wel bij de normen en waarden van een organisatie die eigen regie weliswaar belangrijk vindt, maar niet wil dat iemand zichzelf dooddrinkt? En het standpunt van de huisarts was dat het medisch gezien zeer onverstandig is dat iemand dagelijks een krat bier drinkt, maar er geen reden is om het te verbieden.

Ingrijpen

‘Eigenlijk vond iedereen dat dagelijkse kratje bier van Jeroen niet goed’, zegt Grimbergen. ‘Maar, de belangrijkste vraag is wanneer je wel mag ingrijpen en wanneer niet. Doe je dat niet, dan faciliteer je een verslaving. Doe je het wel, dan kom je aan iemands eigen regie. Daar komt bij dat als de begeleiders het bier niet meer kopen, iemand anders dat wel doet. Dus dan help je Jeroen nog steeds niet van zijn verslaving af.’

Conclusie

Conclusie: het team van begeleiders koopt geen bier meer en zet in op de verslavingsproblematiek van Jeroen. 'Wat mij zo intrigeert aan deze casus – en elke zorgprofessional krijgt wel met een soortgelijke situatie te maken – is dat het ogenschijnlijk om iets kleins gaat. Maar pel je het af dan gaat het over iets heel wezenlijks. Waar ligt de grens tussen eigen regie en goede zorg? Dat is een dagelijkse strijd.’

Dit artikel komt uit de tweede editie van 2024 van Markant, het tijdschrift van de VGN.