Coronavirus: ‘We hebben met zijn allen veel geleerd in de coronaperiode’
Ook dit jaar hebben we in ons jaarverslag – natuurlijk – specifieke aandacht voor corona. De pandemie liet zich minder eenvoudig bedwingen dan we aan het begin van jaar hoopten. Maar het afgelopen jaar liet ook zien dat onze sector snel kan schakelen en geleerde lessen in praktijk kan brengen. Sam Schoch en Boris van der Ham vertellen erover.
Vaccinaties
Schoch: ‘Het afgelopen jaar was het jaar van de vaccinaties. Voor cliënten én medewerkers. Het was vrij snel duidelijk dat zorgmedewerkers voorrang konden krijgen op mensen die niet in de zorg werken. Dat is mooi, maar dan moet je het nog wel regelen. Dat hebben we samen met GGD-GHOR en het RIVM gedaan. We hebben een systeem opgezet en de communicatie daarover naar leden verzorgd. Dat liep goed. Bij de boostercampagne aan het eind van het jaar, zagen we dat het systeem eigenlijk minder nodig was. De boostercampagne verliep van zichzelf al zó snel.’
Van der Ham: ‘De grootste zorgen hadden we eigenlijk om de groep cliënten die onder verantwoordelijkheid van de huisarts valt. De eerste vaccinaties had deze groep gekregen via de huisartsenposten, de boosters zouden ze krijgen via de GGD. En de GGD was van goede wil, maar was óók heel druk met boosteren op de massalocaties. Daardoor kwam ze knel te zitten in de uitvoering. Het gevolg: waar het ‘gewone’ boosteren al in november begon, werd deze groep cliënten voor het grootste deel pas in 2022 geprikt. De les die we daaruit leren is tweeledig. Enerzijds kan het wijs zijn om vast te houden aan bestaande structuren die bewezen succesvol zijn. En anderzijds hadden we ons als Nederland en als sector beter moeten voorbereiden op de boostercampagne.’
Leden informeren
Het informeren van leden was ook in 2021 een belangrijke taak. Van der Ham: ‘Er kwamen zóveel vragen binnen. Vooral over procedures. Mag ik weten of mijn medewerkers gevaccineerd zijn? Wat doe ik met de reiskostenvergoeding als een medewerker in quarantaine zit? We waren goed bereikbaar, en leverden snel antwoorden. Ook aan niet-leden, die niet wisten waar ze anders met hun vragen heen moesten.’
Schoch: ‘We hebben met zijn allen veel geleerd in de coronaperiode. Dat zien we ook terug bij onze leden. Waar de houding in 2020 wat meer afwachtend was, maakten organisaties in 2021 hun eigen keuzes, en gingen ze kordaat aan de slag. Zo waren er instellingen met een eigen medische dienst, die zélf begonnen met vaccineren. Het aardige is dat de infrastructuur met kennisplatforms van de VGN gebruikt werd om elkaar te helpen. Dat leidde er bijvoorbeeld toe dat een medische dienst van de ene organisatie, kwetsbare cliënten van de andere organisatie vaccineerde.’
Werken en opleiden
Gedurende het jaar verschoof de grootste uitdaging langzaam van het beschermen van de meest kwetsbaren, naar de continuïteit van zorg. Tegen het eind van het jaar was de personele bezetting voor onze leden de grootste bottleneck, door de grote hoeveelheid besmettingen én door de quarantaineregels. Maar ook daarvoor al legde corona een enorme druk op medewerkers. Die druk werd wat verlicht door de regeling Coronabanen in de zorg. Van der Ham: ‘Het idee van die regeling is eenvoudig: organisaties krijgen een half jaar lang betaald voor het begeleiden van nieuwe medewerkers die nog niet gekwalificeerd zijn. Daarmee kunnen mensen die écht geschikt zijn om in de gehandicaptensector te werken meteen aan de slag, in plaats van na hun opleiding. Zo leren ze bovendien in de praktijk, in plaats van alleen met hun hoofd in de schoolbanken. En bevalt het na een half jaar wederzijds? Dan krijgen medewerkers direct een contract voor onbepaalde tijd. De regeling was een groot succes. Ze zou in 2022 verder gaan, maar is stopgezet, omdat er signalen zijn dat er misbruik van is gemaakt. Ontzettend vervelend, en we hopen ook dat de regeling weer wordt geopend.’
Zo waren er meer initiatieven om ook in coronatijd de bezetting op orde te houden. De VGN leverde daar telkens bijdragen aan. Schoch: ‘De Nationale Zorgklas ondersteunt bijvoorbeeld nieuwe medewerkers om versneld hun opleiding te doen. Wij hebben hiervoor inhoudelijke content geleverd voor onze doelgroepen. En in 2021 is voor de tweede keer een zorgbonus beschikbaar gesteld door het rijk. Wij hebben het voor onze leden gemakkelijker gemaakt om te bepalen wie de bonus wel en niet krijgt. Daarvoor hebben we een stroomschema ontwikkeld. Met als onderliggend principe: ken ruimhartig toe. Iedereen die werkt met cliënten zou de bonus moeten krijgen.’
Van der Ham: ‘Al met al is de problematiek die corona veroorzaakt, dus wel veranderd in 2021. De vaccinaties doen hun werk om het risico op ernstige ziekte of sterfte fors te verminderen. En de zorgen verschoven naar de zorgcontinuïteit en de mentale weerbaarheid en gezondheid van de medewerkers in de gehandicaptenzorg.’
