Nieuws

Boekpresentatie Vergeten Slachtoffers Willem Arntsz Hoeve

03 februari 2017

Vrijdag 3 februari is het boek ‘Vergeten Slachtoffers, psychiatrische inrichting de Willem Arntsz Hoeve in de Tweede Wereldoorlog’ gepresenteerd. Het boek is de weerslag van twee jaar onderzoek naar de gebeurtenissen die zich tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben afgespeeld in en rondom de voormalige instelling voor psychiatrisch patiënten en mensen met een verstandelijk beperking, de Willem Arntsz Hoeve in Den Dolder.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog stierven meer dan 1100 psychiatrisch patiënten en mensen met een verstandelijke beperking in de Willem Arntsz Hoeve in Den Dolder. De ramp die zich in deze inrichting voltrok, is tegenwoordig bijna vergeten. Toch worstelen veel nabestaanden nog steeds met vragen. Wat is er gebeurd met hun verwanten? Is er verband tussen het feit dat de inrichting werd geleid door nationaalsocialisten en de dood van hun dierbare? Op basis van archiefonderzoek, unieke egodocumenten en interviews met nabestaanden bieden de auteurs een rijk geïllustreerde reconstructie van de gebeurtenissen op de Hoeve tijdens de bezetting. Daarmee geven zij niet alleen een verklaring voor de torenhoge sterfte onder de patiënten, maar ook een unieke inkijk in het reilen en zeilen van een Nederlandse psychiatrische inrichting die door de Tweede Wereldoorlog geheel ontwricht werd.

Omdat zij er bij horen
Altrecht en Reinaerde hebben onderzoekers Marco Gietema en Cecile aan de Stegge de opdracht gegeven voor dit onderzoek en het schrijven van het boek. ‘Met het onderzoek naar wie zij waren, wie zij zijn geworden geven we hen hun gezicht terug, erkennen wij hun leven en de wederkerige betekenis voor anderen. Omdat zij erbij horen’, vertelt Ella van Lingen, bestuurder Reinaerde.

Landelijk onderzoek
Uit het onderzoek naar de situatie op de Willem Arntsz Hoeve zijn aanwijzingen gevonden dat niet alleen binnen deze instelling patiënten massaal stierven, maar dat dit waarschijnlijk ook bij andere instellingen in het land het geval is geweest. Verschillende organisaties waaronder het Nationaal Comité 4 en 5 mei, het NIOD (Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies) en de Universiteit van Utrecht, maar ook de vertegenwoordigers van het Ministerie van VWS, het Landelijk (patiënten)Platform GGZ en de beide directeuren van GGZ Nederland en VGN hebben het belang van een nationaal onderzoek bekrachtigd. VGN en GGZ Nederland hebben inmiddels besloten een Stichting Vergeten slachtoffers op te richten om een landelijk onderzoek te ondersteunen.                    

De auteurs
Marco Gietema studeerde geschiedenis en filosofie en volgde een master in Holocaust- en genocidestudies.

Cecile aan de Stegge, sinds 1982 ggz-verpleegkundige, studeerde in 1988 af aan de Universiteit Leiden in de filosofie en in gezondheidszorgbeleid. Als geassocieerd onderzoeker bij NIOD, het Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies houdt ze zich bezig met de Nederlandse ggz tijdens de Duitse bezetting.

In de Volkskrant van 3  februari staan twee artikelen (zie bijlagen) over dit onderzoek en het boek.