Een samenleving waarin iedereen mee kan doen op een passende werkplek - beperking of geen beperking. Dat is waar de gehandicaptenzorg aan bij wil dragen. In zo’n samenleving zijn er weinig drempels voor wie wil en kan werken. En kunnen mensen, voor wie betaald werk even of altijd een stap te ver is, meedoen met betekenisvolle activiteiten. Arend Vreugdenhil en Beatrijs van Riessen vertellen hoe de VGN daar afgelopen jaar aan bijdroeg.
Een leernetwerk om leden te ondersteunen
Van Riessen: ‘De waarde van passend werk is het grootst als cliënten deze activiteiten als zinvol ervaren, als ze zich er ontwikkelen en andere mensen ontmoeten. We willen als VGN de aanbieders daar graag bij helpen, en dus richtten we het leernetwerk Activiteiten en Werk op. Daarin kunnen aanbieders en professionals van en met elkaar leren. Dat gaat ook over heel praktische zaken. Hoe kun je een cliënt in dienst nemen? Wat voor subsidies zijn er beschikbaar? Hoe zorg ik dat de traditionele dagbesteding zich ontwikkelt naar betekenisvolle werkzaamheden en activiteiten?’
Vreugdenhil: ‘We organiseerden met het netwerk afgelopen jaar enkele bijeenkomsten, die goed bezocht werden. Er kwamen zo’n honderd deelnemers op af, die spraken over thema’s als de toekomst van de verschillende vormen van werk en dagbesteding. Hoe kunnen we het zo verwoorden dat het gericht is op “meedoen” en ontwikkeling. Speciale aandacht was er voor de wetten, regels en andere drempels voor werk. Met klantreizen werd dat heel mooi inzichtelijk gemaakt. We hebben ervoor gezorgd dat grote delen van de bijeenkomsten ook online terug te kijken zijn, en dat de belangrijkste lessen ook na te lezen zijn. Zo voegen bijeenkomsten ook waarde toe voor wie er niet bij kon zijn.’
Onsje meer
Vreugdenhil: ‘Het valt voor zorgprofessionals soms niet mee ontwikkelingsgericht te gaan werken. Hoe geef je de activiteiten of werk echt perspectief. Het vraagt dat je samen nieuwe kansen of mogelijkheden ziet. Als dat samen lukt, is er vaak veel mogelijk. Met veel kleine stappen kunnen ook mensen met een beperking vaak ver komen. Om zorgprofessionals daarbij te ondersteunen, ontwikkelden we het instrument ‘Mag het een onsje meer zijn’. Met een filmpje en een praatplaat helpen we zorgorganisaties, -professionals en andere stakeholders om in gesprek te gaan over wat mogelijk is, en hoe ze het elke dag ietsje beter kunnen doen.’
Simpel Switchen
De stap vanuit traditionele dagbesteding naar een vorm van werk, is vaak spannend. Van Riessen: ‘Mensen hechten aan vaste begeleiding en een vertrouwde omgeving, of willen de zekerheid van een stabiel inkomen, bijvoorbeeld uit hun uitkering. Dat weerhoudt mensen er echt van om mee te gaan doen op een plek die misschien wel veel beter past. Dat komt ook doordat er vaak niets geregeld is voor de weg terug als het toch niet lukt. Dat is spannend. Terwijl het natuurlijk prima kan dat een werkplek niet meer bij je past, of dat je even wat meer beschutting nodig hebt. Omdat je je wil doorontwikkelen, of dat je wat ouder wordt en het wat rustiger aan moet doen. Idealiter is het niet moeilijk om te switchen, welke kant op dan ook. In de praktijk zijn er best veel drempels. Bekostiging is altijd lastig, om maar iets te noemen.’
Vreugdenhil: ‘Met verschillende partners doen we al een paar jaar mee in het project Simpel Switchen. In dat project organiseerden we afgelopen jaar ook Inspiratielabs on Tour. Daarmee bezochten we gemeenten en uitvoeringsorganisaties om te leren hoe zij die drempels aanpakken. Dat deden we altijd aan de hand van een voorbeeldgemeente. Daarna gingen deelnemers aan de slag om te kijken wat de mogelijkheden in hun eigen organisatie waren.’
Van Riessen: ‘Daarnaast hebben veel zorgprofessionals samen met klantmanagers van gemeenten deelgenomen aan een leergang over samenwerking tussen de domeinen. Uiteindelijk heeft iedereen belang bij simpel switchen, maar er is veel grijs gebied. Met deze leergang helpen we medewerkers van gemeenten én zorgorganisaties om elkaars wereld te leren kennen, en dezelfde taal te spreken. In de hoop dat dat het makkelijker maakt om drempels weg te nemen.’
Eerst werk, dan de rest
Vreugdenhil: ‘Sommige gemeenten boeken succes met de IPS-methode. Dat staat voor Individuele Plaatsing en Steun. Heel in het kort komt het erop neer dat er voor iemand éérst werk gezocht wordt, en dat er daarna gekeken wordt wat ervoor nodig is om daar een succes van te maken. Het helpt soms om die eerste stap gewoon te zetten, en niet eerst alle mogelijke hobbels glad te strijken. Een IPS-traject duurt vaak zo’n drie jaar, is niet goedkoop en vraagt veel afstemming tussen bijvoorbeeld zorginstelling, gemeente en werkgever. Het komende jaar gaan we stimuleren dat meer gemeenten en zorgorganisaties deze aanpak in gaan zetten.’
Meer lezen
Dit artikel is een onderdeel van het jaarverslag van de VGN over het jaar 2022.
